Respiratuar Distres Sendromu Prof. Dr. Filiz Bakar Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yenidoğan Bilim Dalı

Plan Tanım Patofizyoloji Sürfaktan Klinik Tanı Tedavi

Olgu sunumu 1150 gr ağırlığında erkek bebek annede membran ruptürü olması ve travayın başlaması nedeni ile acil sezeryan ile 29 haftalık olarak doğurtuldu. 1. ve 5. dakika Apgar skorları 6 ve 7 idi. Fizik incelemede akrosiyanotikti, belirgin inlemesi ve retraksiyonu vardı. Vücut ısısı 36.0 C, kalp hızı 170/dk, solunum sayısı 78/dk, ortalama kan basıncı 39 mmHg idi. Dinlemekle solunum sesleri bilateral azalmış olarak alınıyordu.

Chest radiograph of a preterm infant who has hyaline membrane disease Aly, H. Pediatrics in Review 2004;25:201-208 Copyright ©2004 American Academy of Pediatrics

Havayollarının Fetal Gelişimi

RDS Çoğunlukla prematüre bebeklerde ilk 6 saat içinde belirgin solunum sıkıntısı, takipne, retraksiyon ve siyanoz ile seyreden, göğüs radyografisinde buzlu cam manzarasının izlendiği, sürfaktan eksikliğine bağlı hastalık.

GÖRÜLME SIKLIĞI <28 hafta %60-80 32-36 hafta %15-30 Term %2-5 Survival >%90 (sürfaktan)

Patoloji Makroskopik: Akciğer sert, kırmızı ve karaciğer gibidir. Mikroskopik : Yaygın atelektaziler, alveollerde pembe renkli membranlar (hyalen membran), pulmoner arterioller muskuler tabakası kalın ve lümen dar, geniş lenfatikler. Elektron mikroskopi : Alveolar epitelial hücre hasarı ve kaybı, Kapiller endotelial hücrelerde şişme.

Patofizyoloji Sürfaktan eksikliği hastalığın oluşmasında en önemli rolü oynamaktadır. Sıklıkla beraberinde aşırı derecede komplian göğüs duvarı da vardır. İlerleyici atelektazi oluşur, etkin fonksiyonel rezidüel kapasite oluşturulamaz. Alveolleri döşeyen iki tip hücre mevcut: tip 1 ve tip 2 pnömosit Tip 1 hücreleri ince hücreler olup matür alveol yüzeyinin %96 sını kaplarlar ve kan gaz bariyerini oluştururlar.

Sürfaktan Sürfaktan tip II hücreler tarafından sentezlenir. Sürfaktan sentezi 24-28. haftalarda başlar. 35-36. gestasyonel haftada yeterli düzeye ulaşır. Fetal hiperinsülinemi tip II hücrelerin maturasyonunu geciktirir. Antenatal kortikosteroidler, preeklampsi, intrauterin büyüme geriliği, ikiz gebelik gibi kronik intrauterin stres maturasyonu artırır. Sürfaktan yapısını %75 lipidler, %10 protein oluşturur. Tip II pnömositlerde lameller cisimcikler şeklinde üretilir ve depo edilirler. Alveol içine salgılanarak yüzey gerilimini azaltır ve alveolün ekspansiyonunu sağlar.

Patofizyoloji Sürfaktan eksikliği Aşırı derecede kompliyan göğüs duvar Azalmış intratorasik basınç Şantlar

Risk Faktörleri Artmış risk Azalmış risk Prematürite Kronik intrauterin stres Erkek cinsiyet Uzamış membran ruptürü Familyal yatkınlık Maternal hipertansiyon Sezeryan Narkotik/kokain kullanımı Perinatal asfiksi IUGR veya SGA Koryoamniyonit Kortikosteroidler Hidrops Tiroid hormonu Maternal diyabet Tokolitik ajanlar

Klinik prezentasyon Öykü Sıklıkla preterm veya perinatal dönemde asfiksi öyküsü Doğumda başlayıp giderek kötüleşen solunum sıkıntısı Artmış oksijen veya mekanik ventilasyon gereksinimi

Klinik prezentasyon Fizik inceleme Takipne (>60/dk) İnleme Burun kanadı solunum Retraksiyon

Tanı Göğüs grafisi Retikülonodüler görünüm, buzlu cam manzarası, periferik hava bronkogramları

Tanı Laboratuar çalışmaları Kan gazı örneklemesi Sepsis çalışması Serum glukozu Serum elektrolit ve kalsiyum düzeyi

Tedavi Önleme Antenatal kortikosteroidler Uygun prenatal izlem Betametazon 24 saat ara ile 12 mg, 2 doz Uygun prenatal izlem Antenatal usg Fetal monitorizasyon Tokolitik ajanlar Fetal akciğer maturitesinin saptanması Lecithin-Sphingomyelin (L/S) oranı: >2.5 = 0.5%, >2 =10%, 1.5-2 = 15-20%, <1.5 = 60% risk

Tedavi Sürfaktan replasmanı Solunum desteği Sıvı ve beslenme desteği Endotrakeal entübasyon ve mekanik ventilasyon Nazal CPAP Oksijen; ısıtılmış, nemlendirilmiş Sıvı ve beslenme desteği Antibiyotik tedavisi Sedasyon

Sonuç RDS preterm bebeğin önemli bir sorunu Prematüritenin önlenmesi çok önemli Prenatal kortikosteroidler önlemede önemli bir yere sahip Sürfaktan tedavisi mortaliteyi önemli ölçüde azaltmıştır.