DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ

Fe + +

İNSAN VÜCUDUNDA DEMİR HEMOGLOBİN İŞLEVSEL DEMİR DEPO DEMİR TRANSFERRİN

DEMİRİN ORGANİZMADA BULUNUŞ ŞEKLİ VE DAĞILIMI GRAM % HEMOGLOBİN DEMİRİ 3 69.7 İŞLEVSEL DEMİR 0.5 11.6 DEPO DEMİRİ 0.3 18.6 TRANSFERRİNE BAĞLI DEMİR 0.004 0.1

ERİTROSİTLER KEMİK İLİĞİ ( ERİTROBLASTLAR ) İŞLEVSEL DEMİR DEPO DEMİR TRANSFERRİN İNCEBARSAKTAN EMİLİM

BESİNLERİN DEMİR İÇERİKLERİ

TAHILLAR VE UNLAR ( 100 Gram ) Mg Fe Buğday unu ( kepekli ) 3,3 Mısır 2,5 Çavdar unu ( kepekli ) 2,6 Pirinç ( kabuklu ) 1,6 Pirinç ( Kabuksuz ) 0,9

EKMEK VE UNLU MAMÜLLER Yufka Ekmeği 5.5 Peksimet 4.7 Bulgur 3.5 Pide ekmeği 2.9 Çavdar Ekmeği 1.9 Yumurtalı erişte Beyaz ekmek 1.0 Makarna Tarhana Bisküvi 0.4

SÜT VE MAMÜLLERİ İnek sütü 0.1 Keçi sütü 0.2 Yoğurt Beyaz peynir 0.4 Süt tozu 0.7 Tereyağı Ayran Eritme peyniri 1.0

ET VE ET ÜRÜNLERİ Sığır karaciğeri 6.5 Sığır eti ( biftek ) 4.3 Dana eti 2.9 Dana karaciğeri 5.4 Dana dili 3.0 Dana böbreği 3.4 Beyin 3.2 Yürek 4.5 Akciğer 6.6 Dalak

Tavuk 1,5 Tavuk ciğeri 7.9 Piliç 1.8 Tavuk Yumurtası 2.3 Yumurta sarısı ( çiğ ) 7.2 Sosis 1.9 Salam

MEYVALAR Elma 0.3 Muz 0.7 Armut 0.4 Çilek 1.0 Şeftali 0.6 Portakal Üzüm Kiraz 0.5 Erik Limon Greyfurt

İncir 0. 6 Yeni dünya 0. 8 Kavun 1. 2 Karpuz 0. 2 Kara dut 1. 1 Nar Ayva Mandalina 0. 4 Kayısı 2. 3

KURU YEMİŞLER Kuru Üzüm 3.5 Ceviz İçi 3.0 Fındık İçi 4.5 Badem 4.7 Yer Fıstığı 2.2 Kabak Çekirdeği 9.2

Susam 10.4 Ayçiceği 7.5 Kestane 1.5 Çam fıstığı 4.4 Antep fıstığı 14.4 Kuru incir 3.0 Hurma 2.1

SEBZELER ISPANAK 3.1 PATATES 1.0 HAVUÇ 2.9 LAHANA 2.2 PANCAR 0.7 BEZELYE 2.0 ASMA YAPRAĞI 3.9

BAKLA 1.0 BAMYA 1.1 BÖRÜLCE 1.2 ENGİNAR DOMATES 0.6 BİBER EBEGÜMECİ 12.7 FASULYE 1.4 HIYAR KARNABAHAR KEREVİZ

Kabak 0.5 Maydanoz Marul 5.1 Nane 8.0 Patlıcan 0.8 Pırasa 1.3 Pazı 3.2 Roka 9.0 Semiz otu 2.5 Kırmızı turp 1.2

KURUBAKLAGİLLER BAKLA 6.0 BARBUNYA 5.4 FASULYE 7.6 NOHUT 7.3 BÖRÜLCE 7.0 MERCİMEK BEZELYE 4.8

DİĞER BESİNLER DOMATES SALÇASI 0.8 KAKAO 5.0 TAHİN 9.0 TAHİN HELVASI YEŞİL ZEYTİN 2.0 SALATALIK TURŞU 1.0 SİYAH ZEYTİN 1.6 BAL EKMEK MAYASI 17.3 PEKMEZ 10.0

BESİNLERDEKİ DEMİRİN EMİLİM ORANI PİRİNÇ 1 ISPANAK 1.5 MISIR 3 YUMURTA SALATA 4 EKMEK 5 İNEK SÜTÜ 10 BALIK 12 DANA ETİ 30 DANA KARACİĞERİ

BESİNLERDEKİ DEMİRİN EMİLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ERİTROSİT YAPIM HIZI DEPO DEMİRİN DURUMU BESİNLERDE DEMİRİN YAPISI BESLENMEDE ALINAN DİĞER ÖĞELER GASTROİNTESTİNAL SALGILARIN DURUMU

BESİNLERİN İÇİNDE YER ALAN MADDELERİN DEMİR İLE ETKİLEŞİMLERİ MEKANİZMA FİTİN Buğdaygiller Pirinç Soğan Tahıl Ürünleri Emilim İçin Yararlanım Azalır Güç Çözülebilen Demir Kompleksleri Oluşur OKSALAT Ispanak Kuzu Kulağı TANEN Çay ALGİNAT Puding Tozu Hazır Çorbalar Hazır Dondurma Düşük Kalorili Gıdalar

DEMİR EKSİKLİĞİ NEDENLERİ

CİNSEL OLGUNLUK GEBELİK SÜT ÇOCUĞU – KÜÇÜK ÇOCUKLAR EMİLİM BOZUKLUKLARI PATOLOJİK KAN KAYIPLARI KAN VERİLMESİ YANLIŞ VE YETERSİZ BESLENME KRONİK BÖBREK YETERSİZLİĞİ

Fe ‘DEN YETERSİZ BESLENME DEMİR EKSİKLİĞİ TABLOSU CİNSEL OLGUNLUK HİPERMENORE + Fe ‘DEN YETERSİZ BESLENME DEMİR EKSİKLİĞİ TABLOSU ÖNCEDEN PROGRAMLANMIŞTIR

DEMİR EKSİKLİĞİ RİSKİ TAŞIMAKTADIR. AYLIK KAN KAYIPLARI 30 ml ‘DEN YÜKSEK KADINLAR DEMİR EKSİKLİĞİ RİSKİ TAŞIMAKTADIR.

HER ADET DÖNEMİNDE 60-80 ml KAN KAYBEDİLİR BU DA 30- 40 mg DEMİR KAYBI DEMEKTİR

ORAL OVÜLASYON GECİKTİRİCİLER KANAMA MİKTARINI % 20 – 60 ORANINDA AZALTABİLİR

RİA KULLANIMI ADETLE KAYBEDİLEN KAN MİKTARINI % 40-60 ORANINDA ARTIRABİLİR

NEGATİF DEMİR BİLANÇOSU ORTAYA ÇIKARABİLİR ZAYIFLAMAK AMACIYLA UYGULANAN DİYET NEGATİF DEMİR BİLANÇOSU ORTAYA ÇIKARABİLİR

DENGELİ BESLENME BİÇİMİYLE 1 mg ‘DAN AZ DEMİR EMİLDİĞİNDEN 2000 KALORİLİK DENGELİ BESLENME BİÇİMİYLE 1 mg ‘DAN AZ DEMİR EMİLDİĞİNDEN AMENORE DURUMUNDA BİLE DEMİR EKSİKLİĞİ ORTAYA ÇIKABİLİR.

DEMİR GEREKSİNİMİ ARTAR GEBELİK GEBELİKTE DEMİR GEREKSİNİMİ ARTAR 800-1200 mg ARASINDADIR

GEBELİKTE DEMİR BİLANÇOSU GEBELİKTE DEMİR GEREKSİNİMİ 800-1200 mg Fe Günlük Fe kaybı 330 mg Fe 500 mg Fe besinlerle demir alımı Annenin Eritrositlerindeki artış 400-500 mg Fe 250-600 mg Fe Gebelik Sonundaki demir kaybı Çocuk ve plesanta 200- 300 mg Fe

GEBELİKTE DEMİR GEREKSİNİMİ DÖNEM Mg/ Gün BİRİNCİ ÜÇ AYLIK 1-2 İKİNCİ ÜÇ AYLIK 4 SON ÜÇ AYLIK 3-7

HEMOGLOBİN YOĞUNLUĞUNDA GEBELİKTE KAN HACMİNDE ARTIŞA BAĞLI OLARAK KANIN SULANMASI VE HEMOGLOBİN YOĞUNLUĞUNDA % 2-3 GRAMLIK DÜŞÜŞ OLMAKTADIR

GEBELİKTE DEMİR EKSİKLİĞİNİN GELİŞİMİ

HEMOGLOBİN MİKTARININ ALTINDA SEYREDEN ÖLÜ DOĞUMLARDAKİ ARTIŞ % 9 GRAMLIK HEMOGLOBİN MİKTARININ ALTINDA SEYREDEN BİR GEBELİK ANEMİSİ OLANLARDA Hb DÜZEYLERİ NORMAL ANNELERE GÖRE ERKEN DOĞUM OLASILIĞI 3 KAT ARTMAKTA ÖLÜ DOĞUMLARDAKİ ARTIŞ 6 KATA ULAŞMAKTADIR

HEMOGLOBİN DEĞERLERİNİN % 12 GRAMIN ÜZERİNDE TUTULMASI ERKEN DOĞUM OLASILIĞI % 20 ORANINDA DÜŞÜRÜLEBİLİR

SÜT ÇOCUKLUĞU VE KÜÇÜK ÇOCUKLAR DOĞUMSAL DEMİR DEPOSU NEDENİYLE SÜT ÇOCUĞU YAŞAMININ İLK 6 AYINDA GENEL ANLAMIYLA KENDİ KENDİNE YETERLİDİR

ERİTROSİT YAPIMI NEDENİYLE HEMOGLOBİN YOĞUNLUĞU VE ERİTROSİT SAYISI SÜRATLE AZALAN ERİTROSİT YAPIMI NEDENİYLE HEMOGLOBİN YOĞUNLUĞU VE ERİTROSİT SAYISI İLK 8 HAFTA BOYUNCA SÜRATLE AZALIR

2.ÜÇ AYLIK DÖNEMDEN 2 YAŞINA KADAR UZUN SÜREN ERKEN DOĞANLAR 2.ÜÇ AYLIK DÖNEMDEN 2 YAŞINA KADAR UZUN SÜREN BİR ANEMİ DEVRESİ GEÇİRİRLER

SAĞLIKLI SÜT ÇOCUKLUĞUNDA LATENT DEMİR EKSİKLİĞİ OLUŞABİLİR İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ 6 AYLIK DÖNEMDE LATENT DEMİR EKSİKLİĞİ OLUŞABİLİR

EMİLEBİLEN DEMİR GEREKSİNİMİ YAKLAŞIK SÜT ÇOCUKLUĞU VE KÜÇÜK ÇOCUKTA EMİLEBİLEN DEMİR GEREKSİNİMİ YAKLAŞIK 1 mg/ gün’dür

PATOLOJİK KAN KAYIPLARI KADIN GENİTAL ORGANLARINDAN FİZYOLOJİK VE PATOLOJİK KAN KAYIPLARI GASTROİNTESTİNAL KANAMALAR İDRAR YOLLARININ SELİM VE HABİS HASTALIKLARI AĞRI VE ENFLAMASYON TEDAVİSİNDE UYGULANAN SALİSİLAT PİRAZOLON TÜREVLERİ SİTOSTATİKLER VE KORTİKOSTEROİDLER

KAN BAĞIŞI SONUNDA YAKLAŞIK OLARAK KAN VERİLMESİ % 15 HEMOGLOBİN İÇEREN 500 ml ‘lik KAN BAĞIŞI SONUNDA YAKLAŞIK OLARAK 250 MG DEMİR KAYBEDİLİR

ADET GÖREN BİR KADIN, TEK BİR KAN BAĞIŞI YAPSA BİLE DEMİR DEPOLARI TAMAMEN BOŞALACAKTIR

SÜREKLİ KAN VEREN KADINLARA DÜZENLİ OLARAK GÜNLÜK 100 MG DOZUNDA II DEĞERLİ DEMİR İLE DEMİR PROFİLAKSİSİ YAPILMASI GEREKLİDİR

YANLIŞ VE YETERSİZ BESLENME SIKI VEJETERYEN BESLENME DEMİR BİLANÇOSUNU NEGATİF DURUMA GEÇİREBİLİR

DEMİRİN BİYOYARARLANIMINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEMEKTEDİR DÜŞÜK KALORİLİ VE AZ DEMİR İÇEREN HAZIR BESİNLER DEMİRİN BİYOYARARLANIMINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEMEKTEDİR

KRONİK BÖBREK YETERSİZLİĞİ KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ VE DİYALİZ HASTALARI DEMİR BİLANÇOLARI AÇILARINDAN POTANSİYEL TEHLİKE ALTINDAKİ GRUP KAPSAMINDADIR

DEMİR EKSİKLİĞİNDE RİSK FAKTÖRLER

DEMİR EKSİKLİĞİNDE SEMPTOMLAR VE BULGULAR

1. GENEL YAKINMALAR YORGUNLUK HALSİZLİK PSİŞİK VE FİZİK GÜCÜNÜN KISITLANMASI KONSANTRASYON VE DİKKATİN AZALMASI SİNİRLİLİK HUZURSUZLUK

2. KARDİYOVASKÜLER SEMPTOMLAR SOĞUKLUK HİSSİ ÇARPINTI EFORLA GELEN NEFES DARLIĞI KOLLAPS EĞİLİMİ

3. GASTROİNTESTİNAL BOZUKLUKLAR İŞTAHDA DEĞİŞİKLİK BULANTI GEĞİRME KABIZLIK VE İSHAL

4. DERİ VE DESTEK DOKU DEĞİŞİMLERİ YUTMA GÜÇLÜĞÜ KIRILGAN VE KAŞIK BİÇİMİNDE TIRNAKLAR MAT VE KIRILGAN SAÇLAR DUDAK KENARLARINDA ÇATLAKLAR PİGMENT BOZUKLUKLARI

DEMİR EKSİKLİĞİ TANISI

ÖYKÜ YAŞI

LABORATUVAR TESTLERİ HEMOGLOBİN DÜZEYİ ERİTROSİT SAYISI HEMATOKRİT DÜZEYİ ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ ( MCV)

İLERİ LABORATUVAR İNCELEMELERİ SERUM DEMİRİ TRANSFERRİN TOTAL DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ DEMİR EMİLİM TESTİ KEMİK İLİĞİ PREPARATLARI

DEMİR EKSİKLİĞİNİN EVRELERİ

PRELATENT ( DEMİR DEPO )DEMİR EKSİKLİĞİ LATENT DEMİR EKSİKLİĞİ BELİRGİN DEMİR EKSİKLİĞİ

Parametre Normal Prelatent Latent belirgin Hemoglobin (% g ) K 16 E 14 Azalmış < 12 Eritrosit Mil/ mm 4.5-5,5 3,5-5,0 Hematokrit ( % ) 36-57 16-39 Ortalama Eritrosit hacmi 80-120 60-100

K 120 E 110 Normal K<80 E< 60 <60 280-400 Artmış > 400 PARAMETRE NORMAL PRELATENT LATENT BELİRGİN Serum Demiri K 120 E 110 Normal K<80 E< 60 <60 Total Demir Bağlama Kapasitesi 280-400 Artmış > 400 Transferrin Doygunluğu 20- 60 < 25 < 20

++ +- YOK 29 73 88 86 DEPO DEMİRİ İNCEBARSAK DEMİR EMİLİM YÜZDESİ PARAMETRE NORMAL DEGER PRELATENT LATENT BELİRGİN DEPO DEMİRİ ++ +- YOK İNCEBARSAK DEMİR EMİLİM YÜZDESİ 29 73 88 86