‘’de’’nin Yazımı

‘’de’’nin Yazımı Türkçede durum eki “-de” ile bağlaç olan “de”nin yazımı çoğu kez birbirine karıştırılır. Durum eki “-de”, adı üzerinde bir ektir ve kendinden önce gelen sözcüğe bitişik yazılır. Bağlaç olan “de” ise bir sözcüktür, kendinden önce gelen sözcükten ayrı yazılır. “de”nin bitişik mi, yoksa ayrı mı yazılması çoğu kişide sıkıntı yaratır. Diline gereken özeni göstermeyen, duyarlı olmayan bir kişi için “de”nin bitişik ya da ayrı yazılması arasında hiçbir fark yoktur. Güzel Türkçemizi sevmek, dilimize karşı sorumlu olduğumuzu bilmek “de”nin yazımını öğrenmemiz için yeterli olacaktır.

‘’de’’nin Yazımı ’’de’’nin Yazımı Hal Eki Olan ’’de’’ Bağlaç Olan ’’de’’

Hal Eki Olan ‘’de’’nin Yazımı Durum eki olan “-de” her şeyden önce bir ektir. Dolayısıyla kendinden önce gelen sözcüğe eklenir, yani bitişik yazılır. Durum eki “-de”nin ayrı yazılması gibi bir şey söz konusu olamaz. Durum eki “-de”nin kendinden önce gelen sözcüğün son hecesindeki ünlü ve ünsüzlerin özelliklerine göre “-da, -de; -ta, -te” biçimleri vardır. Bunlardan hangisi uygunsa, o yazılır.

Hal Eki Olan ‘’de’’nin Yazımı ’’Çocuklar bahçede oynuyor.’’ ’’Tatilde üç kitap okudum.’’ Bu cümlelerde olduğu gibi,cümlede yer ve zaman bildirecek şekilde kullanılan ’’-de’’,hal ekidir. Bu ek cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur.

Bağlaç Olan ’’de’’nin Yazımı Bağlaç olan “de” her şeyden önce bir sözcüktür, bu sebeple kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. Türkçede sözcük türleri dediğimizde aklımıza şunlar gelir: ad, fiil, sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç ve ünlem. O halde bağlaç olan “de”, bu sekiz sözcük türünden biridir. Bağlaç olan “de” kendinden önce gelen sözcükten ayrı yazılmasına rağmen, kendinden önceki sözcüğe kalınlık-incelik yönünden uyum sağlar, yani “da, de” biçimlerine girer. Bağlaç olan “de” kendinden önceki sözcüğe ünsüz benzeşmesi yönünden uyum sağlamaz. Çünkü bağlaç olan “de”nin sadece yumuşak ünsüzlü biçimi vardır: “da,de”. Kendinden önce gelen sözcük ister yumuşak ünsüzle, ister sert ünsüzle bitsin bağlacımız her zaman “da, de” biçimindedir. Sert ünsüzle biten sözcüklerden sonra “de” bağlacını “ta, te” biçiminde sert ünsüzle yazmak bir yazım yanlışıdır.

Bağlaç Olan ’’de’’nin Yazımı ’’Sen de başarabilirsin.’’ ’’Derse Ahmet de geldi.’’ cümlelerinde olduğu gibi,cümleye ’bile, dahi’’ anlamı katan ’’de’’ bağlaçtır.Bu cümlelerde kullanılan ’’de’’ artık bir ek değil,sözcüktür. Sözcük olduğu için de ayrı yazılır. Bağlaç olan “de” cümleden çıkarılınca cümlenin anlamı daralsa bile bozulmaz.

Bağlaç Olan ’’de’’nin Yazımı Bağlaç olan “de” cümleden çıkarılınca cümlenin anlamı daralsa bile bozulmaz. ’’Derse Ahmet de geldi.’’ Cümlesinden ’’de’’ bağlacını çıkardığımızda; ’’Derse Ahmet geldi.’’ Cümle bozulmuyor ve ’’Ahmet’in geldiği ’’ anlamı yine de çıkıyor.

ALIŞTIRMA YAPMAYA NE DERSİNİZ?

Ne kadar çok aşka intizar eden Kimi çok seviliyor kimi yoksun sevgiden   Sen ora ben bura Bir şey gelmez elimizden  Sen ora ben bura Ben özledim ben   da da Bitişik yazılır Bitişik yazılır da da Bitişik yazılır Bitişik yazılır de de Ayrı yazılır Ayrı yazılır

Ben özledim ben Resmin var şu an elim Sana koşmak isterim Derman yok dizlerim  de de Ayrı yazılır Ayrı yazılır de Bitişik yazılır de Bitişik yazılır

Biraz Da Soru Çözelim SORU-2 SORU-1 SORU-3 NOT: Soruya gitmek için resimlere tıklayın. SORU-4

DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN SORU-1 Hangi cümledeki “da/de”nin yazımı doğrudur? A) Öyle de söylenmez ki! B) Bayrağımızda, yurdumuzda kutsaldır. C) Yağmur yağınca arabada yıkanmış oldu. D) Deniz de kum, ben de para. DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN A GERİ

DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN SORU-2 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de da” nın yazımı yanlıştır?  A) Kalemim ev de kalmış.  B) Çantam okulda kalmış.  C) Okulumuzda spor salonu var.  D) Topumu bahçede unuttum. DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN A GERİ

DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN SORU-3 Aşağıdaki tümcelerin hangisinde “de da” nın yazımı yanlıştır?  A) Sanki okula zamanında gelmiyoruz.  B) Okulumuz da bahçesi de tertemiz.  C) Meyve verdi de almadınız mı?  D) Anılarımız mazi de kaldı. DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN D GERİ

DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN SORU-4 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de da” nın yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?  A) Bu soruyu ben de bilirim.  B) Bu elbiseleride beğenmedim.  C) Bizim sokakta yangın çıktı.  D) Kalemim arkadaşımda kalmış. DOĞRU CEVAP İÇİN TIKLAYIN B GERİ

Emrah AVCI Türkçe Öğretmeni Hiçbir hakkı saklı değildir. Al, kullan; değiştir, kullan.