ÇOCUKLARIMIZ… Bizim en değerli varlıklarımız… Tüm çabalarımız onların iyiliği için…

ÇOCUKLARDA ÖDÜL CEZA UYGULAMASI VE ETKİLERİ

CEZA UYGULAMALARI Ceza denince akla hemen sadece bedeni ceza gelir. Oysa;

SIKÇA KULLANILAN CEZA YÖNTEMLERİMİZ: a- Çocuk konuşurken başka yöne bakmak b- Dinlememek c- Başarılarını görmezden gelmek d- Eleştirmek  e- Tehdit etmek  f- Cevaplarının olumsuz olduğunu bildiğimiz soruları yöneltmek  g- Suçlamak   h- Aşağılamak  ı- Çocuğun arzu edilen tarzda olmayan  (=başarısız) davranışlarını, olumlu    davranışları  olan  çocuklarla karşılaştırmak   i- Yapabileceğinden fazlasını beklemek,      j- Soğuk ve ilgisiz davranmak. Gibi davranışlarda bedeni cezalar gibi çocuğa zarar vericidir. Bunlara "duygusal şiddet uygulamak" da denebilir.

Çocuk bu şekilde cezalandırıldığında; Kendine güvensiz, ürkek, huzursuz, sık sık yanlış yaptığını düşünen, kendini önemsiz hisseden, konuşurken gözlerini kaçıran, iş yapmaktan keyif almayan, (belki de) saldırgan biri olur.

Cezalandırılan yanlış davranış başlangıçta hemen ortadan kalktığından, yetişkinler cezanın uygun bir eğitim aracı olduğu izlenimine kapılırlar. Ceza geçici bir çözümdür.

Aslında cezalarda birazda intikam duygusu gizlidir Aslında cezalarda birazda intikam duygusu gizlidir. "Beni üzdü, bende onu üzeyim" gibi. Ceza veren yetişkin çocukla ilişkilerini daha içinden çıkılmaz hale getirebilir. Bazen cezadan başka çare bulamayabiliriz. Böyle bir durumda anlamlı cezalar vermeliyiz ki bir işe yarasın.

Mutlaka Ceza Vermek Gerekiyorsa Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar: Cezadan önce çocuğa 1. Niçin öyle yapılmaması gerektiği hatırlatılır. Çocuk istenmeyen davranışı sürdürürse 2. Böyle yapmaya devam ederse nasıl bir önlem alınacağı bildirilir bütün bulara rağmen istenmeyen davranışı yenilerse 3. Ceza mutlaka uygulanır. Ceza uygulanırken 1. Önce yanlış davranışın analizi yapılır "Bu davranış hangi durumlarda ortaya çıkıyor"        " Öncesinde ne olmuştu" gibi             2. Ceza belirlenir.                  3. Uygulanır.

Örneğin, ders dinlemeyen arkadaşlarını rahatsız eden bir çocuğa anne-baba veya öğretmen  çocuğa davranışının niçin  yanlış olduğunu anlatmalı "Seni anlıyorum sıkılmış olabilirsin ama...) cümlesi ile konuşmaya başladığında çocuğun uzlaşmacı davranması ihtimali artar aynı davranış devam ettiği takdirde böyle devam ederse yapılacak bir aktiviteye  katılamayacağı belirtilir ve tekrarlanması halinde çocuk bundan men edilir.

Çocuklar hiçbir zaman kendilerine şunun ya da bunun niçin yapıldığını anlayamama durumunda bırakılmamalı. Eğer çocuk ne yaptığını, ondan sonra da ne olduğunu anlayabilirse, davranışlarını kendi iç görüsüne göre olumlu yönde değiştirebilir. Açıklamalar, çocuğun doğru yolu kendiliğinden bulmasını, bağımsız düşünmesini, bağımsız davranmasını sağlar. Ceza korkusu ile hareket eden çocuk bağımsız düşünemez. Doğru yolu kendiliğinden bulamaz.

ÖDÜLLENDİRME Anne babanın çocuğun davranışlarının şekillenmesinde çocuğun başarılarını, doğru davranışlarını, onaylanması gereken tavırlarını, ödüllendirmesi önemlidir.

“MADDİ DEĞİL, DUYGUSAL ÖDÜLLENDİRME” Çocuğu ödüllendirmenin derecesi ve şekli yaş ve ailenin durumuna göre genelde değişiklikler gösterir.Ama şunu hemen belirtelim ki en iyi ödüllendirme maddi ödüllendirme değil, duygusal ödüllendirmedir. Kendisine sürekli bir şeyler alınmaya alıştırılan çocuk, gün gelecek en iyi ve en pahalı hediyelerle bile doyum bulamayacaktır. Ama anne babasının öpmesi, kucaklaması, gezdirmesi, onunla oynaması, ona güzel sözler söylemesi şeklindeki ödüllendirme; en sağlıklı ve en başarılı ödüllendirmedir. Anne babaların bu türlü bir duygusal ödülün yanı sıra imkanları ölçüsünde ek hediyeler vermesi de çocuğu ödüllendirmenin diğer yoludur. Anne babaların, hediyelerdeki maddi büyüklük yerine manevi değeri ön plana çıkarmaları daha doğru olur.

Okul döneminde ödüllendirme şekli Öpme, okşama, sevme, onunla oynama, onunla birlikte gezme, birlikte ders çalışma, onaylandığının hissettirilmesi, onun kabiliyetlerini ön plana çıkaracak program ve aktivitelere yönlendirme, onun hoşuna gidecek iltifatlar söyleme vb...

DİSİPLİNİ NASIL SAĞLAYABİLİRİZ? Disiplin Çocuğa CEZA vermek midir? Çocuğa vurmak, tokat atmak, azarlamak, sözel saldırıda bulunmak (kötü sözler söylemek) DİSİPLİN değildir.

İLGİSİZ AİLE TUTUMUYLA YETİŞEN ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN DİSİPLİN SORUNLARI Saldırgan Tavırlar Huysuzluk Nöbetleri Kaba yada müstehcen dil kullanma Düşünmeden hareket etme Gösteriş merakı İlgi görme merakı Okuldan kaçma Sınıfta gürültü yapma Söz almadan konuşma Diğer öğrencileri rahatsız etme Komik olmaya çalışma Sürekli başka nesnelerle oynama

Sürekli yalnız kalma eğilimi AŞIRI İLGİ AİLE TUTUMUYLA YETİŞEN ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN DİSİPLİN SORUNLARI Uç noktada utangaçlık Özgüven eksikliği Oyunlardan uzak durma Sürekli yalnız kalma eğilimi Arkadaşsızlık ve sosyal iletişim eksikliği Aşırı çalışkanlık Mükemmeliyetlçilik Yeni durumlara karşı korku içinde olma Sıklıkla hayallere dalma Öğrenmeye karşı zayıf dürtü Yersiz kaygılar Sorumluluktan kaçma Aşırı duyarlılık

DİSİPLİNİ SAĞLAMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Disiplini sevgi temmelleri üzerine kurun. İyi örnek olun. Fiziksel ceza vermeyin. Disiplin kurallarını oluştururken çocuğunuzuda katın. Çocuğunuzun iyi davranışlarını, başarılarını övün. Çocuğunuzla kazanan-kaybeden yarışına girmeyin. Çocuğunuzla ilgili şikayetler karşısında savunmaya geçmeden neler yapabileceğinizi düşünün. Ailenin diğer bireyleriyle de disiplin kuralları konusunda hemfikir olun.

Neden ve Niçin soruları yerine Nasıl ile başlayan sorular sorun. Çocuklar ve gençler yetişkinin sakin davranışlarına daha iye yanıt verirler. Avaz avaz bağırmak veya dövmek sadece o anki kızgınlığınızı boşaltmanıza yarar. Anne baba olarak hata yaptığınızda özür dilemesine bilin. Unutmayın söylediniz her söz sizi üzecek ya da sevindirecek şekilde size dönebilir.

ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR.

ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR... EĞER BİR ÇOCUK; SÜREKLİ ELEŞTİRLMİŞSE, Kınama ve ayıplamayı KİN ORTAMINDA BÜYÜMÜŞSE, Kavga etmeyi ALAY EDİLİP AŞAĞILANMIŞSA, Sıkılıp utanmayı DEVAMLI UTANDIRILARAK TERBİYE EDİLMİŞSE, Kendini suçlamayı

ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR... EĞER BİR ÇOCUK; HOŞGÖRÜ İLE YETİŞTİRİLMİŞSE, Sabırlı olmayı DESTEKLENİP YÜREKLENDİRİLMİŞSE, Kendine güven duymayı ÖVÜLMÜŞ VE BEĞENİLMİŞ İSE, Takdir etmeyi HAKKINA SAYGI GÖSTERİLEREK BÜYÜTÜLMÜŞSE, Adil olmayı

Bu dünyada mutlu olmayı ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR... EĞER BİR ÇOCUK; GÜVEN ORTAMI İÇİNDE YETİŞMİŞSE, İnançlı olmayı KABUL VE ONAY GÖRMÜŞSE, Kendini sevmeyi AİLE İÇİNDE DOSTLUK VE ARKADAŞLIK GÖRMÜŞSE, Bu dünyada mutlu olmayı ÖĞRENİR...