TRANSFER FİYATLANDIRMASI Hazırlayan ve Sunan Haluk KAPTANOĞLU (Yeminli Mali Müşavir) DENET Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.

TRANSFER FİYATLANDIRMASININ ÖNEMİ “Transfer Fiyatlandırması” 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi ile gündemimize girmiş olup, 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren yürürlük kazanacaktır.

BDO DENET Bilindiği üzere benzer kavram “Örtülü Kazanç” olarak 5422 sayılı Kanunun 17. maddesinde yer almış olmakla birlikte, uygulamaya ilişkin ilke ve yöntemlerin net bir şekilde tanımlanmamış olması nedeniyle pratikte yetersiz kalmıştı.

BDO DENET Emsallere uygunluk ilkesi “arm’s length principle” ve ilişkili kişilerle yapılan işlemlerde uygulanacak yöntemlerin belirlenmiş olması bu kanunla getirilen yeniliklerdir.

BDO DENET Bu anlamda, transfer fiyatlandırması ile ilgili madde, merkezi Paris’te bulunan OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) teşkilatının Transfer Fiyatlandırması Rehberi (Transfer Pricing Guidelines) ve bu konudaki dünya uygulamaları esas alınarak hazırlanmış çağdaş bir kanun hükmüdür.

BDO DENET Uygulaması gerek vergi mükellefleri gerekse Gelir İdaresi açısından bir takım zorluklar içerecek olmakla birlikte eski 17. maddede varolan belirsizlikleri gidermesi açısından faydalı olacağını umduğumuz bu madde hükmünün vergi mevzuatımıza girmesinde emeği geçenlere burada ayrıca teşekkür ederim.

BDO DENET Transfer fiyatlandırması, kurumların ilişkili kişilerle yaptıkları işlemlerdeki fiyatın mertebesini tanımlar, dolayısıyla tarafların bu işlemlerden elde ettiği kazancı belirler.

BDO DENET Bu işlemler, mal ve hizmet alım-satımları, kiralamalar, finansal ilişkiler olduğu gibi lisans anlaşmaları, masraf paylaşım anlaşmalarına dayalı ilişkiler ve benzerleri de olabilir.

BDO DENET Kazancın transfer fiyatları ile ilişkili kişiler arasında bölüşümü veya kaydırılması aynı ülkede olduğu gibi uluslararası şirketler aracılığıyla ülkeler arasında da cereyan etmektedir.

BDO DENET Dünya ticaretinin %60’ından fazlasının uluslar arası şirketler aracılığıyla gerçekleştiği göz önüne alındığı takdirde transfer fiyatlarının önemi daha da ortaya çıkmaktadır.

BDO DENET Bu boyutuyla transfer fiyatları, sadece uluslararası şirketler ve vergi idarelerini değil, devletleri ve hatta uluslararası ticaretin distorsiyonuna yol açabilmesi nedeniyle konuya taraf olmayan sivil toplum kuruluşlarını da ilgilendirir hale gelmiştir.

BDO DENET Konunun başka bir boyutu da uluslararası iş yapan şirketlerin transfer fiyatlarını doğru belirlememeleri nedeniyle aynı toplam kar üzerinden iki ve hatta daha fazla değişik ülkede vergi ödeme durumu ile karşı karşıya kalmalarıdır. Bunu basit bir örnekle açıklarsak..

BDO DENET A Japon İmalatçı B Meksika Distribütör %100 iştirak

BDO DENET A Japon İmalatçı (Maliyet $2700) B Meksika Distribütör (Dağıtım gideri $500) $ 3000 Transfer fiyatı Meksika Toptancı $ 3500

BDO DENET Uluslararası şirket karı olan $300 Japonya’da vergiye tabi olmaktadır.

BDO DENET Meksikalı distribütör şirket nezdinde yapılan vergi incelemesinde şirketin kar beyan etmediği belirlenir.

BDO DENET Meksika vergi idaresi, ithalata esas transfer fiyatını $2800 olarak düzeltir. Sonuçta Meksikalı distribütör şirket $200 kazanç üzerinden vergi ödemek durumunda kalır.

BDO DENET Toplam karı $300 olan uluslararası A şirketi, her iki ülkenin vergi idarelerine $300 + $200 = $500 üzerinden vergi ödemek durumunda kalabilir.

BDO DENET Yanlış transfer fiyatlandırmasından kaynaklanan bu durumun nasıl ve ne ölçüde önleneceği ve bunun için nelerin yapılması gerektiği konusunu ise değerli konuşmacılara bırakıyorum. Bildiğim kadarıyla bu konu gündemimiz içinde bulunmaktadır.

BDO DENET Az önce transfer fiyatlandırması uygulamasının gerek Gelir İdaresi gerekse mükellefler açısından bir takım zorluklar içereceğini söylemiştim. İngilizce bir tabir kullanmak gerekirse transfer fiyatlandırması uygulaması bir “challenge” yani zorlu ve aynı zamanda fırsatlar içeren bir konu olacaktır.

BDO DENET Bu olgu ulusal ve uluslararası alanda gerek Vergi İdareleri gerekse yerel ve uluslararası şirketler için geçerlidir.

BDO DENET Şöyle ki, emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde doğru belirlenmiş transfer fiyatları diğer faktörler veri olarak alındığı takdirde vergi matrahının doğru belirlenmesi nedeniyle vergide adaleti sağlayacaktır.

BDO DENET Aynı zamanda herhangi bir şirketler grubunun toplam vergi yükünün optimizasyonu, hatta değerli meslektaşım Dr. Gerhard Engler’in anlatacağı gibi uluslararası ticarette yasal vergi planlama yöntemleri ile minimizasyonu temin edilebilir.

BDO DENET Bu noktadan hareketle transfer fiyatlandırması konusunda eğitimin son derece önemli olduğunu belirtmek isterim.

BDO DENET Teşekkür ederim