3-6 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ

Hazırlayan: Naile SEVER Rehber Öğretmen

3-4 YAŞ ARASI GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Çocuk bahçesinde veya yuvadaki aletlere çeviklikle tırmanabilir. 1) Fiziksel Gelişim ve Hareket Gelişimi: Oyun çağına giren çocuk, motor becerilerinin gelişmesiyle çevre üzerinde egemenlik kurmakta ve bunu giderek genişletmektedir. Merdivenlerden yukarı ayak değiştirerek çıkar ancak inerken her basamakta iki ayağını bitiştirir. Çocuk bahçesinde veya yuvadaki aletlere çeviklikle tırmanabilir.

Pedalları kullanarak 3 tekerlekli bisiklete binebilir. Parmak ucunda durabilir ve yürüyebilir. Ellerini işbirliği içinde ustaca kullanabilir. Makas kullanabilir.

2) Zihinsel ve Bilişsel Gelişim Ayrıntıları dikkate almadan genel olarak algılar ve ilişkisiz obje ve kavramları bütünleştirir. Zihinsel kıyaslama yapamaz. Miktar, ağırlık ve sayı ilişkilendirmesini anlayamaz. Sınıflama ve gruplandırma yapamaz.

Bildiği birkaç çocuk şiirini ezbere okuyabilir ve çocuk şarkıları söyleyebilir Cinsiyetini ve cinsel rollerini öğrenir. Bazı durumları sembolize ederek, gerçekmiş gibi yapar.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim: Yavaş yavaş çevreyi keşfetmekte ve çevre üzerinde bir denetim gücü kazanmaktadır. Cinsel-benlik duygusunun başladığı, cinsel rollerin belirlendiği bir dönemdir. Grup halinde oynarken konuşmak ve oynamak istedikleri arkadaşlarını seçmeye başlarlar.

Giderek daha olumlu ve dengeli bir birey haline dönüşmeye başlar. Öfkelerini genelde eşyaya yöneltirler. Günlük hayatta yaşadıklarını oyun içinde oyuncaklarına uygulayarak rahatlar. Olumlu bir tavır içine girer ve insanlara sevgiyle ve güvenle yaklaşır. Oyuncak, şeker gibi nesneleri paylaşma anlayışı gelişmiştir.

4- Algısal Gelişim Konuşurken ses tonunu duruma göre değiştirir, yükseltip alçaltır. Adını, soyadını, cinsiyetini ve yaşını söyleyebilir. Öyküleri büyük bir istekle dinler; en çok sevdiklerini defalarca dinlemek için ısrar eder.

Cümleler daha dramatik hale gelir. 5) Dil Gelişimi Cümleler daha dramatik hale gelir. Aralarında neden-sonuç ilişkisi bulunan düşünceler tek bir cümleyle ifade edilebilir. Konuşmalar ben merkezlidir. Oynarken ya da çalışırken dinlenip dinlenmediğini önemsemeden kendi kendine konuşur. Konuşurken başkalarının görüş açısını dikkate almazlar.

300 civarında kelime bilir ve yeni kelimelere karşı ilgi duyar Kendi kendine çok uzun süren konuşmalar yapar. "Ve" bağlacını yerinde kullanır. Geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek kavramlarını anladıkça zaman belirten sözcükler kullanmaya başlar.

4-5 Yaş Arası Gelişim Özellikleri:

1) Fiziksel ve Hareket Gelişimi Beden hareketlerini istediği gibi, ustalıkla yönlendirebilir; keskin, ani dönüşleri gerçekleştirir; itip çekerek koşabilir. Ayak değiştirerek, kendi başına merdivenlerden çıkar ve iner, Hatta koşarak bile inip çıkabilir. Parmak ucunda durabilir, yürüyebilir, koşabilir.

Üç tekerlekli bisiklete binmede ustalaşmıştır; U dönüşlerini kolaylıkla gerçekleştirir. Topa sopayla vurmak dahil, topu atma, yakalama, zıplatma, tekmeyle vurma gibi becerileri içeren top oyunlarında giderek ustalaşmaktadır. Öğretilirse bu yaşta basit müzik aletlerini çalmayı başarabilir. Kalemi yetişkin gibi tutar ve başarıyla kullanır. Çizdikleri resimler tanınır hale gelmiştir.

2) Zihinsel ve Bilişsel Gelişim: İsteklerinin anında yerine getirilmemesini anlayışla karşılamayı öğrenmeye başlar. Kendi dışındaki dünyanın kuralları olduğunu ve başkalarının hak ve istekleri olduğunu öğrenir. Beklemeyi öğrenir . İsteklerinin bazılarına er yada geç kavuşacağına inanır. Hayali hikayeler anlatmaktan hoşlanırlar.

Değişken bir görünüm sergilerler Değişken bir görünüm sergilerler. Genellikle yarım bırakılan bir şeye karşı duyarsızdır. Sorgu çağı 4 yaşında oldukça yüksek düzeye ulaşır. 4 temel rengi uygun şekilde eşleştirip isimlerini söyleyebilir. Çocuk hala miktar, ağırlık ve sayı ilişkilendirmeyi anlayamaz. Ve hala sınıflama ve gruplandırma yapamaz.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim Daha bağımsız ve oldukça inatçıdır; kendi isteğiyle hareket eder. İsteklerine karşı gelindiğinde, yetişkinlerle uygunsuzca, konuşabilir ve oyun arkadaşlarıyla kavga edebilir. Konuşma ve etkinliklerinde mizah anlayışını sergiler.

Dramatik oyunu ve çeşitli giysiler giyip kılıktan kılığa girmeyi çok sever. Evin dışında, eline geçirebildiği, işe yarar her türlü malzemeyle bir şeyler üretmeye, oluşturmaya çalışarak yaratıcılığını sergiler. Paylaşma ve oyun sırasında sıra bekleme anlayışı gelişmiştir. Küçük kardeşlerine ilgi gösterir, sevgiyle yaklaşır. Çocuk kendisiyle oynayacak bir ya da iki arkadaşını seçmeye başlar. Bu dönemde seçtiği arkadaşları her iki cinsten de olabilir.

4) Algısal Gelişim Yakın geçmişteki olayları, deneyimler ve olup bitenler arasında ilişki kurarak anlatır. 20'ye kadar veya daha fazla ezbere sayar; nesnelere dokunarak, nesne-sözcük arasında birebir eşleme yapar, dört veya beşe kadar sayabilir. Dört temel rengi uygun biçimde eşleştirir ve isimlerini söyleyebilir. Uzun öyküleri dinler ve gerçekte var olanla düş ürününü zaman zaman karıştırarak anlatır.

5) Dil Gelişimi 4 yaşındaki çocuk bir yetişkin gibi konuşur. Hiç durmaksızın "Neden?", "Ne zaman?", "Nasıl?" ve "Niçin?" sorularıyla sözcüklerin anlamlarını ve olayların nedenlerini ısrarla sorar. Bildiği birkaç çocuk şiirini ezbere okuyabilir ya da çocuk şarkılarını doğru olarak söyleyebilir.

Adını, soyadını, ev adresini ve çoğunlukla yaşını söyleyebilir. Şakalardan, fıkralardan zevk alır, uygunsuz sözlerden, ifadelerden ve argodan hoşlanır.

5-6 YAŞ ARASI GELİŞİM ÖZELLİKLER

1) Fiziksel Gelişim ve Hareket Gelişimi: Kas hakimiyeti tam anlamıyla gelişmiştir. İnce bir çizgi üstünde kolaylıkla yürüyebilir. Tırmanma, kaydıraktan kayma, sallanma, gibi daha pek çok hareket becerisinde etkinleşmiş, ustalaşmıştır. Hareketlerini müziğin ritmine uydurabilir.

Bir nesneyi her iki eliyle sımsıkı tutar; kavrayışı epeyce güçlüdür. Kabul edilmiş kurallara uyar; örneğin oyunda üstlenilen görev, rol veya puanlamayı gerektiren oyunlar da dahil, çeşitli top oyunlarını başarıyla oynayabilir. Yazıp çizerken, resim yaparken, kalemleri ve boya fırçalarını ustaca kullanır.

2) Zihinsel ve Bilişsel Gelişim Parça ile bütünü aynı zamanda düşünemez. Zihinsel kıyaslama yapamazlar. Eylemlerinde, bakış açılarında, düşüncelerinde benmerkezcidir. Nesnelerin görüntüsünün etkisi altında kalır

Sınıflama ve gruplandırma yapamamaktadır. 4 yaş çocuğu yarım bırakılan bir şeye karşı duyarsızken, 5 yaş çocuğu başladığını bitirmeyi sever.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim Bu dönemde çocuk daha bilgili ve olgun bir birey görünümündedir. Çevresine karşı dostça bir yaklaşım içerisindedir. En belirgin özellikleri arasında yeterli ve dengeli oluşu gelmektedir. Yaşadığı kültür çevresine uyum gösterir. Dikkatlidir. Kendi kendini eleştirir. Fakat kendine güveni de vardır..

Yüksek derecede toplumsallaşmış bir birey görünümündedir. Ne kendisiyle, ne de çevresiyle çelişki halindedir. Ailesine, okula ve topluma uyumu belirgin bir biçimde artmıştır. Kritik durumlarda soğukkanlı olmayı başarır. Sıkıntı içinde olan arkadaşlarının duygularını paylaşmaya, onları rahatlatmaya çalışır. Söylenenlere inanır, uyar, belleği güçlüdür

Zaman zaman karanlıktan ve kaybolmaktan korkabilirler. Grup oyunlarını tercih eder. 2-3 arkadaşıyla birlikte oynar. Küçüklerini korurlar. Ev dışında daha mutlu olurlar. Arkadaşlarını kendi seçer. Arkadaşlarıyla çoğunlukla işbirliği yapar. Oyunda kurallara uyulması ve dürüst olunması gerektiğini anlar.

Ezbere şiir okumaktan ya da çocuk 4) Algısal Gelişim Ezbere şiir okumaktan ya da çocuk şarkıları, çeşit çeşit tekerlemeler söylemekten çok hoşlanır. Kendisine öykü okunmasına veya anlatılmasına bayılır. Sonradan kendi başına ya da arkadaşlarıyla birlikte öyküyü tüm ayrıntılarıyla oyunlarında canlandırır. Kitaplara giderek daha fazla ilgi duymaya başlar.

Somut isimleri, nesneyi kullanarak tanımlar. Hiç durmadan soyut sözcüklerin anlamlarını sorarlar ve bu sözcükleri yerli yersiz kullanırlar. Şaka-fıkra, bilmece ve tekerleme gibi söz oyunlarından zevk alırlar. Saat kavramı gelişmiştir; saatin günlük programla ilişkisini anlayabilirler.

5) Dil Gelişimi: Kendi eylemlerini düzenlemedeki sözcük gücü, başkalarını yönetmedeki gücünü de ortaya çıkarır. Sürekli konuşmak ister. Yetişkinler gibi uzun cümleler kurmaya çalışır. Bilgisini arttırmak için sorular sorar.

Dilbilgisi kurallarına uygun konuşur. Olayları ve masalları, konuların sırasını bozmadan anlatır. Her şeyin neden ve niçini ile ilgilenir. Söylemek istediğini dile getirmeden önce düşünür, sonra söyler. Adını, soyadını, yaşını, ev adresini bilir.

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER