Anlayarak hızlı okuma teknikleri HİZMETİÇİ EĞİTİM Anlayarak hızlı okuma teknikleri Okutman Melek elmas

Hızlı Okuma Okuma sırasında gözlerimiz beynimizle iletişim halinedir. Okurken hızımız gözlerimizin algı kapasitesi ile doğru orantılıdır. Konsantrasyon ve hızlı algılama hızlı okumanın temelidir. Göz algılama kapasitesini ve gözün okuma alanını geliştirmek okuma hızını 2,5- 3 kat arttırabilmektedir. Gözlerimiz de vücudumuzun diğer kasları gibi egzersizler sayesinde algılama ve algıladıklarını beyne daha hızlı iletme özelliğine sahip olabilirler. Okuma hızımızı geliştirmek, daha fazla kaynağı okumaya ve mecbur kaldığımız sayıca fazla olan metinleri daha rahat algılamaya yardımcı olur.

İnsanların Yaşlarına ve Eğitimlerine Göre Ortalama Okuma Hızı

HIZLI OKUMANIN ÖNEMİ Teknolojinin gelişmesiyle bilgi alışverişinin hızına yetişebilmek için bilgi edinmenin hızlı ve etkin bir biçimde gerçekleşmesi artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Okuma hızımızı geliştirmek karşımıza çıkan ve okuma zorunluluğumuz olan her türlü kaynağı ( kitap, dergi, ders kitapları, internet kaynaklı bilgiler...) daha hızlı ve daha etkin bir biçimde okumayı ve anlamayı sağlayacaktır. Etkili okuma sistemi sayesinde okuma hızı 2-3 kat oranında gelişir. Okunanları daha etkin ve hızlı biçimde anlama seviyesini geliştirir. Okuyucu daha odaklanarak ve özümseyerek, değerlendirerek ve daha etkin biçimde akılda tutarak okuma yeteneğine sahip olur.

Okuma Alışkanlığı ve Okuma Hızı ÜLKEMİZDE OKUMA HIZI Okuma Alışkanlığı ve Okuma Hızı Kültür ve Turizm Bakanlığının yaptırdığı araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de okuma hızı ortalaması dakikada160-220 kelimedir. Genel sınıflandırmaya göre 1 dakikada: 80-160 kelime: Yavaş okuyucudur, okuma hızı kadar anlama oranı da düşüktür. 160-220 kelime: Bu değer Türkiye ortalamasıdır. Bu hızda da anlama oranı ve konsantrasyon düşüktür. 220-320 kelime: Ülkemizde ortalama üstü sayılsa da pek çok batı ülkesinde ortalama olarak kabul edilir. 320-500 kelime: Ortalama üstüdür ve konsantrasyonun yüksek olduğu aralıktır. 500-800 kelime: Hızlı bir okuma değeridir. Bu aralıktakiler genellikle özel eğitim ve kurslar sayesinde okuma hızlarını geliştirmiş olan kişilerdir.

Hızlı Okuma ve Anlama İnsan beyninin ve gözünün koordineli bir şekilde, yüksek anlama oranıyla dakikada 500 kelimeden daha fazla okuyabilme kapasitesi vardır. Sahip olduğumuz bu yüksek okuma hızı kapasitemize ulaşabilmek için bazı özel teknikleri bilmek veya öğrenmek gerekir. Hızlı okuma kapasitesi geliştirilebilir.

ANLAYARAK HIZLI OKUMA SİSTEMİ Anlayarak hızlı ve etkili okuma sistemi 4 aşamadan oluşur: Fotoğrafik Okuma Ön Okuma Hızlı Okuma Derin Okuma Okuyucu her aşamayı öncelikle öğrenir. Buna “habersizlik” (bilinçsiz yetersizlik) denir. Bu aşamada karşımızdaki şeyin ne olduğunu bilemeyiz. .

Etkili Okuma Sistemi Ardından “çıraklık” (bilinçli yetersizlik) gelir. Bu aşamada karşımızdaki şeyin farkındayızdır ama bildiklerimiz birkaç başlıktan ibarettir. Daha sonra “kalfalık” (bilinçli yeterlilik) gelir. Kişi neyle karşı karşıya olduğunu bilir ancak olaya otomatik olarak değil düşünerek yaklaşır. Son aşama “ustalık” (bilinçsiz yeterlilik) aşamasıdır. Artık kişi bilinci devreden çıkarıp otomatik olarak hareket eder. Ne kadar otomatikleşirsek başarımız o kadar artar.

1.Fotoğrafik Okuma Hızlı okuma sisteminin ilk aşamasıdır. Odaklanma, dikkat ve konsantrasyonun yükseltilmesi amaçlanır. Okuyucu bedensel ve zihinsel açıdan en rahat ve hazır olduğu duruma gelmelidir. Okuyucu metinden başka hiçbir yere odaklanmaz. Bütün konsantrasyon metinde olmalıdır. Metne bütün bir şekilde bakıp tüm olarak fark etmek, algılamaktır.

2. Ön Okuma Amaç metni okumadan önce tanımaya çalışmak, metinle ilgili fikir sahibi olmaktır. Metni tanımaya çalışırken okuyucunun metne karşı ilgisi ve merakı uyanır. Daha önce fotoğrafik okumayla bütün olarak görülen metnin ayrıntıları beyin tarafından daha kolay algılanır. Okuyucu metnin önemli kısımlarını gözden geçirerek konu hakkında bilgi sahibi olur. Metni hangi amaçla okuduğunu belirler ve bu sayede metni okumaya hazır hale gelir. Dolayısıyla bu aşama “okumaya hazırlık” aşamasıdır.

3. Hızlı Okuma Okurken gözlerimizin metin içerisindeki sözcükleri daha hızlı anlayarak beyne daha hızlı iletmesi amaçlanır. Bu yolla daha fazla sözcük ve sözcük gruplarının algılanması sağlanır. Birtakım egzersizlerle gözün gördüklerini beyne iletmesi hızlanır. Gözlerimizin hızını artırırken okuma anlanmadan gerçekleşir. Okuma hızımız artınca alışkanlık biçiminde hızımız otomatikleşecek ve okunulan metnin anlanması gerçekleşecektir.

4. Derin Okuma Metnin okunması tamamlandıktan sonra önemli noktalar tek tek belirlenir. Okunanların daha iyi anlaşılması ve daha kolay akılda kalması için çeşitli notlar alınır. Okuyucu bu sayede konuyla ilgili birtakım neden-sonuç ilişkileri kurar. Konudaki bağlantıları özümser. Bu şekilde hızlı ve etkili okuma sistemi tamamlanmış olur.

Hızlı Okumanın Yararları Nelerdir? Okuma hızımız en az 2-3 kat artar. Daha kısa sürede daha fazla bilgiye ulaşırız. Daha fazla okumayla paralel olarak sözcük dağarcığımız gelişir. Kendimizi daha iyi ifade edebiliriz ve bu sayede özgüvenimiz artar. Zihinsel gücümüzü daha etkin biçimde kullanabiliriz. Dikkat ve konsantrasyon süremiz uzar. Okuma hızımızın artması anlama hızını da artırır. Gözlerimizle beynimiz arasındaki aktarma hız kazandığından gözlerimiz daha az yorulur. Özellikle zamanla sınırlı sınavlarda başarı oranımız artar. Okunan metnin ana fikrini ve konusunu daha hızlı bir biçimde algılarız.

Hızlı Okumayı Engelleyen Unsurlar Odaklanma Sorunu (Konsantre Olamama) Okurken başka bir şey düşünüyorsak, aklımız başka bir yerdeyse hem hızlı okumamız hem de okuduğumuzu anlamamız mümkün olmayacaktır. Önce konsantrasyonumuzu sağlayıp metne odaklanmalıyız. Zaman Darlığı: Genellikle okumayan insanlar buna vakitlerinin kalmadığını savunur. Oysa okumak ihtiyaçtır ve hızlı okuma yöntemiyle kısa zamanda fazla metni okuma şansına sahip oluruz.

. Sözcükten Yoksunluk: Bu durum okuma hızını yavaşlattığı gibi okunanı anlayamama ve öğrenememeye sebep olur.Kelime dağarcığımız ne kadar çoksa hızlı okuma, çabuk anlama ve akılda tutma şansımız yükselir. 4. Tembellik:Sadece okuma konusunda değil daha başka pek çok konuda başaramamanın altında yatan sebeptir. Hızlı okuma yöntemi okuma tembelliğini de ortadan kaldırır.

. 5. İlgi Eksikliği: Eğer olay ve durumlar hakkında hiçbir şey merak etmiyorsak, hiçbir şeyle ilgi duymuyorsak okumak istemeyiz. 6. Yavaş Okuma: Yavaş okuma anlamayı zorlaştırdığı gibi okuyucuyu okumaktan soğutur ve zamanla okumak vakit kaybı gibi görülmeye başlanır.

Hızlı Okuma Konusunda Önyargılı Davranmak Hızlı okuma konusunda biz okuyucularda birtakım önyargılar mevcut olabilir. Bu önyargılardan kurtularak bahsettiğimiz yöntemlerin uygulanmasıyla hızlı bir okuyucu olabiliriz. Bu şekilde daha fazla kaynağı kısa sürede okuyup zamanımızı daha verimli kullanabiliriz. Hızlı okuyunca anlayamam korkusu: Aslında yavaş okuyanların konsantrasyonu daha çabuk dağılır ve anlama oranı düşer. Göz kaslarının geliştirilmemesi: Eğitilmemiş bir gözün metin üzerindeki duraklama süresi fazladır. Birtakım egzersizlerle bu sorun ortadan kaldırılabilir. Elbette burada gözün sağlığı da önemlidir. Sözcükleri tek tek okumak: Sözcükler tek tek okunduğunda ana fikri yakalamak zorlaşır ve konsantrasyon dağılır.

..

.. ..

.. Okurken Dönüşler Yapmak: Okuma hızını yavaşlatan en önemli etkendir. Dönüşler okunan metnin zor olmasından, konuya olan ilgisizlikten, okuma hızının düşük olmasından ve kelime hazinemizin eksikliğinden kaynaklanır. Sesli Okumak: Metni sesli okuduğumuzda okuma artık zihinsel değil fiziksel bir eylem haline gelir ve hızımız yavaşlar.

Hızlı Okuma Formülü 1. Sessiz Okuma Sessiz okuma hem zaman kazandırır hem de gereksiz ayrıntılara takılmaktan kurtarır. Okuma gözümüzle beynimiz arasındaki ilişkiden ibarettir. Boş yere dudaklarımızı veya dilimizi de işin içine katmak daha fazla çaba harcamak ve yavaşlamak demektir.

2. Satır Tekniği Söz diziminde öğeler yer, zaman, nitelik, nicelik…konusunda bilgi verir. Aslında cümlede söylenmek istenen, bir iki sözcükte toplanmıştır. Önemli olan asıl kilit sözcükleri kavrayabilmek hızımızı ve anlama kabiliyetimizi artırır. Sözcüklerin tek tek anlamları değil cümle içinde kurdukları anlam bütünlüğü önemlidir. Kilit sözcükleri belirleyip cümlenin başıyla sonu arasındaki mesafeyi daraltmak bize bağlıdır.

3. Geri Dönüş Yapmamak Okurken bizi yavaşlatan en önemli şey kilit sözcükler yerine ayrıntılara takılıp dönüşler yapmaktır. Dönüşler dikkat ve konsantrasyonu bozar. Hızlı okumada esas olan hep ileri doğru okumaktır. Geri dönüşler yapmak yerine nasılsa az sonra tekrar ana fikri verebilecek cümlelere yönelmek yani ilerlemek daha doğru bir seçimdir. Burada bütün temel alınarak anlaşılanlardan anlaşılmayanları çıkarmak, dönüşlerdeki kaybedilecek zamanla birleştiğinde etkin/ aktif okuma durumuna geçmiş oluruz.

Kaynaklar Azak, Ahmet Akay, Anlayarak Hızlı Okuma Teknikleri, Ensar Yayınları, 2012. Başaran, A.Hakan, Anlayarak Hızlı Okuma, Başaran Yayınları. Prof. Dr. Nilüfer SEZER’in “Anlayarak Hızlı Okuma Teknikleri” Sunum notlarından faydalanılarak hazırlanmıştır.