DSİ BARAJ ORTAOKULU Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Turhan Cemal ÇIRAK
Bilgisayar Nedir? Emir alabilen ve aldığı emirleri yerine getirebilen bir elektronik cihazdır. Programlanabilir bir cihazdır. Bilgisayar, kullanıcıdan aldığı verilerle aritmetik ve mantıksal ve işlemleri yapabilen ve yaptığı işlemlerin sonucunu saklayabilen. Sakladığı bilgilere istenildiğinde ulaşılabilen elektronik bir makinedir.
Bilgisayar hangi alanlarda kullanılır İletişim, Eğlence, Oyun, Araştırma, fabrika, tıp ve tedavi, Taşıtlar, Uçaklar, Trenler ev Eşyalarında, vb.
Yazılım(Program) Nedir? Komut (Emir): Yapılması İstenilen işlerdir. Bilgisayarlar kendi başına işlem yapamazlar, mutlaka emir alması gereklidir. Program (Yazılım): Birden fazla komutun bir araya gelmesinden oluşan komutlar topluluğudur.
Örnek Java Kodu Arguman olarak girilen iki sayının toplamını veren basit java kaynak kodu public class Bir { public static void main(String args[]) { int sayi1=new Integer(args[0]); int sayi2=new Integer(args[1]); System.out.println("Toplam "+(sayi1+sayi2)); } }
İki Sayının Toplamını Hesaplayan Komut(Emir) Dizisi 1. Birinci Sayıyı Oku 2. İkinci Sayıyı Oku 3. İki sayıyı topla 4. Sonucu ekrana yaz
Program(Yazılım) Çeşitleri: a) İnternet tarayıcılar: İnternet sayfalarını görüntülemek için kullanılır: Örnek: İnternet Explorer, Mozilla Firefox, Opera, Google Chrome, Yandex
B: Ortam yürütücüleri Müzik,Video, Resim görüntüleyen programlardır. Örnek: Media Player, Winamp, Gomplayer, VLC media player, irfan Wiew,
C: Oyun Programları Eğlence amacıyla kullanılan programlardır. Örnek: Fifa ,Need For Speed, Gta, Counter Strike, Wolf Team, Metin 2, Word of Tank,Star Craft, Commandos, Red Alert v.b
d) Yazarlık yazılımları : Doküman Düzenleme, Ödev, Proje kitap dergi, gazete hazırlamak için kullanılır Örnek : Word, Power Point, Adobe illustrator, Publisher
e) Yazılım geliştirme : Kendi özel işlerimiz için bilgisayarlara program geliştirmede kullanılır. Projeler, İşletmeler, Ödevler devlet işleri, kısaca tüm alanlarda yazılım geliştirmek için kullanılır. Örnek: Pascal, C, Java, PHP, ASP programlama dilleridir.
f) Web (İnternet Sayfası) Tasarım İnternet sayfalarını hazırlamak için kullanılan yazılımlardır. Örnek: Dreamweaver, Frontpage, Homesite vb.
Çokluortam (Multimedia) İşleme Programları Resim düzenleme: Photo shop, Paint, GIMP Müzik Düzenleme: wave edit Video Düzenleyiciler: Adobe Premiere, Cyberlink Power Director vb
Bilinçsiz bilgisayar kullanımı Sağlık Problemleri : Bel, Sırt, Göz, Damar ve kan dolaşımı, Bilek, Parmak eklemi, Omuz, Ayak, ergonomik problemler. Psikolojik Problemler: Şiddet , bağımlılık, stres, Güvensizlik, yalnızlık, iletişim bozukluğu.
ERGONOMİ Yapılacak işin insana daha uygun ve rasyonel hale getirilmesidir.
Bilgi Güvenliği Bilgi Kaybı: Depolama Ortamının bozulması, silinmesi, kaybolması Bilgi Çalınması: Kimlik bilgileri, Eposta, Facebook, twitter, Adres, telefon bilgileri Kredi Kartı bilgisi ,Para Çalınması, Dolandırıcılık, Tedbir Olarak Anti virüs yazılımları kullanmak, yedek almak, Ortak Kullanılan bilgisayarlarda önemli işlerimizi yapmamak
Bilgi Toplumu Bilgi Toplumu : Temel üretim faktörünün(Bileşen,etken) bilgi olduğu, bilginin işlenmesinde ve depolanmasında da bilgisayar ve iletişim teknolojilerini baz(temel) alan bir toplum yapısıdır.
BİLGİ ÇAĞI / Bilgi İşlemin Aşamaları Bilginin Toplama Hazırlama Depolanması İşlenmesi Analiz Raporlama Sonuç Çıkarma İletilmesi Ulaşılması Paylaşılması Kullanılması Bilgi güvenliği
Bilgi Türleri Sözlü , Konuşma Yazılı Resim Sesli,Müzik Görüntülü
Bilgi Depolama Ortamları Kağıt Deri Taş Ağaç Kaset Disket Harddisk CD-ROM DVD Flash Disk
Bilgi İletişimi Işık,Duman,Güvercin,ses Gazete Dergi Kitap Telefon Telsiz Radyo Televizyon Uydu Bilgisayar Ağları İnternet GSM Cep Telefonu
Bilgi Ölçü Birimleri En Küçük Ölçü Birimi Bit aldığı değerler 0-1 1 : Yüksek Voltaj, Aydınlık,Mıknatıslı 0 : Düşük Voltaj, Karanlık,Mıknatıssız 8 bit = 1 Byte(harf,karekter) dir 1024 Byte = 1 KiloByte 1024 KiloByte = 1 MegaByte 1024 MegaByte = 1 GigaByte 1024 Gigabyte = 1 Terabyte
İkinin Katları 2x2=4 4x2=8 8x2=16 16x2=32 32x2=64 64x2=128 128x2=256
Bilgisayarların Bileşenleri- İşlemci İşlemci : Çok Hızlı Aritmetik (Toplama, Çıkarma, Çarpma,Bölme) ve mantıksal işlem (Karşılaştırma, ve, veya, eğer, doğru, yanlış) yapan birimdir. Hızları GigaHertz(Hertz : Saniye titreşim sayısı) ile ölçülür Örnek :INTEL, AMD, VIA, ARM ,NVİDİA
HERTZ ölçü Birimi Hertz : Saniye titreşim sayısı 1000 Hertz = 1 Kilo Hertz 1000 Kilo Hertz = 1 Mega Hertz 1000 Mega Hertz = 1 Giga Hertz
Anakart (Main Board) Bilgisayarın tüm bileşenlerinin iletişimini sağlayan bileşenidir. Tüm parçalar (İşlemci, Ram, HDD, CD-ROM, Klavye, mouse, ekran kartı v.b.) ana kart üzerine monte edilir. Örnek Gigabyte, Asus, Msi, Foxconn
Bellek-Hafıza (RAM) Çok Hızlı elektronik bilgi depolama birimidir. Hızları nanosaniye ile ölçülür. Kapasiteleri gigabyte ile ölçülür. salise = 1/100 (Yüzde bir) sn milisaniye = 1/1.000 (Binde Bir) sn mikrosaniye = 1/1.000.000 (Milyonda bir) sn nanosaniye =1/1.000.000.000(Milyarda bir)sn
Sabit Disk (Harddisk) Manyetik bilgi depolama birimidir. Hızları milisaniye ile ölçülür. Kapasiteleri Gigabyte,Terabyte ile ölçülür. Sn de 30 Mbyte bilgi transferi yapabilmektedirler. Örnek Seagate, Western Digital, Samsung, Toshiba
SSD Diskler Elektronik bilgi depolama ortamıdır Klasik Harddisklere göre 10 kat daha hızlı çalışrılar sn de yaklaşık 500 Megabyte bilgi okuyup yazabilirler
Saniye’nin Askatları Sn 1.000 Mili Saniye = 1 Sn 1.000.000 Mikro Saniye = 1 Sn 1.000.000.000 Nano Saniye = 1 Sn 1.000 Mikro Saniye = 1 Mili Saniye 1.000 Nano Saniye = 1 Mikro Saniye
Optik Okuyucu ve Yazıcı birimi CD-DVD ROM Writer Bilgiyi optik (Işık, lazer) ortamda depolayan okuyan ve yazan cihazlardır. Kapasiteleri : CD megabyte(700Mb), DVD Gigabyte (4,7 Gb), Blueray Gigabyte(50 Gb) ile ölçülür
Ekranlar-Monitör Görüntülü bilgi çıkış ünitesidir. Görüntüleyebildikleri nokta(pixel) sayısına göre ve görüntü boyutuna(inch) göre ölçülür. 1024x768,1360x768,1920x1080(Full HD) nokta çözünürlükleri Üreticiler: Samsung, Philips, Lg, Asus, Sony, Vestel
Çevre Birimleri Mikrofon : Ses Girişi İçin Kullanılır Hoparlör : Ses Çıkışı için kullanılır Tarayıcı : Resim ve evrak görüntüsünü bilgisayara aktarır Yazıcı : Kağıda döküm almak için kullanılır Kamera : Görüntüyü bilgisayara aktarmak için kullanılır Optik Okuyucu : Test cevap anahtarlarını bilgisayara aktarır. Barkod okuyucu : Barkod(Ürün numarası) bilgisini bilgisayara aktarır.
Çevre Birimleri Klavye : Yazı ve komut giriş ünitesidir Mouse(Fare) : Hareket bilgisi giriş ünitesidir. Monitör(Ekran) : Görüntülü bilgi çıkış ünitesidir. Projeksiyon : Görüntüyü perdeye yansıtan bir cihazdır. UPS(Kesintisiz Güç Kaynağı) : Elektrik kesintilerinde bilgisayara elektrik sağlar. Modem : İnternete bağlantı yapmamızı sağlar. (ADSL, KABLO)
Teknoloji Faydalı mı Zaralı mı? Medeniyet dediğin tek dişi(Teknoloji) kalmış canavar.(Mehmet Akif ERSOY) Teknoloji insan hayatını kolaylaştırıyorsa faydalı. Canlılara (İnsan, hayvan, bitki, böcek, bakteriler) zarar veriyorsa zararlıdır.
Zararlı teknolojik gelişmeler Sigara, Uyuşturucular, Alkol, Silahlar, Radyasyon, Radyo Dalgaları(Cep telefonu,televizyon ve radyo yayınları,telsizler,kablosuz internet vericileri), Gürültü, Hava, Su , çevre kirliliği, Eksoz gazları Kimyasal maddeler,deterjanlar, gıda katkıları, boyalar, plastikler, endüstriyel gıdalar GDO (Genetiği değiştirilmiş organizmalar), İlaçlar, Tarımda kullanılan Zehirler,Hormonlar, Gübreler
Mutluluk Nedir? Mutluluk için gerekli olan ne zenginlik, ne başarılı olmak, ne şöhret sahibi olmaktır. Mutluluk içinde bulunduğumuz durumları nasıl algıladığımız; yaşadıklarımızdan iç dünyamıza neyi aktardığımızdır.
Teknoloji mutluluk getirir mi getirmez mi? Teknoloji insan hayatına kolaylık verdiği için genelde geçici bir süre için mutluluk verir. Sağlığımıza ve hayatımıza zarar verdiğinde ise mutsuzluk vermektedir. Sahip olduğumuz anda isteklerimizin ne kadar çabuk sıradanlaşacağını genelde fark edemiyoruz.
Sahip olduklarımızın değerini bilmeliyiz
Sahip olduklarımızın değerini bilmeliyiz
İşletim Sistemleri İşletim Sistemi : Bilgisayar(Elektronik sistem) ile insan arasında komut alma verme arabirimi sağlayan ve çeşitli uygulamaları çalıştırmak için ortam hazırlayan yazılıma(Programa) denir. Çeşitleri Masaüstü, Notebook, Netbook bilgisayarlar için Windows(Microsoft), MacOS(Apple), Linux(Gönüllüler), Unix(AT&T Bell Laboratuvarları ), OS2/Warp (IBM) Cep Telefonu ve Tabletler için IOS(Apple) ,Android(Google), Symbian(Nokia), Bada, Tizen(Samsung)
İşletim sisteminin görevleri Merkezi işlem birimini(CPU) ayrı işlere yönlendirmek ve yönetmek. Ana belleği(RAM) yönetmek. Harici kayıt cihazlarını(Usb Disk,Usb Cd) yönetmek. Giriş/çıkışları(Mouse,Klavye vb) kontrol etmek. Bilgisayar sisteminin güvenliği ve kontrolünü sağlamak. Dosya yönetimini(klasör oluşturma, Kopyalama, çalıştırma, silme gibi) sağlamak.
Linux İşletim Sistemi Gönüllüler tarafından geliştirilmiştir.
Ülkelere göre Linux Kullanımı Ubuntu - İtalya,Küba OpenSuse - Almanya, Rusya, İtalya,Çek Cumhuriyeti RedHat - Bangladeş, Nepal Debian - Brezilyada, Küba Pardus – Türkiye Bharat Operating System Solutions - Hindistan Amerika Free BSD,Değişik Dağıtımlar
Dosya Yönetimi- Dosya Nedir Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği birimlere dosya adı verilir. Dosya içerisindeki bilgi; resim, yazı, çizim, ses gibi her türlü bilgi olabilir. Dosya Yapısı Bir dosya ismi 3 kısımdan oluşur. Günlüğüm.TXT Dosya Adı Dosya Uzantısı Nokta
Dosya isminde aşağıdaki karakterleri kullanamayız. < > | / \ ? * : ‘’ Dosya Uzantısı Dosyanın türünü, hangi yazılım tarafından oluşturulduğunu ve açılabileceğini gösteren kısımdır. Genellikle 3 harften oluşur.
Popüler Dosya Uzantıları Bir dosyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz. Dosya Uzantısı İçerik TXT Düz Yazı MP3, WAV Ses ve Müzik BMP, JPG,TIF Resim GİF Hareketli Resim PDF,PS,DOC Kitap, Döküman AVI, MPEG, MOV,MP4,3GP Film, video EXE,COM,BAT Çalıştırılabilir Program (Komutlar Topluluğu)
Klasör Nedir? Ortak bir özelliğe sahip dosyaları bir arada bulunduran birimlere klasör (dizin) denir. Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dosya klasörlerine benzetebiliriz.
Alt Klasörler Bir klasör içerisinde birden fazla klasör yer alabilir. Örneğin Oyunlar klasörü içerisine Savaş Oyunları, Zeka Oyunları, Yarış Oyunları ve Spor Oyunları klasörleri ekleyebiliriz. Oyunlar Savaş Spor Zeka Yarış
Sürücü Nedir? Dosya ve klasörlerin saklanabileceğini fiziksel ortamlardır. Örneğin sabit disk, CD/DVD ROM sürücüsü, hafıza kartı, USB bellek gibi.
Sürücü İsimleri Sürücüler A’dan Z’ye kadar bir harf ile adlandırılırlar. A ve B sadece disket sürücüye verilen harflerdir. Bunun dışındaki harfler sırasıyla diğer sürücülere verilir. Harften sonra iki nokta (:) işareti kullanılır. A: veya C: gibi.
Bilgi güvenliği nedir ? Depolama aygıtlarımız bozulabilir, Bilgilerimiz veya çalışmalarımız silinebilir, Bazı istenilmeyen ( virüsler gibi) yazılımlar tarafından bozulabilir, Kötü niyetli kişiler tarafından internet üzerinden çalınabilir, değiştirilebilir, veya kullanılabilir. Bilgilerimize başkalarının erişimini engellemek ve bilgi kaybını önlemek için alınan önlemlere bilgi güvenliği denir.
Yedekleme Önemli Bilgilerimizi birden fazla depolama ortamına (Disket, kaset, CD, DVD, Flash Disk, Harici Disk, İnternet vb.) aktarma ile sağlanır. Yedekleme Kuralları Kaybetmeye razı olduğumuz bilgi miktarına ve Bilginin önemine göre yedekleme sıklığı (Peryodu) seçilebilir. Örneğin Anlık, Saatlik, Günlük, Haftalık, Aylık, Yıllık
GÜVENLİK DUVARI (Firewall) NEDİR? internet üzerinden (dışarıdan) sizin bilginiz ve isteğiniz dışında bilgisayarınıza erişilmesini engellemek üzere kullanılan bir yazılım ya da donanıma denir. Güvenlik duvarı temel olarak bilgisayarınızın "kapısında" oturan bir güvenlik görevlisine benzer. Kimlerin ya da hangi yazılımların bilgisayarınıza giriş yapabileceklerini sıkı sıkı denetler.
Antivirusler Virüs, Trojan, Solucan, Back Door gibi zararlı yazılımlara karşı koruma ve temizleme yapan yazılımlardır. AVG, Avast, Avira, Mcafee, Bitdefender, Node32, Kaspersky vb.
İletişim ve Bilgi Mahremiyeti (gizliliği) Kişiler arasındaki yazılı, görsel, sesli iletişimin izin verilmeyen kişiler tarafından izlenmemesidir. İletişim platformunu sağlayan sitelerin ve yazılımların güvenli (Şifreli) bağlantıları kullanması gerekmektedir. Verilerin 3. kişilerle paylaşılmaması, Verilerin değişik amaçlarla pazarlanmaması gerekmektedir. Bir çok kuruluş ve kişi bu kriterlere dikkat etmemektedir.
İnternet Kullanım Kuralları-12 Altın Kural 1. İnternetin çok fazla zamanınızı çalmasına izin vermeyin. 2. İnterneti ailelerinize ve arkadaşlarınıza değişmeyin. 3. İnternette her bilgi doğru olmayabilir. Ödevinizde kullanıyorsanız kaynağını belirtin 4. İnternet ortamındaki bedava teklifler büyük ihtimalle gerçek değildir.
İnternet Kullanım Kuralları 5. Adınız, okulunuz, sınıfınız, adresiniz, telefon numaranız, aile bireylerinizin adı vb. gibi kişisel bilgilerinizi asla paylaşmayın. 6. İnternet ortamında paylaşacağınız resminiz, size ait video gibi paylaşımlar sizin veya sevdiklerinizin üzülmesine sebep olmasın. 7. Şifrelerinizde adınızı ve doğum tarihinizi, ard arda gelen kelimeleri ve sayıları şifre olarak belirlemeyin. En az 8 karakterden oluşan şifreler oluşturun 8. İyi ve nazik bir kullanıcı olmaya çalışın.
İnternet Kullanım Kuralları 9. Gerçek hayatta yüzüne söylemeyeceğiniz ifadeleri internet ortamında da söylemeyin. 10. Gerçek hayatta olduğu gibi, internet ortamında da tanımadıklarınızı arkadaş edinmeyin,mesajlarına cevap vermeyin, tekliflerini reddedin. 11. İnternet ortamında sizi rahatsız edenleri, sizi taciz edenleri ailelerinize söyleyin. Ailelerinizle birlikte emniyete veya savcılığa suç duyurusunda bulunun 12. İnternetin zararlı içeriklerinden korunmak için ''Güvenli İnternet Hizmeti''nden ailelerinizi haberdar edin.
Telif Hakkı Nedir Herhangi bir bilgi veya düşünce ürününün kullanılması, yayılması veya kopyalanmasına izin vermeme ile ilgili hakların yasalarla belirli kişilere verilmesidir. Sembolü çember içinde bir "C“ (© Copyright) harfidir, harfi üzerinde bulunduğu yapanın telif haklarının belirli bir süre için korunduğunu belirtir
BİLİŞİM SUÇUNUN TANIMI Bilgisayar, çevre birimleri, pos makinesi, cep telefonu, tablet gibi her türlü teknolojik alet kullanılarak hakaret, küfür, kredi kartı yolsuzlukları, sahte belge basımı, e-posta , bilgilerin ve şifrelerin çalınması, değiştirilmesi v.b. ile işlenilen suçlardır.