Roma Rakamları - Sayıları I = 1 II = 2 III = 3 V = 5 X = 10 L = 50 C = 100 D = 500 M = Önce gelen küçük sayı, sonra gelen büyükten çıkartılır. IV = 4XL = 40 IX = 9XC = 90 CM = 900 Birbirini izleyen sayılar toplanır. XII = 12XIV = 14 XVI = 16XXX = 30 LXX = 70MD = MDCCC = ÖRNEKLER: 94 = XCIV 687 = DCLXXXVII 1973 = MCMLXXIII 2014 = MMXIV 1

Bilimsel İşleyişin Aşamaları Olguları (olayları, nesneleri) kavramak, tanımlamak ve sınıflandırmak üzere çözümleyerek betimleme [BETİMLEME (description)] Olgular arasında nedensellik ilişkisi kurmak ve bu ilişkileri sınayıp gerçekleyerek açıklamak [AÇIKLAMA (explication)] Çeşitli düzeylerde gerçeklenmiş ilişkileri genellikler, yasalar ve kuramlar biçiminde dillendirmek. Bunlardan yola çıkarak gelecekle ilgili çıkarımlarda bulunmak. [YASALAŞTIRMA (theorem & law) ve ÖNDEYİ (prediction)] 2

Bir araştırmada tutulacak yol ve yapılacak işlemleri düzenleyen plana araştırma tasarımı denir. Araştırma tasarımı, kavramsal çerçeveyi de içeren bir eylem kılavuzudur. Araştırma tasarımı üç bölüme ayrılır: 1)Araştırma Sorununun ve Evreninin Belirlenmesi (örneklem ve tamsayı) (gözlem konuları ve kişileri) 2)Araştırma Tipinin Saptanması 3)Gözlem Tekniğinin Seçilmesi 3

2) Araştırma Tipinin Saptanması Bir araştırmanın tipi; araştırmanın amacına, bağımsız değişken(ler)in türüne ve varsayımın niteliğine göre belirlenir. a)Araştırmanın Amacı -Durum saptayıcı araştırmalar -İlişki arayıcı araştırmalar -İlişki kurucu (sınayıcı) araştırmalar a)Bağımsız Değişken(ler)in Türü -Nicel değişkenler -Nitel değişkenler a)Varsayımın Niteliği 4

Varsayım Geçici neden-sonuç ilişkilerini gösteren önermelerdir. Araştırmayı yönlendirir. Varsayımlarda aranması gereken özellikler şunlardır: 1.Mantıksal ve rasyonel olmalıdır. 2.Kavramlar açık-seçik olmalıdır. 3.Olgusal ve görgül içerimleri bulunmalıdır. 4.Belirgin olmalıdır. 5.Yakından ilişkili olgular arasında bağıntı kurmalıdır. 6.Pratik bir gereksinmeden doğmalı ve yararlı olmalıdır. 7.Yanlışlanabilir biçimde kurulmalıdır. 8.Gerçeklenebilir olmalıdır. 9.Eldeki tekniklerle ilişkisi kurulmalıdır. 10.Bir kuramsal sistemle ilişkili olmalıdır. 5

VARsayım (Sosyal Bilimlerde İki Anlam) Varsayım = Hipotez: Geçici neden-sonuç ilişkilerini içeren önermeler. VARsayım (farzetme) = Assumption: Olmayan bir durumu ya da koşulu varsaymak, var olduğunu farzetmek. (Örn. Yerçekimi kanununa dayalı bir hesaplamada havanın bulunmadığını varsaymanız gerekir.) 6

Varsayımın Sınanması (Gerçekleme ) Varsayımı oluşturan nedensellik ilişkisinde ve bu nedensellik ilişkisinin dayandığı olguların görgül karşılıkları bulunmalıdır. Bağımlı değişkenin bağımsız değişken(ler)den doğduğuna (etkilendiğine) güven duyulacak bir gözlem koşulunun hazırlanması gerekir. Bir araştırma tasarımı gerekir. Sınama Yaklaşımları: a)Ayrım yaklaşımı b)Uygunluk yaklaşımı c)Birlikte değişmeler yaklaşımı d)Tortu yaklaşımı 7

GÖZLEM Düzenliliklerin aranmasıdır. Bakmak değil, kavramaktır. Olgular arasındaki somut illiyet (nedensellik=causal) bağını bulmayı sağlar. İlliyetin doğru saptanması ve doğru bir sınıflandırma yapılması zorunludur. Totoloji: Bir şeyin nedenselliğini kendi kendisiyle açıklamaktır. (Su ıslaktır.) Seçicilik: Gözlem, ilintili, belirleyici ve düzenlilik gösterenleri seçmek zorundadır. 8

Gözlemin Özellikleri: 1.Somut gerçeklikler gözlem konusu olabilirler. 2.Bu somut gerçekliklerin hareketleri içinde düzenliliklerin bulunması gereklidir. 3.Somut gerçeklikler ve onların hareketini etkileyen değişkenler, düzenliliği doğru olarak saptamamıza yetecek kadar yoğun ve kapsayıcı bir gözlem altında kalmalıdır. 4.Saptanan düzenlilik, aynı düzenliliğin ilerideki oluş biçimini ve zamanını bize açıklayabilmelidir. Yani ileriye yönelik bilgi vermelidir (özellikle doğa bilimlerinde). 9

Kuram (Teorem, Teori) ve Yasa Sınanmış varsayımlar, kuramların temeli oluşturur. Kuram, olguları ve olgusal ilişkileri açıklayan kavramsal bir sistemdir. Bilimsel yasanın unsurları: a)Genelleme b)Olgusal içerik c)Doğruluk 10