ANKİLOZAN SPONDİLİT VE TEDAVİSİ

VERTEBRAL KOLON

BAMBU KAMIŞI GÖRÜNÜMÜ

HLA B27 ilişkisi HLA B27, sağlıklı beyaz populasyonda % 10 sıklıkla görülür. HLA B27 pozitif beyaz populasyonun % 2’sinde ankilozan spondilit gelişir. HLA B27 (+) olan ankilozan spondilitli hastaların birinci derece yakınlarında ankilozan spondilit gelişme sıklığı, yaklaşık % 20’dir.

SINIFLAMA KRİTERLERİ AS KRİTERLERİ; Roma kriterleri Klinik kriterler Bileteral sakroilit + 1 klinik belirti veya 5 klinik belirtinin 4’ü AS tanısı koydurur 1.Bel ağrısı >3 ay,dinlenme ile rahatlamayan tarasik ağrı ve tutukluk. 2.İrit öyküsü 3.Bel omurlarında hareket kısıtlığı 4.Göğüs ekspansiyonunun kısıtlanması 5.Göğüs kafesinde ağrı Radyolojik kriter 1.Bilateral sakroilit

İRİT

AS TEDAVİSİ Erken tanı çok önemlidir. Hastanın eğitimi hastanın uyumunu çok artırır. Antiromatizmal (öncelikle NSAİİ) ilaçlar uygun kullanılmalıdır. Günlük egzersiz çok önemlidir. Tedavi ve egzersiz devamlı olmalıdır. Yatak zemini sert olmalıdır. Spor ve eğlence postüre uygun olmalıdır. Sigara içilmemelidir. Travmadan kaçınılmalıdır.(omurga osteporozu) Hasta grupları oluşturulmalı, dernek çalışmaları desteklenmelidir. Aileye bu ilkeleri destekleyecek yönde davranması öğütlenmelidir.

B-Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Enflamasyonu ve ağrıyı gidermek olduğu kadar, hastanın normal yaşamını etkileyecek şekil bozukluklarını önlemek, omurganın hareket açıklığını, göğüs ekspansiyonunu korumak ve Günlük yaşantıyı kolaylaştıracak önlemlerin alınması ve hastanın bu konuda eğitilmesidir.

Fizik tedavi yaklaşımlarını; hastalığı akut ve subakut/kronik dönemlere ayırarak inceleyecek olursak; AKUT DÖNEM: 1. Yatak Istırahati: 2. Solunum Egzersizleri: 3. Ağrı ve Spazm için: TENS Hot, Pack İnfraruj kullanılabilir

SUBAKUT / KRONİK DÖNEM: 1. Spazmı çözmek- kasları egzersize hazırlamak için: * Hot pack * İnfraruj * Kısa Dalga Diatermi * Parafin * US kullanılabilir.

* Solunum egzersizleri 3. Egzersiz programı: yukarıda yer alan uygulamalardan sonra egzersiz programlarına geçilir. * Solunum egzersizleri * Postür ve germe egzersizleri: tüm vücut segmentlerine özellikle de boyun ve torakal bölge için. Yine torakal kafesin hareketliliğini arttırmak için pektoral germe egzersizleri * Vertebral kolona yönelik egzersizler: gövdenin hareketliliğini sağlayan özellikle de gövdenin extansiyonunu ve dorsal vertebral kolonun rotasyonunu sağlayan egzersizler

* Kuvvetlendirme egzersizleri: Başta karın- sırt kasları ve gluteal kaslar olmak üzere zayıf kasları kuvvetlendirmeye yönelik egzersizler. * Alt ekstremite kaslarına germe egz: özellikle kalça flexorleri, TFL,hamstring kas gruplarında maximal elastikiyeti sağlamak için. * Bunların yanısıra baş ve boyun egzersizleri, genel spinal mobilizasyon egzersizleri ve suspansiyon egzersizleri de yararlı olur. İzometrik egzersizlere, ROM egzersizlerine de yer verilebilir.

Bir iki yıl aralarla tekrarlanacak egzersizler ve fizik tedavi yöntemleriyle desteklenen kaplıca tedavisi görünür yarar sağlayacaktır. Ankilozan Spondilite bağlı bel ve boyun kısıtlılıkları ve eğrilikleri önlemenin tek yolu egzersiz ve iyi bir duruştur.

Akciğer kapasitesinin arttırılması için, tüm hareketler solunum egzersizleriyle birlikte uygulanmalıdır. Tüm hareketlerde, hareketi yaparken burundan derin nefes alıp, başlangıç pozisyonuna dönerken ağızdan üfleyerek nefes verilmelidir. Mesleki rehabilitasyon da; fizik tedavi kapsamı içerisinde yer almalıdır. Mesleki rehabilitasyon ile hastanın minimal kayıpla ve maksimal yeterlilik ile sosyal yaşama tekrar kazandırılması ve adaptasyonunun sağlanması amaçlanır.

Kaplıca tedavisi: Ankilozan Spondilit tedavisinde rehabilitasyonla birlikte yapılan kaplıca tedavisi, hastanın hareket yeteneğinin korunmasında büyük yarar sağlar.

Kaplıca Tedavisi Tekniği ve Uygulama Yöntemleri 1.Maden Suları Banyo Kürleri: Bu tür banyolar 32-34º C de uygulanır. Banyo süresi, yaşa, hastanın durumu ve hastalığın dönemine göre 5 dakikadan maksimum 20 dakikaya uzayabilir.

Hidroterapi Havuzlarda yüzme, aktif, pasif hareket egzersizleri,  Su içi ve su dışı tazyikli duşlar  Su içi kompresleri,  El ve ayak banyoları,

2.Çamurlar   İnorganik ve organik türdeki adi su veya maden suyu ile yapılmış çamurlarda tam veya yarım banyolar, lokal tatbikler 42-45º C de uygulanır. Modern Kür Merkezlerinde parafinle karıştırılmış çamurlar (Fango) kullanımı uygulamada kolaylık sağlamaktadır.

3.İklimTürleri   Uygulamalar hastalığın türüne, hastanın yaşına ve durumuna göre planlanır. Kür, öğleden sonra veya sonra veya önce 2 saatlik dinamik ( yürüyüş halinde ) veya statik ( açık havada yapılarak ) olarak uygulanabilir. Kür esnasında yağış, sis ve rüzgarın olmamasına dikkat etmelidir.

Radyoterapi 1940’larda hastalığa tutulan omurgayı radyoterapi uygulanması, birçok hastada semptomları büyük ölçüde geriletmiştir. Fakat bazılarında daha sonra lösemi görülmüş; bu nedenle bu tedavi terk edilmiştir. Düşük doz radyasyon tedavisi ile ilgili kontrollü bir çalışma yoktur.

Cerrahi tedavi Cerrahi yaklaşımlar genellikle ağrılı deformiteler ve fonksiyon kaybına neden olan ilerlemiş hastalıkta uygulanır. Total kalça replasmanı en sık uygulanan işlemdir. Ancak, total diz replasmanları, servikal ve lomber osteotomiler ağır spinal kifozları düzeltmek için, kondiler rezeksiyonlar ankiloze olmuş temporomandibuler eklemler için uygulanır ve atlantoaksiyal sublüksasyonu düzeltmek üzere de stabilizasyon işlemi yapılmaktadır.