Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı BİYOİSTATİSTİK Tanımlar Dr. Ayşe Canan YAZICI Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı

İstatistik Yöntemler Üzerinde çalışılan konu ile ilgili sayısal verilerin, gözlem veya deneme yolu ile doğru olarak toplanması, özetlenmesi, konuyu tanıtacak şekilde işlenmesi, bilinen faktörlere göre analizi, başka verilerle ilişkilerinin belirlenmesi ile sonuçların yorumlanması ve genelleştirilmesi için yapılan bütün işlemler “İstatistik Yöntemler” olarak bilinir.

Sağlık Hizmetleri ve Biyoistatistik Hizmet planlamasında kullanım Toplumsal değişimlerin incelenmesinde kullanım Tanı ve tedavi işlemlerinde kullanım Koruyucu hizmetlerde kullanım Biyolojik, morfolojik ve fizyolojik özelliklerin tanımlanması Bilimsel çalışmalarda kullanım Hizmet göstergesi olarak kullanım

POPULASYON Belirli bir özelliğe sahip bireylerin tümünün oluşturduğu topluluk Parametre Populasyonu tanımlamak için kullanılan populasyondan elde edilmiş değerlerdir

ÖRNEK Üzerinde durulan özellik bakımından sınırlı sayıda birey içeren topluluk İstatistik Örnekten hesaplanan, örneği tanımlamak ve populasyona ilişkin tahminlerde bulunmak için kullanılan değerlere istatistik denir

POPULASYON PARAMETRE ÖRNEK İSTATİSTİK

Genel Sonuçlara Ulaşmak İçin Örnek seçilirken tarafsız olunmalıdır Örnek üzerinde çalışılan populasyonu en iyi şekilde temsil etmeli Üzerinde çalışılan örneğin genişliğinin ve seçilmesinde kullanılacak yöntemin isabetle belirlenmesi gerekmektedir

Verilerin Toplanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Konular Üzerinde durulan özellikler doğru olarak ölçülmelidir Ölçme, sayma veya analiz konularında bilgi sahibi olunmalıdır Sabırlı ve dürüst olunmalıdır Gözlemler gerektiği kadar ondalık hassasiyete sahip sayılar ile kaydedilmelidir

Örneğin herhangi bir özelliğini belirten rakamlara GÖZLEM DEĞERİ veya VARYANT denir. Söz konusu özelliğe ilişkin gözlem değerlerinin oluşturduğu gruba ise DEĞİŞKEN denir Sürekli değişkenler Tartarak, ölçerek veya herhangi bir analiz yöntemi kullanılarak elde edilen değişkenlerdir. Kesikli değişkenler Sayarak elde edilen değişkenlerdir

Kesikli Değişkenlerin Özetlenmesi 30 adet 3 çocuklu ailedeki kız çocuk sayısı aşağıdaki gibidir. Frekans dağılım tablosunu oluşturunuz ve grafiğini çiziniz 0 1 2 2 1 2 3 2 1 0 3 2 1 1 1 2 2 1 3 0 3 1 1 1 2 2 3 2 1 2 Kız Çocuk Sayısı Çetele Frekans 0 /// 3 1 //// //// / 11 2 //// //// / 11 3 //// 5

Sürekli Değişkenlerin Özetlenmesi 50 öğrencinin anatomi sınavında 100 üzerinden almış oldukları notlar aşağıdadır: 7, 18, 44, 37, 42, 47, 39, 71, 62, 64, 79, 43, 38, 46, 40, 51, 56, 48, 55, 30, 37, 26, 48, 55, 50, 46, 20, 34, 12, 4, 22, 63, 44, 67, 35, 53, 46, 66, 54, 52, 44, 61, 16, 52, 35, 45, 55, 56, 68, 73

Maximum varyant-Minimum varyant 79-4 Sınıf Aralığı = ----------------------------------------------- = --------- = 7,5 ≈ 8 Sınıf sayısı 10 Frekans Dağılım Tablosu Sınıflar Sınıf Değerleri Gerçek Sınırlar Frekans Çetele 4-11 7,5 3,5 2 // 12-19 15,5 11,5 3 /// 20-27 23,5 19,5 28-35 31,5 27,5 4 //// 36-43 39,5 35,5 7 //// // 44-51 47,5 43,5 12 //// //// // 52-59 55,5 51,5 9 //// //// 60-67 63,5 59,5 6 //// / 68-75 71,5 67,5 76-83 79,5 75,5 1 / 83.5 f= 50

Histogram Grafiği

Histogram Grafiği

Poligon Grafiği

Eklemeli Frekans Dağılım Tabloları G.S. f ...den daha az % ...den daha fazla 3,5 2 50 100 11,5 3 4 50-2=48 96 19,5 2+3=5 10 48-3=45 90 27,5 5+3=8 16 45-3=42 84 35,5 7 8+4=12 24 42-4=38 76 43,5 12 12+7=19 38 38-7=31 62 51,5 9 19+12=31 31-12=19 59,5 6 31+9=40 80 19-9=10 20 67,5 40+6=46 92 10-6=4 8 75,5 1 46+3=49 98 4-3=1 83,5 f = 50 49+1=50 1-1=0

…den Daha Az Eklemeli Frekans Poligonu

…den Daha Fazla Eklemeli Frekans Poligonu

ÖRNEK Bir hastanede yeni doğmuş bebeklerin içinden rasgele seçilen 50 tanesinin boyları ölçülmüş, santimetre olarak aşağıdaki gibi bulunmuştur 48,6 53,7 51,4 56,7 60,4 50,8 59,8 47,9 57,9 49,7 52,0 51,1 53,4 54,6 47,0 50,5 60,9 52,3 55,7 54,4 51,8 44,3 52,0 53,9 52,9 53,2 59,0 56,0 57,4 50,2 53,7 55,1 60,1 49,0 59,4 54,9 55,0 56,1 58,6 52,9 55,1 51,5 56,7 49,2 58,2 56,9 56,4 52,8 54,0 54,1

En büyük- En küçük 60,9 - 44,3 Sınıf Aralığı = ----------------------------------- = ----------------- = 1,66  2 Sınıf sayısı 10 Frekans Dağılım Tablosu Sınıflar Sınıf Değerleri Gerçek Sınırlar Frekans % 44,3-46,2 45,25 44,25 1 2 46,3-48,2 47,25 46,25 4 48,3-50,2 49,25 48,25 5 10 50,3-52,2 51,25 50,25 8 16 52,3-54,2 53,25 52,25 11 22 54,3-56,2 55,25 54,25 9 18 56,3-58,2 57,25 56,25 7 14 58,3-60,2 59,25 58,25 60,3-62,2 61,25 60,25 62,25 f = 50 100

Histogram Grafiği

Histogram Grafiği

Poligon Grafiği

Eklemeli Frekans Dağılım Tabloları Gerçek Sınırlar ... den daha az % ...den daha fazla % 44,25 0 0 50 100 46,25 0+1=1 2 50-1=49 98 48,25 1+2=3 6 49-2=47 94 50,25 8 16 42 84 52,25 16 32 34 68 54,25 27 54 23 46 56,25 36 72 14 28 58,25 43 86 7 14 60,25 48 96 2 4 62,25 50 100 0 0

…den Daha Az Eklemeli Frekans Poligonu

…den Daha Fazla Eklemeli Frekans Poligonu

TOPLAMA NOTASYONLARI

Örnek 5) i xi yi 1 2 3 4 5 8 9

T.D.=O.D.=A.O. T.D.<O.D.<A.O. T.D.>O.D.>A.O.