ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLAR VE AİLELERİ Sinan Cem TAŞKIN Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi Rehber Öğretmen

İÇERİK Zeka ve Yetenek Üstün olmak Üstün anne ve babası olmak Üstün yetenekli çocukların eğitimi BİLSEM neyin nesi? Neden BİLSEM? Sorunlar

ZEKA VE YETENEK TYT (temel yetenek testi) WISC-R (çocuklar için zeka testi)

WISC-R "WISC-R’ IQ TESTİNDE 130 PUAN ÜZERİNDE ALANLAR ÜSTÜN" TESTİ“ Üstün zihinsel özellikler taşıyan çocukların zeka ölçümü "WISC-R" 90 ile 110 arası- Normal zeka düzeyi. 130 puanın üzeri- Üstün Zekalı Puan yükseldikçe deha olarak nitelendirdiğimiz bireyler ortaya çıkıyor. Her çocuk bu puanı aldığı halde, beklenen davranışı sergileyebiliyor mu, Sergileyemiyor. Neden? Çünkü normal bireylere göre ayarlanmış bir eğitim programında çocuklarımız maalesef köreliyorlar ve normalleşmeye yüz tutuyorlar."

TYT ( temel yetenekler testi ) Dil, şekil-uzay, akıl yürütme, ayırt etme ve hesap olmak üzere beş özel yetenek ile genel yeteneği ölçer. Çocuğun hangi alanda daha yetenekli olduğuna bakılarak eğitsel ve mesleki yönlendirmeler yapılır.

Üstün Yetenekli Çocukların Olumlu Özellikleri Hızlı ve kolay öğrenirler. Muhakeme ve problem çözme yetenekleri gelişmiştir. İlgi ve dikkat süreleri uzundur. Hafızaları güçlü olduğu için önemli detay, kavram ve prensipleri unutmazlar. Hayalleri güçlüdür. Sanat dallarında orijinal eserler verirler. Ritim ve hareket kontrolleri gelişmiştir. ·Merakları üst seviyededir. Çok fazla soru sorarlar. Farklı farklı konularla ilgilenirler. İnsana, hayata ve kainata yakın bir alaka duyarlar. ·Gözlemleme güçleri fazladır. Esnek ve sıradışı düşünürler. · Meseleleri sorgular, net bir şekilde düşünür, ilişkileri farkeder.· Yetişkinlerle kurdukları iletişimde oldukça olgun bir karakter sergilerler. ·Çoğu zaman genellemeler yapar ve bunları yeni durumlara tatbik ederler. ·Kelime hazineleri çok zengindir. ·Okumayı çok severler. İnce bir espri anlayışları vardır. ·En iyi olmak için büyük bir istek duyarlar. Kendileri için tespit ettikleri standartlar oldukça yüksektir. ·Çoğu faaliyette lider konumundadırlar. Başkalarının sistem ve fikirlerini hemen kabul etmezler.

Olumsuz Yönleri · 1. Rutin ödevlerden çabuk sıkılırlar. · 2. İşleri kendi bildikleri gibi yapmak isterler. · 3. Sınıfta çok fazla dikkat çekebilirler. · 4. Başkalarının göremediği ilişkileri görebilir ve dersin çoğunu sadece bu konuda tartışmaya ayırmak isteyebilirler. · 5. Bazen bir projeyi bitirip diğerine başlamayı istemeyebilirler. · 6. Ara sıra hayallere dalarlar ve dikkatleri dağılır. · 7. Diğer öğrencilerin "sönük" kalmalarına sebep olabilirler. · 8. Kendilerine çok da faydalı olmayan eserlere gereğinden fazla zaman harcayabilirler. · 9. Yersiz espriler yapabilirler. · 10. Bazen gereğinden fazla yenilikçi olabilirler. · 11. Başarısızlıklardan çok çabuk etkilenebilirler. · 12. Aşırı derecede otoriter olabilirler. · 13. Başkalarının fikirlerine yeterince önem vermeyebilirler.

ÜSTÜN ÇOCUKTA GELİŞİM Erken konuşmaya başlar. Gelişimleri akranlarına göre çok hızlı olur. Sosyal çevreyi algılamaları da üst düzeyde, empati yetenekleri çok yüksek. Zihinsel hesap becerileri de yüksek oluyor. 4 yaşındaki bir çocuk rahatlıkla 2. sınıf düzeyindeki zihinsel matematik becerilerine sahip olabiliyor. Hiçbir çevre faktörü olmasa bile ekseriyeti okuma yazmayı öğrenebiliyor ya da okuma yazma düzeyine gelebiliyor. Çok hareketli oluyorlar ve sürekli merak ediyorlar, araştırıyorlar.

ÜSTÜNLERDE ÖĞRENME Probleme Dayalı Öğrenme- Yaparak, yaşayarak, aktif öğrenme Bloom’un Bilişsel Taksonomisi

“Bana söylediğini, unuturum. Bana gösterdiğini, hatırlarım “Bana söylediğini, unuturum. Bana gösterdiğini, hatırlarım. Bana yaptırdığını, anlarım.” (Çin atasözü)

Kelebeğin öyküsü Kozadan Kelebeğe Bir genç, babasıyla kırlarda dolaşırken kozasından çıkmaya çabalayan bir kelebek görürler. Kelebek, kozanın lifleri arasından sıyrılmaya çabalamaktadır. Baba, hemen kelebeğin yardımına koşar ve dikkatli bir şekilde kozanın liflerini sıyırıverir. Lifleri açar ve kelebeğin pek zorlanmadan kozadan çıkmasını sağlar. Ancak kelebek kozadan kolaylıkla çıkmasına rağmen uçamaz. Biraz çırpınır ve yerinde kalır. Çünkü kelebek kendini liflerden kurtarma çabası sırasında aslında kaslarını geliştirmekte, kendini ayakta tutacak, güçlü kılacak, uçmaya hazırlayacak hareketleri öğrenmektedir. Baba, lifleri sıyırmakla kelebeğe iyilik yapmamıştır. Kelebeğin güçlenmesine engel olmuştur. Kelebek hiçbir zaman özgürlüğü tadamamış, gerçekten uçamamıştır.

NEDEN BİLSEM ?? Merkeze kayıtları yapılan öğrenciler, hazır bulunuşluk düzeyi ölçüldükten sonra merkezce aşağıdaki alanlarda eğitim programlarına alınırlar. a) Uyum, b) Destek Eğitimi,      1- İletişim Becerileri     2- Bilimsel Çalışma Yöntemleri     3- Bilgisayar     4- Yabancı Dil     5- Problem Çözme Teknikleri     6- Grupla Çalışma Teknikleri     7- Öğrenme Yöntemleri     8- Sosyal Etkinlikler     9- Araştırma Teknikleri c) Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme, d) Özel Yetenekleri Geliştirme, e) Proje Üretimi

BİLSEMDE EĞİTİM BİLSEM’lerde uygulanan eğitim öğretim programları, öğrencinin zihinsel, duygusal, sosyal ve sanatsal yönden geliştirecek şekilde yapılandırılmıştır. Bireysel ve grup eğitimleri uygulanmaktadır. Üstün yetenekli öğrencilerin kendi seviyeleri ve kendi seviyesinden yüksek olan bireylerle arkadaşlık yapmaları, kendilerini tanımaları ve yönelimleri açısından önemlidir. Özellikle ilköğretim okullarında bu tür arkadaşlık yapacağı kişilerle bir arada olma ihtimalleri düşüktür. Bilim ve Sanat Merkezleri bu açıdan öğrencilere ortam hazırlamaktadır. BİLSEM’ e kayıt olan ve programlarda başarılı olan öğrenciler Lise öğrenimini tamamlayana kadar Bireysel eğitimine devam ederler. Bilim ve Sanat Merkezlerine devam zorunludur, devamsızlık sınırını aşan (%30) öğrencilerin kayıtları silinir

BİLSEMDE EĞİTİM * İlk 1 yıl öğrencilere ilk 8 hafta uyum ve sonrasında Destek Eğitimi Programları uygulanmaktadır. Destek eğitimi Programları İletişim Becerileri, Öğrenme Stratejileri, Problem Çözme Becerileri, Grupla Çalışma Teknikleri, Bilimsel Çalışma Yöntemleri, Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Sanat eğitimi olarak yapılandırılmıştır. * Temel beceriler kazanıldıktan sonra, Matematik, Fen Bilimleri, Sosyal Bilgiler, Türkçe, Yabancı dil ve Bilgisayar dersleri öğrenci seviyelerine göre uygulamalı olarak verilmektedir. İlk dört yılın sonunda öğrencinin özel yetenek alanı belirlenerek, ileriki yıllarda sadece yetenek alanı/alanlarından eğitim almaya devam etmektedirler.

BİLSEMDE EĞİTİM Bilim ve Sanat Merkezine devam eden öğrencilerin OKS ve LYS‘ gibi sınavlardaki başarıları ne düzeydedir? Genel zihinsel yetenek alanından alınan öğrencilerin eğitsel ihtiyaçları karşılandığı, ailesel veya kişisel problemler oluşmadığı sürece bu tür sınavlarda başarısız olma ihtimalleri çok düşüktür. Sınava yönelik bir program uygulamamamıza rağmen temel bilimlerde uygulamalı etkinlikler kalıcı öğrenmelerin oluşmasını sağlamaktadır.

BİLSEMDE EĞİTİM Üstün yetenekli bir çocuğun yetişmesindeki kilit nokta saygıdır; farklılığına saygı, fikirlerine saygı, hayallerine saygı. Kabiliyetlerin yeşermesi için özel müfredatlar, hususi yazılımlar ve spesifik programlar yanında huzurlu, emin ve sıcak bir aile ve okul ortamı da gereklidir. Üstün yetenekli çocuklar geleceğin liderleri, bilim adamları, fikir adamları ve sanatçılarıdır.

BİLSEM’LERİN MİSYONU Bireysel yeteneklerinin farkında olmalarını ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını Yeteneklerinin ve yaratıcılıklarının erken yaşta fark edilerek geliştirilmesini; Sosyal ve duygusal gelişimlerinin de sağlanarak bütünlük içinde değerlendirilmesini; bilimsel düşünce ve davranışlarla estetik değerleri birleştiren, üretken, sorun çözen kendini gerçekleştirmiş bireyler olarak yetişmelerini Teknik buluş ve çağdaş araçlar geliştirebilmelerini; üstün yetenekleri doğrultusunda bilimsel çalışma disiplini edinmelerine imkân sağlayan şartların, ortam ve fırsatların oluşturularak çeşitli projeler gerçekleştirmelerini; Ulusal ve evrensel değerleri tanımalarını, benimsemelerini, geliştirmelerini ve bu değerlere saygı duymalarını, Liderlik, yaratıcı ve üretici düşünce yeteneklerini geliştirmelerini sağlamak ve destek olmak.

Anne babalara « 10 ALTIN KURAL » O bir çocuk Tutarlılık Verimli zaman geçirme Baskı Kendini geliştirmesi için destek Kendini tanımasına yardımcı olun; sorular sorun, araştırmaya teşvik edin, imkanlar yaratın. Çocuğa saygı Aşırı yüklenmeyin Okuluyla iletişim halinde olun. Bireysel eğitime ihtiyacı var çocuğunuzun. Baskı yapmayın

ÜSTÜNLER KONUŞUYOR "Bence hiçbir anne baba çocuğuna objektif bakamaz. O yüzden de özel yetenekli öğrencilerin daha objektif kişiler tarafından yönlendirilmesi daha önemli"  SOSYALLEŞME ÖNEMLİ Benim aynı anda pek çok şeyi yapabileceğimden ve test kitaplarına boğulmadan da öss’de başarılı olabileceğimden şüpheliler. Ama ben bunu yapabileceğimi onlara göstereceğim. Yine de çok şükür «hadi oğlum biraz çalış test çöz bırak o gitarı» deseler de sürekli, beni engelleyen bir ailem yok. Anlamıyorlar. Benim öyle bir enerjim var ki öğrendikçe sanki zihnim genişliyor ve daha çok şey öğrenmek istiyorum. Dramayla ilgileniyorum, şan dersleri alıyorum. Benim sözelim kuvvetli diyorum onlara mühendis ya da doktor olmayacağım ki ben, psikoloji okumak istiyorum. Ben ne istediğimi biliyorum. Boşuna baskı yapıyorlar. (radikal gazetesi haberi)

EBEVEYNLERİN KARŞILAŞABİLECEKLERİ SORUNLAR Okulda öğretmenle işbirliği kuramama (mentor) Okuldan ve derslerden sıkılan çocuk Haraketli çocuk- Hiperaktif mi değil mi? Çocuğumdaki farklılıklarla başedemiyorum. Ders çalışmıyor, okulda başarısız. Sorularına cevap veremiyorum; sürekli soruyor ve her şeyi merak ediyor. Mükemmeliyetçi çocuk Yüksek beklentileri olan anne-baba Kardeşler arasındaki sıkıntı

LİSE EĞİTİMİ TUYÇEV (Türkiye Üstün Yetenekli Çocukları Eğitim Vakfı) TEVİTOL ( TEV İnanç İnanç Türkeş Özel Lisesi)

FİLMLER KİTAPLAR GOOD WILL HUNTING ( CAN DOSTUM ) LITTLE MAN TATE ( KÜÇÜK ADAM TATE ) KİTAPLAR Fisun Akarsu- Üstün yetenekli Çocuklar: Aileleri ve Sorunları Metin Uzun- Üstün yetenekli Çocuklar El Kitabı

bitti