KABUL ÖRNEKLEMESİ (ACCEPTANCE SAMPLING)

Örnekleme Planları Bir üretim sürecinden çıkan ürünler, “partiler (lot)” halinde gruplandırılabilir. Bunun yerine ürün, sürekli bir operasyondan alınan tek parçalar olarak kontrol edilebilir. Bir imalat sürecinin sonunda yapılabilecek örneklemeye dayalı bir kontrol, üretim departmanının kalite kontrol prosedürlerinin yeterliliği hakkında veri sağlar. Partiler halinde gruplanan ürünler için, partinin tamamı kabul veya reddedilir.

Ürün kontrol yöntemleri Herhangi bir kontrol yok. %100 muayene. Sabit bir yüzdeye göre örnekleme. Rastgele spot kontrol. Tetkik örneklemesi (kabul yada ret kriteri yok). Olasılığa dayalı kabul örneklemesi.

Kabul Örneklemesi Özellikler için kabul örneklemesi Değişkenler için kabul örneklemesi

Özellikler İçin Kabul Örneklemesi Planları Tek örnek alma planları Çift örnek alma planları Çoklu örnek alma planları Ardışık örnek alma planları

Kabul Edilebilir Kalite Seviyesi (AQL) Acceptable Quality Level AQL, tatminkar bir partideki uygun olmayan ürünlerin maksimum oranıdır. Böylece, partideki uygun olmayan ürün oranı AQL’ye eşitse, bu parti büyük bir olasılıkla (örn. %95) kabul edilir. Bu da üretici için düşük risk olduğu anlamına gelir. ABSI/ASQC Z1.4-1993 standardı (Türkiye’de TS 2756 standardı), AQL’ye dayanmaktadır.

Kusurlu Yüzdesi Parti Toleransı (LTPD) Lot Tolerance Percent Defective Büyük olasılıkla reddedilmek istenen partiler için kalite seviyesidir. Kalite seviyesi “kabul edilemez”dir. Reddedilebilir kalite seviyesi (RQL = rejectable quality level)’nin yüzde olarak ifadesidir.

Üretici ve Tüketici Riskleri Üretici Riski (Producer’s risk) () – kabul edilebilir kalite seviyesinde (AQL’de) olan bir partinin, bir örnekleme planı için reddedilmesi olasılığı. Tüketici Riski (Consumer’s risk) (β) – kalite seviyesi, kusurlu yüzdesi parti toleransı (LTPT) ile eşit olan bir partinin (kötü kalitede bir partinin) kabul edilmesi olasılığı.

Çalışma Karakteristiği (OC = Operating Characteristic) Eğrisi OC eğrisi, bir örnekleme planının resmidir. OC eğrisi, değişik Ortalama Girdi Kalitesi (AIQ = Average Incoming Quality) değerleri için partinin kabul edilmesi olasılıklarını gösterir.

Çalışma Karakteristiği (OC = Operating Characteristic) Eğrisi

Kabul Olasılıklarının Bulunması Hipergeometrik dağılış Binom dağılışı Poisson dağılışı kullanılabilir.

Kabul Olasılıklarının Binom Dağılışı ile Bulunması Parti büyüklüğü N, örnek miktarı n’e göre oldukça büyüktür. n hacimlik bir örnek alındığını ve örnekte c adet kusurlu ürüne izin verilmiş olsun.

n = 30 ve c = 1 için kabul olasılıkları

n = 30 ve c = 1 için OC eğrisi

Binom Nomograflarının Kullanılması İle Örnekleme Planı Oluşturma Öncelikle aşağıdaki parametreler belirlenmelidir: Kabul edilebilir kalite seviyesi (AQL) Üretici riski () Reddedilebilir kalite seviyesi (RQL) Tüketici riski (β)

Binom Nomograflarının Kullanılması İle Örnekleme Planı Oluşturma

Ortalama Çıktı Kalitesi (AOQ) Average Outgoing Quality Kabul örneklemesi programları, partiler reddedildiğinde genellikle bir düzeltici faaliyeti gerektirir. Partinin reddi durumunda %100 muayeneye geçilir ve uygun olmayan ürünler sağlam ürünler ile değiştirilir yada tamir edilir/yeniden işlenir. Ortalama çıktı kalitesi bu tür düzeltmeli örnekleme planlarının değerlendirilmesinde kullanılır.

Ortalama Çıktı Kalitesi (AOQ) Average Outgoing Quality Partiler, kusurlu üretim oranı (Ortalama Girdi Kalitesi (AIQ = Average incoming quality)) p olan bir üretimden gelsin. Parti büyüklüğü N olsun ve tüm farkedilen uygun olmayan ürünler sağlam olanlarla değiştirilsin. Bu durumda, - örnekteki n ürün, uygun olmayanlar sağlam olanlarla değiştirileceği için, kusurlu içermez. - parti reddedilirse, N – n ürün kusurlu içermez. - parti kabul edilirse, N – n üründeki kusurlu miktarı p(N – n) olur.

Ortalama Çıktı Kalitesi (AOQ) Average Outgoing Quality Böylece, bir muayene işlemi sonunda kusurlu ürünlerin beklenen sayısı, Pap(N – n) olur. (Pa = partinin kabul olasılığı) Buradan AOQ olarak adlandırılan ortalama kusurlu oranı, AOQ = Pap(N – n)/N olur. N çok büyük ise, AOQ = Pap olarak hesaplanabilir.

Ortalama Çıktı Kalite Eğrisi (AOQ Eğrisi) AOQ eğrisi girdi kalitesi ile çıktı kalitesi arasındaki ilişkiyi gösterir. N = 5000, n = 30 ve c = 1 olan bir durumu ele alalım. (c = kabul sayısı)

Ortalama Çıktı Kalite Eğrisi (AOQ Eğrisi)

Ortalama Çıktı Kalite Eğrisi (AOQ Eğrisi)

Ortalama Çıktı Kalite Limiti (AOQL) Average Outgoing Quality Limit AOQ’nun maksimum değeridir. Örneğimizde, AOQL = 0.028’dir.

Kabul Örneklemesi İle İlgili Standartlar ABSI/ASQC Z1.4-1993 standardı (MIL STD 105E) (Türkiye’de TS 2756 standardı) 7 ayrı seviyesi vardır. Özel muayene seviyeleri yalnızca mecbur kalındığında ve büyük risklere tolerans olduğu durumlarda kullanılmalıdır.

Kabul Örnekleme Planı Oluşturma Adımları Bir AQL seçin. Muayene seviyesini seçin (özel veya genel). Normal, gevşek veya sıkı örnekleme planlarından birine göre (başlangıçta normal seçilir) örnek büyüklüğü ve kabul ve ret sınırlarını belirleyin.

Örnek Büyüklüğü Kod Harfleri

Normal muayene için ana tablo