İLK YARDIM VE ACİL BAKIM NEDİR? Öğr. Gör. Ayla Yavuz Karamanoğlu

İlk Yardım Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.

Acil Tedavi Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.

İlk yardım ve Acil Tedavi Arasındaki Fark Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahaledir. İlkyardım bu konuda eğitim almış herkesin, olay yerindeki bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir.

İlk Yardımın Öncelikli Amaçları Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk Yardımın CAB’ si Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir: C. Dolaşımın değerlendirilmesi (Karotis arterden 5 saniye nabız alınarak yapılır) A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi B. Solunumun değerlendirilmesi (Bak-Dinle-Hisset)

İlk Yardımın Temel Uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma

Koruma Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. Olay yerinde oluşabilecek tehlikeler belirlenerek güvenli bir çevre oluşturulmalı, çevredeki ilkyardım bilmeyen ilgisiz kişilerin kazazede ya da hastaya müdahalesini engellenmelidir.

Koruma Uygulanması Gereken Durumlar Trafik kazaları Yangınlar Elektrik kazaları Bütan gaz sobası Patlama tehlikesinin olduğu durumlar

Bildirme Olay ya da kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer iletişim araçları vasıtasıyla gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye'de bu bildirim 112 aranarak gerçekleştirilmektedir.

Olay Bildirimi Yapılırken Yer ve adres kesin olarak ifade edilmelidir. 112’i arayan kişi, isim ve tel.no. bildirmelidir. Olay tanımlanmalıdır (kaza vb). Hasta ya da yaralı sayısı bildirilmelidir. Hasta ya da yaralının durumu belirtilmelidir. Nasıl bir yardım aldıkları ifade edilmelidir.

Kurtarma (Müdahale) Olay yerinde hasta ya da yaralılara müdahale hızlı, ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır. Olay yerinde güvenli bir ortam sağlanmalıdır. Öncelikle durumu en ağır ya da hayati tehlikesi bulunan hasta ya da yaralılara müdahale edilmelidir.

İlk Yardımcının Özellikleri Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır.

İlk Yardımcının Müdahale İle İlgili Yapması Gerekenler Hasta ya da yaralıyı: Hasta ya da yaralının durumunu değerlendirmek ve önce müdahale edilecekleri belirlemek Korku ve endişelerini gidermek

İlk Yardımcının Müdahale İle İlgili Yapması Gerekenler Müdahaleye yardımcı olacak kişileri organize etmek Olanakları ile gerekli müdahaleleri yapmak Kırıklara vb. durumlara yerinde müdahale etmek

İlk Yardımcının Müdahale İle İlgili Yapması Gerekenler Hasta ya da yaralıyı: Sıcak tutmak Yarasını görmesine izin vermemek Hareket ettirmeden müdahale etmek En uygun şekilde sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

Acil Bakım İlk anda uygulanabilecek tedavi ve bakım olup, hemen uygulanmadığında bireyin yaşamı ya da hayati fonksiyonlarından birisi tehlikeye girer.

Acil Bakım Önceliklerinin Belirlenmesi Acil bölüm öncesi bakım Acil bölüm içi bakım

Acil Bölüm Öncesi Bakım *Acil durumu değerlendirme ve yönetme *Bulunduğu yerde hastayı iyi tanılama *Acil girişim için gereçleri kullanma *Haberleşme ve gerekli yardım kaynaklarını sağlama *Nakil araçları ile acil bölüme ulaşma ile başlar. Bu görevi Acil Tıbbi Teknisyen yürütür.

Acil Bölüm İçi Bakım Acil bölüme ulaşımdan sonra ATT hastayı sedyeden alır. İlk acil tanılamayı bölüm yetkilisine rapor eder. Teslim alan hemşire ve hekim acil tanılamayı yaparak sürekli bakım ve tedavi girişimleri ile hastane içi öncelikleri belirlemeyi başlatmış olur.

Ülkemizdeki Acil Bakım Bölümleri ve Hizmetleri

Alt Düzey Acil Bakım Bölümleri 25, 50 ve 100 yataklı devlet hastaneleri Tam teşekküllü olmayan askeri hastaneler Semt poliklinikleri Askeri dispanserler Özel klinikler

Üst Düzey Acil Bakım Bölümleri Büyük metropellerde sağlık bakanlığına bağlı devlet ve eğitim hast. Üniversite eğitim hast. Askeri bölge hastaneleri ve eğitim hast. Bağımsız vakıf hastaneleri Özel hastaneler

Acil Bölüm Ekibi Hastane öncesi müdahale ekibi Hemşireler hekimler Sosyal çalışma uzmanları Aile danışmanları Solunum terapistleri ve Diğer gerekli çalışanları kapsar

Acil Hasta Bakımı Karmaşık, birincil ve akut Kapsamı geniş, bilgi ve beceri gereksinimi bulunan Hastalığın teşhisine yardımcı ve sağlığı destekleyici özelliklere sahiptir.

Bu Özellikleri Olan Hasta Bakımını Gerçekleştirecek Sağlık Personeli Fiziksel değerlendirme hemodinamik ölçümler ve kardiopulmoner resüstasyon tekniğinde özel eğitime sahip olmalı Triyaj/ayırma yapmada bilgi sahibi olmalı Öyküdeki gerekli bilgileri toplayabilmeli Hastanın gerekli yerlere ulaştırılmasını sağlayabilmeli Halkla ilişkiler kurabilmeli

Bu Özellikleri Olan Hasta Bakımını Gerçekleştirecek Sağlık Personeli Stresle başedebilmeli ve sorun çözme yeteneğine sahip olabilmeli Yönetim becerisi ve liderlik özelliği olmalı Acil konusunda kendisini sürekli geliştirebilmek amacıyla kurslara katılmalı Tüm uygulamalarında hastaya zarar vermemeli ve hasta hakları konusunda duyarlı davranmalı

Acil Biriminde Çalışan Meslek Üyelerinin Amacı Acil hastalanma ve yaralanma durumunda gerekli bakımı en erken zamanda başlatmak Gerekiyorsa tanı işlemleri ve cerrahi girişim için hastayı hazırlamak ve bu şekilde acil durumlara bağlı fiziksel ve ruhsal engeller ile ölümleri en aza indirmektir.

Acil Bakım Hemşiresinin Görevleri Hastayı acil bölümde uygun bir yere yatırmak Hastanın sistemik ve sekonder değerlendirmesini yapmak Acil bölüm tarafından geliştirilen ve onaylanan bakım standartlarını kullanmak

Acil Bakım Hemşiresinin Görevleri Acil bölüm hekimi ile birlikte hasta bakımını koordine etmek Bakım ve tedavi girişimlerinin etkilerini değerlendirmek

Acil Bakım Hemşiresinin Görevleri Hastayı ve ailesini, hastanın hastalığı ve yaralanma ile ilgili bilgilendirmek ve eğitmek Taburculuk planını hazırlamak Hasta ve ailesine taburculuk eğitimi yapmak. Hastaya verilen bilgilerin anlaşılıp anlaşılmadığını değerlendirmek. Gerekirse tekrar etmek, yazılı olarak vermek.