Ö Ğ R.GÖR.N İ LGÜN MUTLU AKSOY CERRAH İ HASTALIKLARI ANAB İ L İ M DALI ANTALYA SA Ğ LIK YÜKSEKOKULU Ö Ğ R.GÖR.N İ LGÜN MUTLU AKSOY CERRAH İ HASTALIKLARI ANAB İ L İ M DALI ANTALYA SA Ğ LIK YÜKSEKOKULU

Ş OK NED İ R ? Tüm vücutta yeterli kan akımı sa ğ lanamaması ile, hızla düzeltilmedi ğ i zaman giderek ilerleyen ve geri dönü ş ümü olmayan, organların hücresel düzeyde hasarına ve ölümüne neden olan akut dola ş ım bozuklu ğ u durumudur

Üç temel neden;  Kalbin pompalama yetersizli ğ i  Kan volümünde azalma  Damarlarda vazodilatasyon ba ğ lı, damar yata ğ ının hacminin artmasıdır

H İ POVOLEM İ K Ş OK KARD İ YOJEN İ K Ş OK D İ STR İ BÜT İ V Ş OK ANAF İ LAKT İ K Ş OK NÖROJEN İ K Ş OK SEPT İ K Ş OK PS İ KOJEN İ K Ş OK

 H İ POtansiyon  Ta ş ikardi ve filiform nabız  Hızlı ve yüzeysel solunum  Beden ısısında dü ş me  So ğ uk,soluk ve nemli cilt  Periferik siyanoz  Apati,uyku hali, konfüzyon  H İ POtansiyon  Ta ş ikardi ve filiform nabız  Hızlı ve yüzeysel solunum  Beden ısısında dü ş me  So ğ uk,soluk ve nemli cilt  Periferik siyanoz  Apati,uyku hali, konfüzyon  Susuzluk hissi  Oligüri ve anüri  Metabolik asidoz belirtileri  Hgb ve Htc düzeyinde de ğ i ş im  Bulantı- kusma  Ölüm hissi  Huzursuzluk ve endi ş e  Susuzluk hissi  Oligüri ve anüri  Metabolik asidoz belirtileri  Hgb ve Htc düzeyinde de ğ i ş im  Bulantı- kusma  Ölüm hissi  Huzursuzluk ve endi ş e

İ LKYARDIM  Olay yeri güvenli ğ i sa ğ lanır  ABC de ğ erlendirilir  112 aranır  Bilinç durumu, nabız, solunum,cilt ısısı ve rengi de ğ erlendirilir  Belirgin dı ş kanama olup olmadı ğ ı de ğ erlendirilir  Bilinci kapalı ise ba ş ve omurgalar kırık gibi dü ş ünülür, hastanın boynu iki yandan desteklenir  Bilinç bulanıklı ğ ı varsa Recovery pozisyonu verilir  Hastaya ş ok pozisyonu verilir

 Hastayı sıkıntıya sokan giysiler çıkartılır, saklanır  Ş oka neden olan durum tespit edilmeye çalı ş ılır  Tüm dı ş kanamalar kontrol edilir  Kırık kemikler basit atelle sabitlenir  Mümkünse ya ş am bulguları sık kontrol edilir  Hasta ve ailesine psikolojik sa ğ lanır  A ğ ızdan hiçbir ş ey verilmez, dudakları ıslatılır

Herhangi bir nedenden dolayı, beyne giden kanın geciçi olarak azalması ya da durmasıdır Bayılmadaki bilinç kaybı birkaç sn veya dakika sürer

NEDENLER İ Etrafda alı ş ık olmadı ğ ımız görüntü ya da koku Kan görmek Açlık Uzun süre ayakta kalmak İ laçlar Uzun süre güne ş te kalma Üzüntü

İ LKYARDIM Yere dü ş en ki ş i hemen aya ğ a kaldırılmaz, uygun olmayan yere dü ş mü ş se hemen uygun yere ta ş ınır Giysileri gev ş etilir, takma di ş leri varsa çıkartılır Etraftaki kalabalık da ğ ıtılır ve rahat soluk alması sa ğ lanır Hasta sırt üstü yatırılır ve bacaklar cm kaldırılır Kusuyorsa veya ihtimali varsa yan yatırılır A ğ ızdan yiyecek-içecek verilmez So ğ uk, nemli bir bezle yüzü silinir Kendine geldikten sonra ek yaralanma olup olmadı ğ ını de ğ erlendirilir Bilinçsizlik devam ediyorsa hastaneye götürülür Yere dü ş en ki ş i hemen aya ğ a kaldırılmaz, uygun olmayan yere dü ş mü ş se hemen uygun yere ta ş ınır Giysileri gev ş etilir, takma di ş leri varsa çıkartılır Etraftaki kalabalık da ğ ıtılır ve rahat soluk alması sa ğ lanır Hasta sırt üstü yatırılır ve bacaklar cm kaldırılır Kusuyorsa veya ihtimali varsa yan yatırılır A ğ ızdan yiyecek-içecek verilmez So ğ uk, nemli bir bezle yüzü silinir Kendine geldikten sonra ek yaralanma olup olmadı ğ ını de ğ erlendirilir Bilinçsizlik devam ediyorsa hastaneye götürülür

H İ STER İ K REAKS İ YON Bilinç altından gelen bir durumdur Psikolojik stresi ile olu ş ur Körlük, sa ğ ırlık, konu ş amama gibi fiziksel yakınma ile ortaya çıkar Ba ğ ırma, yerde yuvarlanma gibi dikkat çekici davranı ş lar genelde seyirci varlı ğ ında artar A ş ırı nefes alma, ellerde spazm, titreme

Ş uur kaybı olmaz, gözler sıkıca kapatılmı ş durumdadır Üst göz kapa ğ ını açmak isterseniz direnç gösterir Kasılma olabilir, ses kaybolabilir Kol ve bacaklarda uyu ş ukluk, hissizlik görülebilir Histeride göz kapaklarını sıkarak kapatır

Daha önce böyle nöbetleri oldu ğ u biliniyorsa, ikna edici sözlerle yatı ş tırılmalıdır Hastanın sakin kalmasına ve kendi kontrolünü kazanmasına yardımcı olun Hastayı seyredenlerden uzakta sakin bir ortama götürün Sabırlı ve pozitif olunmalı, fazla sempati gösterilmemelidir Hasta düzelene kadar onunla kalınmalı Hastayı sorgulanmamalı ve ona kar ş ı gelinmemelidir

Sinir sisteminin konvulsiyonlarla veya konvulsiyon olmaksızın bilinç kaybı atakları ile karekterize bir hastalı ğ ıdır SSS ileri derecede yaygın anormal nöron de ş arjı sonucu ortaya çıkan klinik tablodur

Kafa travması Tümör, kist, abse Uyu ş turucu kullanımı Kafa travması Tümör, kist, abse Uyu ş turucu kullanımı Zehirlenmeler Serebral anoksi SVO Hepatik koma Zehirlenmeler Serebral anoksi SVO Hepatik koma

BEL İ RT İ LER İ Ani bilinç kaybı ile yere dü ş er Çene kasları kasılır, Barsak ve mesane kontrolü kaybolur Tonik kasılmalar sn sürer Klonik kasılmalar sn sürer Siyanoz

Sakin olun, panik yaratmayın Hastanın kendisine zarar vermesi engellenir Rahat edece ğ i uygun bir yere yatırılır, yere dü ş mesi engellenir Hastayı yan yatırınız, ba ş ını yana çeviriniz, Dilini ısırmaması için yandan mendil sıkı ş tırılabilir ! ! ! ! ! ! Ba ş ını vurmaması için desteklenir Giysileri gev ş etilir Kasılmalar engellenmez

Ba ş ını öne do ğ ru bükülmesini engelleyiniz, ba ş ın altına yastık, palto vs koyunuz Hasta yalnız bırakılmaz Nöbet sonrası, hasta hareket ettirilmez A ğ ızdan bir ş ey verilmez Hasta zorla uyandırılmaya çalı ş ılmaz Nöbet sonrası dinlendiriniz Nöbetler uzun sürerse acil servise götürülür

Bilinç kaybının en ileri oldu ğ u durumdur. Komadaki ki ş i hiç bir uyarana (a ğ rılı ve sözlü uyarılara) cevap veremez Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin ve dı ş arıdan gelen uyarılara kar ş ı tepkinin azalması yada yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.

Koma Nedenleri  A ğ ır kafa darbeleri (kafada darbe izleri, nedensiz püskürür tarzda kusma, pupil e ş itsizli ğ i)  Beyin kanamaları ve inme (cebinden tansiyon ilacı çıkabilir, yüz ve vücut simetrisi bozuktur)  Beyin tümörleri (düzensiz, ş iddetli ba ş a ğ rıları ve çe ş itli belirtiler)  Beyin zarının iltihabi hastalıkları (yüksek ate ş, ciltte döküntüler)

 İ laç zehirlenmesi (etrafta bo ş ilaç ş i ş esi ya da enjektör, kusmukta ilaç)  A ş ırı alkol alımı (nefesinde alkol kokusu)  Karaci ğ er yetmezli ğ i (ince, bitkin bir vücut, bazen ş i ş mi ş bir karın)  Üre birikimi (cilt renginde de ğ i ş iklik, zihinsel sorunlar, halsizlik)  Ş eker hastalı ğ ı (nefesi meyva kokar, kalp hızlı, cilt kuru ve sıcaktır, karın a ğ rısı kusma)

Havayolu tıkalı ve solunum bozulmu ş olabilir Yutkunma, öksürük gibi tepkilerin kaybolması Bilinç kaybı Sesli ve a ğ rılı dürtülere tepki olmaması İ drar ve gaita kaçırma Pupillalarda refleks kaybı

ABC kontolü Bilinç dizeyini kontrol etmek Solunum ve dola ş ım normal ise koma pozisyonunda yani yan yatı ş pozisyonunda tutulur Sıkan giysiler gev ş etilir Olayın ne oldu ğ u ara ş tırılır Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda tutulur İ LKYARDIM