Türkiye’de ve Dünyada Astım Epidemiyolojisi Doç. Dr. Bülent Karadağ Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hast. BD, İstanbul

Dünyada Astım 300 milyon hasta Gittikçe artıyor.

Dünyada Astım ISAAC Faz-1 56 ülke,155 merkez, 6-7 yş, 13-14 yş 721.601 çocuk Son 1 yıldaki astım semptomları prevalansı: %1.6-36.8 En yüksek: İngiltere, Avustralya, Uzakdoğu Hayat boyu astım tanısı prevalansı: %1 (Hindistan), %30.8 (Yeni Zelanda)

International Study of Asthma and Allergies in Children (ISAAC) Lancet 1998;351:1225

% 10.1 %2.5-5 arası %7.6-10 arası %0-2.5 arası % 5.1-7.5 arası Standart veri yok

Figure 1. Changes in the Prevalence of Diagnosed Asthma and Asthma Symptoms over Time in Children and Young Adults. Data in Panel A are from Australia,2,3,4,5,6 the United States,7 Canada,8,9 Switzerland,10 Germany,11,12,13,14,15 the United Kingdom,16,17,18,19,20,21,22,23 Norway,24,25,26,27 Finland,28,29 Estonia,30,31 Poland,32 Italy,33,34 Spain,35 Israel,36,37 Singapore,38 Hong Kong,39,40 Taiwan,41 and Korea.42 Data in Panel B are from Australia,2,3,4,5 the United States,43 Switzerland,10 Germany,11,13,15,44 the Netherlands,45 the United Kingdom,16,17,18,19,20,21,22,23,46,47,48,49 Sweden,50 Norway,25,26,27 Estonia,30,31 Italy,33,51 Spain,35 Singapore,38 Hong Kong,39,40 and Korea.42 Eder W et al. N Engl J Med 2006;355:2226-2235

Doğu ve Batı Almanya’da astım, BHR, saman nezlesi ve atopi prevalansı 1989/92. % Von Mutius et al, AJRCCM 1994

Genetik etki:

Çevresel etki: Çevresel etki: yeşil çizgi= maruziyet var; Kırmızı çizgi=maruziyet yok. Çevresel etki var, genotip etkisi yok..

Gen*çevre etkileşimi Çevresel maruziyet: Yeşil= var; Kırmızı=yok. Çevresel maruziyet sadece belli genotipteki olgularda bir etki gösteriyor.

Çiftlikte yaşam: Atopi ve Astımdan korunma Avrupa’da 15 çalışma (Fransa, İsviçre, Almanya, Avusturya, Hollanda, Danimarka, İsveç, Norveç, Finlandiya, İngiltere) Ayrıca Kanada, Y. Zelanda, Avusturalya ve ABD’de doğrulandı. Erken erişkin yaşlara kadar uzayan etki Von Mutius E, Radon K. Immunology and Allergy Clinics of North America. 2008

Çiftlik yaşamı Düşük atopi, allerjik rinit ve astım sıklığı: Çiftlikte yaşayan çocuklar (>50-60 referans….) Antropozofik ailelerin çocukları (Alm et al., Lancet 1999) Açıklayıcı faktörler….. Çiftlik ortamı: yaşamın erken döneminde mikroplarla karşılaşma (Hayvanlar, ahırlardaki toz, çiğ süt ? Riedler et al., Lancet 2001; Braun-Fahrlander et al., NEJM 2002) Antropozofik yaşam şekli: diyet, aşılar, antibiyotikler ??

ALEX 2618 çocuk 3 ülke (Avusturya, Almanya, İsviçre) Çiftçiler ve kontrol, <1 yaş, Ahırda bulunma ve çiğ süt içenlerde % 1 , içmeyenler % 11.

Genetik altyapı çiftlik etkisini etkiler mi? Toll like Reseptör genleri – TLR 1-9, CD14 Hücreiçi NOD reseptör genleri - NOD1, NOD2 Çiftlikte yaşayanlarla diğer çocuklar arasında allel dağılımı farkı YOK.

ALEX çalışmasındaki çiftçi çocuklarında TLR2/-16934 geni. T varsa %3, AA %13. Atopiden bağımsız. 10 20 30 40 Astım tanısı “Current”astım semptomları Atopi “Current” Saman nezlesi semptomları AA n=52 AT n=116 TT n=61 % p=0.012 p=0.004 p=0.023 p=0.01 B Nonfarmers’ children (n=380) Asthma diagnosis Current asthma symptoms Atopy hay fever TLR2/-16933 AA n=97 TT n=94 AT n=189 Eder et al, JACI 2004

Eder et al, JACI 2004

Çiftçilerde gen çevre etkileşimi Maruziyet tipi Gen Sonuç Çiftlikte çocukluk TLR 2 Astım/atopi Endotoksin TLR4 Atopi Taze süt CD14 Astım/atopi Çiftlik hayvanları CD14 Atopi Endotoksin CD14 Atopi Çiftlik hayvanları NPSR1 Atopi Çiftlikte çocukluk NOD1 Atopi Eder et al, JACI 2004; Eder et al, JACI 2005; Bieli et al , JACI 2007; Bruce et al, J Med Gen 2008

Gen*çevre etkileşimi Çevresel maruziyet: Yeşil= var; Kırmızı=yok. Genotip ve çevresel maruziyetin etkileri var ve karşıt yönde etkileşim var.

Manchester’de CD14/159 CT polimorfizmi ve atopi Simpson et al, AJRCCM 2006

CD14 genotipine göre endotoksin etkisinin değişkenliği Zambelli-Weiner et al, JACI 2005

Astımda gen*çevre etkileşimleri Astım kalıtsal özellikle beraber çevresel etkilerin rol oynadığı karmaşık bir hastalıktır. Birçok gen*çevre etkileşimi değişik astım fenotiplerinin ortaya çıkmasında rol oynamaktadır. Henüz genotipe göre önleme stratejisi için erken.

PARSIFAL çalışması Kesitsel çalışma >10,000 çocuk (CH, GE, AU, NL, SE); Çiftlikte yaşayan çocuklar (%25-35) Kırsal kesimde yaşayan kontrol grubu (%15-20) Steiner okuluna giden çocuklar (%30-40) Aynı ortamdan kontrol grubu çocuklar (%15-20) ISAAC anket formları + ev özellikleri, yemek alışkanlığı, aşılama vb. soru formları. IgE; BHR subgrupta Ev tozu subgrupta.

Yastık, endotoksin Çiftlik, n=227 Ç-ko, n=59 Steiner, n=121 St-ko, 16,548 EU/g 6,323 EU/g farm

Wheeze, astım, atopi

Doz-yanıt eğrileri endotoksin: atopik wheeze

Doz-yanıt eğrileri endotoksin: non-atopik wheeze

ALEX Çalışması ile karşılaştırma ( Çiftlik) Endotoxin ve atopik wheeze ALEX: 0.66 (0.41-1.07) PARSIFAL: 0.53 (0.27-1.05) Endotoxin and non-atopik wheeze ALEX: OR 1.23 (0.73 – 2.06) PARSIFAL: OR 1.08 (0.49-2.38)

Çiftlik ortamı Ege MJ, JACI 2007 Mart PARSIFAL 8263 çocuk (5-13 yaş) Astım tanısı: Domuz çiftliği OR: 0.57 (0.38-0.86) Taze süt içimi OR:0.77 (0.60-0.99) Harmana yardım OR: 0.56 (0.38-0.81) Sadece Almanyada tarım yapılan çiftlik OR: 0.34 (0.22-0.53) Koruyucu genlerin ekspresyonunu da arttırıyor Endotoksin koruyucu

205487 çocuk 6-7 yaş 31 ülke, 73 merkez 1. yaşta Parasetamol kullanımı Astım semptomu riski OR 1.46 (1.36-1.56) Sık kullanım ( en az ayda bir) OR 3.23 (2.91-3.60)

Türkiye’de Astım Çocuklar %6.9-15.3 Ulusal Allerji ve Klinik İmmunoloji Derneği'nin anket yöntemi ile yaptığı çalışmalar Yaşam boyu astım prevalansı: Ege Bölgesi'nde en düşük, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri'nde ise daha yüksek

7-14 yaş 3154 çocuk Kümülatif wheeze % 14.4 Current wheeze % 4.7 Dr. Tanılı astım % 8.1 Ailede atopi (kümülatif wheeze OR=2.89 (2.32-3.60), current wheeze (OR=3.21, (2.21-4.67)

3 ilkokul 6-15 yaş 2276 çocuk Kümülatif wheezing %13.7, “Current” wheeze % 7.2 Dr. Tanılı astım % 4 Ailede atopi öyküsü fazla.

1108 çocuk İlkokul Astım prevalansı %1.9 Kırsal kesimde düşük. Ailede astım öyküsü olanlarda, Apartmanda oturanlarda, Evdeki oda sayısı fazla olanlarda daha yüksek.

İstanbul Önes U, Allergy 2006 Aralık 1995 ve 2004’te ISAAC 2216 ve 2387 çocuk (6-12 yaş) Yaşamboyu wheeze prevalansı % 15.1 iken % 25.3 Son 12 ay wheeze % 8.2 iken % 11.3 Astım prevalansı % 9.8 iken % 17.8

25843 ilkokul öğrencisi 14 merkez %13.3 astım Ailede allerji öyküsü, atopi. Anne sütü Current astım OR 0.92 (0.86-0.99) Current wheeze OR 0.93 (0.87-0.99)

İnfeksiyon öyküsü OR 4.53 (4.08-5.02) Pasif sigara dumanı Astım OR 1.20 (1.08-1.33), Wheeze OR 1.21 (1.09-1.34) 1000 m. Altı, ortalama 1000 mb üzeri basınç

72 725 çocuk Toplum taraması >3 yaş Astım %14.7 Dr. Tanılı astım % 7.9

6-18 yaş astımlı hastalar, 618 çocuk, 12 merkez Yıllık maliyet 1597.4 USD Sık doktora gitme ihtiyacı, hastane yatışı.

1997-2004 Boğmaca geçirenlerde 1. çalışmada Astım %37.6, 2.de %26.2 Boğmaca geçirmeyenlerde 1. çalışmada astım %7.4, 2.de % 5.

6–18 yaş 12 merkez, 618 hasta % 85.6 Hafif astım Kontrolsüz Astım Risk faktörleri Hastalık derecesi, geçen sene hospitalizasyon, ICS alınmaması, kız.

14 merkez 25843 anket; ilkokul çocuklarının ebeveynleri Ailede atopi öyküsü Evde küf olması, sigara içilmesi, ahır bulunması

Teşekkür ederiz