Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 10 KASIM 2009 METEOROLOJİ Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 10 KASIM 2009

Aksiyon Merkezleri Yeryüzünün farklı ısınmasından dolayı, hava basınçlarının değişiklik gösterdiği ve hava olaylarında etkin rol oynayan bazı belirli merkezler oluşur. Bu merkezlere Aksiyon Merkezleri denir. 2/43

Siklon (Alçak Basınç)Merkezleri Sıcak karakterlidirler. Sıcak havanın yükselmesi ve yoğunluğun düşmesi ile düşük basınç merkezlerinin oluşması olayıdır. Kuzey yarımkürede saat ibresinin ters yönünde hareket ederler. Rüzgar yönü çevreden merkeze doğrudur. 3/43

Siklon (Alçak Basınç)Merkezleri 4/43

Antisiklon (Yüksek Basınç)Merkezleri Hava kütlesi soğuyunca yoğunluk artar, alçalır ve basıncı artar. Rüzgarın yönü merkezden çevreye doğrudur. Rüzgarın yönü kuzey yarımkürede saat ibresi yönündedir. 5/43

Antisiklon (Yüksek Basınç)Merkezleri 6/43

Rüzgar Yatay yönde yer değiştiren bir hava kütlesinin hareketine rüzgar denir. Hava sıcaklığı, Basınç, Nispi nem rüzgarı oluşturan etmenlerdendir. 7/43

Rüzgar Sıcaklığı artan hava kütlesi genişler ve yükselir. Böylece basıncı düşer. Sıcaklığı düşen bir başka hava kütlesi de sıkışır, alçalır ve basıncı artar. Hava yüksek basınçtan düşük basınca doğru akmaya başlar ve rüzgar meydana gelir. 8/43

Rüzgar Yönü Kuzey (N) : Yıldız Kuzeydoğu (NE) : Poyraz Doğu (E) : Doğu Güneydoğu (SE) : Keşişleme Güney (S) : Kıble Güneybatı (SW) : Lodos Batı (W) : Batı Kuzeybatı (NW) : Karayel 9/43

Rüzgar Yönü Jirüet veya anemoskop aletleri ile rüzgar yönü ölçülebilir. 10/43

Rüzgar Yönü 11/43

Rüzgar Yönü 12/43

Rüzgar Yönü 13/43

Rüzgar Yönü 14/43

Rüzgar Hızı Bir rüzgarın hızı onu meydana getiren iki nokta arasındaki basınç farkına ve bu iki nokta arasındaki uzaklığa bağlıdır. Basınç ne kadar fazla ve iki nokta arasındaki uzaklık ne kadar az ise eğim o oranda fazla olacak ve böylece rüzgar hızı da o ölçüde fazla olacaktır. 15/43

Rüzgar Frekansı Belirli bir rüzgarın esiş sıklığına rüzgar frekansı denir. Frekans, söz konusu rüzgarın esme süresi yada sayısının belirli zaman ölçülerine göre yüzde (%) olarak ifadesidir. Rüzgar frekans gülü bu amaçla çizilir. 16/43

Rüzgar (Frekans) Gülü 17/43

Rüzgar (Frekans) Gülü 18/43

Rüzgar (Frekans) Gülü 19/43

Rüzgar (Frekans) Gülü 20/43

Rüzgar Esme Sayısı Diyagramı 21/43

Rüzgar Rejim Diyagramı 22/43

Rüzgarı Etkileyen Faktörler Basınç gradyan kuvveti Dünyanın dönmesi Sürtünme etkisi Merkezkaç etkisi 23/43

Basınç Gradyan Kuvveti Rüzgarlar yüksek basınçtan alçak basınca doğru esmektedirler. Rüzgarın yönü izobar eğrilerine diktir. Basınç gradyan kuvvetinin etkisi ile oluşan rüzgara Barostrofik Rüzgar denir. 24/43

Basınç Gradyan Kuvveti 25/43