Maternal hücre dışı fetal DNA ile Fetal Anöploidilerin Non – invaziv tanısı Doç.Dr. Oluş APİ Yeditepe Üniversitesi Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum BD

11 -13 + 6 Hafta PERİNATAL Muayene Viyabilite - gebelik yaşı tayini Fetus – koryon – amniyon sayısı Fetal anatomi Kromozomopati risk değerlendirmesi

PE – DM – ED- SGA – LGA – IUMF değerlendirilmesi

YANLIŞ POZİTİFLİK ORANI = İNVAZİV TEST ORANI

Maternal Kanda Hücre Dışı Fetal DNA tayini

1953

1997………….

2000………………

TEMEL PRENSİPLER

Tespit: 5. hafta Fetal oran: % 2 – 40 Stabilite: < 2 saat 17

Hücre dışı fetal DNA doğum sonrası 1-2 saat içinde maternal kandan temizlenir…

Kısa parçalar, %80 < 200 bp Trofoblast hücreleri (plasenta) apoptoz / nekroz ile geçiş

Kromozom sayısındaki hassas artışın saptanması * FORTE: Fetal Fraction Optimized risk of Trisomy Evaluation

NGS (Yeni Nesil DNA Dizileme) Random Yöntem: Massif Paralel DNA Dizileme Yöntemi (MPSS) Directed Yöntem: Seçilmiş bölgelerin dijital analizi (DANSR) Santrifuj & Serbest fetal DNA (cfDNA) ayrıştırma 2 x 10 ml Maternal Venöz Kan cfDNA amplifikasyonu NGS (Yeni Nesil DNA Dizileme) cfDNA

DİJİTAL KARYOTİPLEME

Testin Sınırları Obezite (BMI > 30) Vanishing Twin Dikoryonik İkiz Gebelik Maternal Maligniteler

NIPT – Fetal Fraksiyonun Önemi Hangi NIPT analizi olursa olsun, %4 veya daha fazla fetal fraksiyon mutlaka gereklidir Test yapılan populasyonun yaklaşık %3’ünde fetal fraksiyon %4’ün altındadır Neden cfDNA %4’den daha az olabilir? Gebelik haftası Maternal kilo Bilinmeyen biyolojik ve çevresel faktörler 31

Fetal Fraksiyon– Gebelik Haftası İlişkisi 21. Gebelik haftası sonrası: fetal fraksiyon her hafta %1.1 artar 21. gebelik haftası öncesi: fetal fraksiyon her hafta %0.11 artar

Obezite (BMI > 30)

Fetal cfDNA – Artan Maternal Kiloya Paralel Azalma Örneklerin %3’ünde NIPT testi için yetersiz fetal cfDNA Maternal kilo artışına paralel olarak azalan fetal cfDNA 34

Vanishing Twin (aslında kaybolmayan ikiz eşi)

Dikoryonik İkizler

Maternal Maligniteler

Seks Kromozomu Anöploidi Testi – Klinik Değerlendirme NIPT Seks kromozomu anöploidilerini destekleyecek klinik datalar ortaya çıkmaya devam ediyor Küçük klinik çalışmalar Mozaisizm için testin performansı bilinmiyor Seks kromozomu anöploidisinin rutin olarak taranmasının önerilmesinden önce ilave bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır. Seks kromozomu anöploidilerinde fenotip oldukça değişken olup bazen normal fenotip görülebilir Test öncesi danışma: Hizmet veren kurum/kişiler ve hastalar seks kromozomu anöploidilerini anlama zorluğu yaşayabilirler Yeterli danışma kaynakları bulunmayabilir 38

Trizomi 18 ve 13 – Plasental Mozaisizm cfDNA plasentadan köken alır Muhtemelen trophoblastdan Koryonik villusun direk preperasyonu ile benzer Fetus ve plasentanın kromozomal yapısı farklı olabilir 21. kromozom ile karşılaştırıldığında, 13 ve 18 numaralı kromozomlarda daha sık gözlenir Yalancı negatif ve pozitif sonuçlara yol açabilir Sources: Kalousek et al, Am J Hum Genet, 1989; Wirtz et al, Prenat Diag, 1991; Smith et al, 1999 39

T18 ve T13 – Mozaisizm Çalışması American Journal of Human Genetics (1989) Fetal trizomi Sitotrofoblastlarda trizomik hücrelerin oranı (%) Diğer dokularda T13, T18 (n=14) %30 (ortalama) %100 T21 (n=12) NIPT’deki yanlış negatifliklerin, fetal gelişimin biyolojisi altında yatan nedenlerden dolayı trizomi 13 ve T18’de ortaya çıkması daha olasıdır 40

Test pozitifliğinde invaziv test gereksinimi devam etmekte…………. NON-DISJUNCTION TR 21: NON-HEREDİTER DENGESİZ TRANSLOKASYON: HEREDİTER

GENETİK DANIŞMA: Parental dengeli translokasyon taşıyıcılığı

Maternal hücre dışı fetal DNA testi TARAMA TESTİ???? TANI TESTİ ????

POTANSİYEL KLİNİK UYGULAMA Maternal cff DNA testi + 11-14 hafta fetal muayene (USG) SERUM TARAMASINA ALTERNATİF OLABİLİR Mİ? Şu an için Muhtemelen HAYIR ………….. İLERİ TARAMA TESTİ ??????????

İDEAL TARAMA TESTİ Hastalık önemli ve prevalan olmalı Hastalığı erken, asemptomatik dönemde tespit etmeli Erken tedavi sağlık sonuçlarını değiştirebilmeli - Tüm topluma tarama yapılabilmeli - Test basit, güvenilir ve kolay ulaşılır olmalı - Pahalı olmamalı

Testi Etkileyen Faktörlerin Hepsi Henüz Bilinmiyor……………………. Belirteçler şişmanlarda düşük, zayıflarda yüksek olabilir. Siyah ırkta aFP %20 ve fβ-hCG %10 daha yüksektir. IVF : fβ-hCG %10 daha yüksek, uE3 %10 daha düşüktür. Sigara içen kadınlarda fβ-hCG %20 daha düşük, Inhibin-A %60 daha yüksektir. BİYOKİMYASAL TESTLER

July 2012 53

NICE çalışması Sensitivite Spesifisite Yanlış Pozitif Oranı Trizomi 21 % 100 (81/81) %99.97 (2887/2888) %0.03 (1/2888) Trizomi 18 % 97 (37/38) %99.93 (2886/2888) %0.07 (2/2888) Norton ME et al. (2012) American Journal of Obstetrics and Gynecology 57