ŞOK DOLAŞIM SİSTEMİ, KANIN TÜM HÜCRE VE DOKULARA ULAŞMASINI SAĞLAR. BU SİSTEM SAYESİNDE HER HÜCREYE OKSİJEN VE BESİN MADDESİ TAŞINIR VE HÜCRELERDEN METABOLİK ATIKLAR UZAKLAŞTIRILIR. BEYİN, MEDULLA SPİNALİS VE KALP GİBİ ORGANLARIN DEVAMLI VE BELİRLİ MİKTARDA KANA GEREKSİNİMLERİ VARDIR VE KAN AKIMININ KESİLMESİNE BİRKAÇ DAKİKADAN FAZLA TAHAMMÜL EDEMEZLER. AKSİ HALDE, HÜCRELER YA ÖLÜRLER YA DA FONKSİYONLARINI KAYBEDERLER.
KALP, KANIN DOLAŞIM SİSTEMİ İÇİNDE SÜREKLİ DOLAŞMASINI SAĞLAR; BİR DAKİKADA ORTALAMA 6 LT KANI, SADECE 6 LT ALAN SİSTEME POMPALAR. DOLAŞIM SİSTEMİ TARAFINDAN, VÜCUDUN HER TARAFINA YETERLİ MİKTARDA KANIN POMPALANAMADIĞI DURUMA ŞOK DENİLMEKTEDİR. ŞOKUN OLUŞABİLMESİ İÇİN, MUTLAKA KİŞİDE BİR SORUN OLMALIDIR VE BU SORUN KONTROL ALTINA ALINAMADIĞI İÇİN KİŞİNİN DURUMU GİTTİKÇE BOZULMALIDIR. ÖRNEK: KİŞİNİN BACAK KEMİĞİ KIRILMIŞ, ŞİDDETLİ KANIYOR VE HİÇBİR MÜDAHALE YAPILMAMIŞSA, ŞOK GELİŞİR.
ŞOKU OLUŞTURAN EN ÖNEMLİ NEDENLER AŞIRI KAN KAYBI GENİŞ VE DERİN YANIKLAR SIVI KAYBI AŞIRI KUSMA VE İSHAL AŞIRI TERLEME
ŞOK ÇEŞİTLERİ HİPOVOLEMİK ŞOK: DAMAR İÇİNDE DOLAŞAN SIVI HACMİNDEKİ AZALMA NEDENİYLE GÖRÜLEN ŞOK ÇEŞİDİDİR. NEDENİ: ANİ VE ŞİDDETLİ SIVI VEYA KAN KAYBIDIR. METABOLİK ŞOK: DAMAR DIŞI VÜCUT SIVILARININ KAYBI SÖZ KONUSUDUR. NEDENİ: AŞIRI KUSMA, İSHAL, TERLEME VEYA DİYABETİK KOMA OLABİLİR. ANAFLAKTİK ŞOK: ŞİDDETLİ ALERJİK REAKSİYON SÖZ KONUSUDUR. NÖROJENİK ŞOK: SİNİR SİSTEMİNİN DOLAŞIM SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ KONTROLÜ KAYBOLMUŞTUR.
ŞOK ÇEŞİTLERİNİN KIYASLANMASI
ŞOK BELİRTİLERİ HUZURSUZLUK VE ENDİŞE BAKIŞLAR MAT VE ANLAMSIZ, GÖZBEBEKLERİ GENİŞLEMİŞ HIZLI VE ZAYIF NABIZ SUSAMA HİSSİ SOĞUK VE NEMLİ DERİBULANTI VE KUSMA AŞIRI TERLEME HİPOTANSİYON SOLUKLUK VE SİYANOZ HIZLI GELİŞEN ŞOKTA, ŞUUR KAYBIYÜZEYSEL, HIZLI, ZOR, DÜZENSİZ VE TUTUK SOLUNUM (ÖZELLİKLE GÖĞÜS YARALANMALARINDA)
ŞOKTA İLKYARDIM ÖNCELİKLE ABC DEĞERLENDİRİLİR VE DEVAMLILIĞI SAĞLANIR SIKI GİYSİLER GEVŞETİLİR. ŞOK POZİSYONUŞOK POZİSYONU VERİLİR. BACAKLAR 25–30 CM YÜKSEĞE (KALP SEVİYESİNDEN YUKARI) KALDIRILIR. KANAMA DURDURULUR, KIRIKLAR DESTEKLENİR, YARALARIN PANSUMANI YAPILIR. ISI KAYBINA KARŞI HASTANIN ÜSTÜ ÖRTÜLÜR. HASTANIN NABZI, SOLUNUMU DÜZENLİ ARALIKLARLA KONTROL EDİLİR. YİYECEK VE İÇECEK KESİNLİKLE VERİLMEZ.
ŞOK POZİSYONU