MEME KANSERİ Kadınlarda en sık görülen kanser meme kanseridir. Aynı zamanda bir çok ülkede kanserden ölümlerin başlıca nedenidir. Ülkemizde de kadınlar arasında en sık görülen 10 kanser tipi arasında meme kanseri birinci sırada yer almaktadır.
MEME KANSERİ Meme Yapısı: Meme süt salgılayan bir salgı bezidir ve iki ana yapıdan oluşur . 1- Süt salgılayan kısım (Lobül) 2- Salgılanan sütü meme ucuna getiren kanallar (Duktus).
MEME KANSERİ MEME KANSERİNİN TİPLERİ Meme iki ana yapıdan oluştuğundan meme kanserinin 2 tipi vardır: 1-Süt salgılayan kısımdan gelişen Lobuler kanser. 2-Süt kanallarından gelişen Duktal kanser. En yaygın görülen meme kanser tipi Duktal Kanserdir ve tüm meme kanserlerinin %75' ini oluşturur.
MEME KANSERİ MEME KANSERİNİN GÖRÜLME SIKLIĞI Kadınlarda en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Meme kanserinin kadınlarda yaşam boyu görülme sıklığı %10-12’dir. Bir başka deyişle her 9 kadından birisi hayatının bir döneminde meme kanserine yakalanmaktadır.
MEME KANSERİ MEME KANSERİNİN GÖRÜLME SIKLIĞI Günümüzde meme kanserinin görülme sıklığı eski yıllara göre daha da artmaktadır. -1970’li yıllarda her 18 kadının birinde, -1980’li yıllarda her 13 kadının birinde, -1990’lı yıllardan sonra ise her 9 kadından birinde meme kanseri görülmektedir.
MEME KANSERİNİN NEDENLERİ VE RİSK FAKTÖRLERİ Meme kanserinin oluş nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı faktörlerle ilişkili olduğu saptanmıştır. Bu risk faktörlerinin bazıları hasta tarafından kontrol edilebilirken bazıları kontrol edilememektedir.
MEME KANSERİ Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 1-Yaş : Yaş ilerledikçe meme kanseri riski artmaktadır. Meme kanseri 20 yaşın altında pek görülmez. Hastaların çoğunluğu 50 yaşın üzerindedir.
Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: MEME KANSERİ Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 2-Cinsiyet. Tüm meme kanserlerinin %99’u kadınlarda %1 kadarı da erkeklerde görülür. Sadece kadınlara özgü bir kanser değildir.
Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: MEME KANSERİ Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 3-Aile öyküsünün olması: Kişinin yakın akrabalarında(anne, kız kardeş teyze gibi) meme kanseri varsa risk iki misli artmaktadır. Meme kanserlerinin %5-10 kadarının genetik olduğu ispatlanmıştır. Meme kanseri ile ilişkili olan BRCA1 ve BRCA2 genlerini taşıyan bir kişinin 70 yaşına kadar meme kanserine yakalanma riski %55 civarındadır.
MEME KANSERİ Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 4-Diğer memede kanser varsa: Bir memesinde kanser gelişen kişinin diğer memesinde kanser çıkma riski diğer kadınlardan çok daha fazladır. Şöyleki meme kanseri gelişen bir kadında yaşamı boyunca ikinci bir meme kanseri gelişme riski %25-30 civarındadır.
MEME KANSERİ Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 5-Erken adet görme ve geç menapoz: İlk adet yaşı 12 den küçük ve menapoz yaşı 50 den büyük olan kadınlarda meme kanseri riski artmaktadır.
MEME KANSERİ Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 6-Doğum öyküsü: Hiç doğum yapmamış kadınlar meme kanseri açısından riskli gruba girerler. İlk doğum yaşı 30 ve üzerinde olan kadınlarda meme kanseri riski ilk doğum yaşı 20 olan kadınlara göre 4-5 kat daha fazladır
MEME KANSERİ Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 7-Irk: Beyaz ırka ait kadınlarda meme kanseri siyah ırka mensup olanlardan daha fazladır.
MEME KANSERİ Kontrol Edilebilir Risk Faktörleri: 1-Alkol: Günde iki bardak ve daha fazla alkol alınması durumunda risk artmaktadır. 2-Yağlı diyet ve şişmanlık: Özellikle hayvansal yağlardan zengin bir diyetle beslenmenin meme kanseri riskini artırdığı saptanmıştır.
MEME KANSERİ Kontrol Edilebilir Risk Faktörleri: 3-Radyasyon: 30 yaşın altında radyasyona maruz kalma riski artırır. 4-Doğum kontrol haplarının kullanılması: Oral kontraseptiflerin özellikle 35 yaşın altında ve uzun süre kullanılması durumunda meme kanseri riskinin hafifçe arttığı saptanmıştır. Birinci derece akrabasında meme kanseri olan kadınların kesin gerekli olmadıkça kullanmamaları önerilmektedir.
MEME KANSERİ Kontrol Edilebilir Risk Faktörleri: 5-Menapoz sonrası hormon tedavisi: 10 ve daha uzun süreli aralıksız hormon kullanılması durumunda risk artmaktadır. Ancak 5 yıla kadar kullanımının önemsenecek bir risk artışına sebep olmadığı tespit edilmiştir. 6-Egzersiz: Düzenli olarak fiziksel egzersiz yapan kadınlarda meme kanseri yapmayanlara göre daha az görülmektedir. Özellikle atletizm yapan kadınlarda meme kanseri riskinin azaldığını gösteren önemli sayıda bilimsel çalışma mevcuttur.
MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 1-Memede Kitle: Meme kanserli hastaların %70 kadarında ilk ve önemli bulgu bir kitlenin varlığıdır. En fazla memenin üst dış kadranında ele gelir,kitlenin sınırları genelde iyi tespit edilemez üzeri kaba yada pürtüklü olabilir. Kansere ait kitlelerin %90’ı ağrısızdır.kanserde ağrı geç dönemde ortaya çıkar.memede tespit edilen her 10 kitlenin 8 tanesi iyi huylu kitlelerdir. Ancak memedeki her kitle aksi ispat edilinceye kadar kanser belirtisi kabul edilmeli ve gerekli araştırmalar mutlaka yapılmalıdır.
MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 2-Meme Başı Akıntısı: Kendiliğinden gelen tek taraflı ve kanlı olan meme başı akıntılarının %8-10 kadarı kansere bağlıdır.%90 kadarı da iyi huylu meme hastalıklarına bağlıdır. Meme ucundan kahverenkli yada kanlı akıntılar mutlaka ciddiye alınmalıdır. 3-Ağrı: Meme kanserli hastaların büyük çoğunluğunda başlangıçta ağrı olmaz. Ağrı daha çok geç dönemde ortaya çıkar.Memede başka herhangi bir klinik belirti olmadan tek başına ağrı olması nadiren kansere bağlıdır. Genelde fibrokistik hastalık gibi iyi huylu hastalıklarda görülür.
MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 4-Meme Ucunun İçe Çekilmesi: Genelde meme başına yakın yerleşen kanserlerde görülen bir bulgudur. Ancak bazı kadınlarda yapısal olarak meme ucu içe çekiktir. Bunlar çift taraflı ve doğuştan itibaren mevcut olup patolojik değildir. Sonradan ortaya çıkan ve tek taraflı olan meme başı çekilmesi kansere bağlı olabilir mutlaka araştırılmalıdır.
MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 5-Meme Derisinde Ödem: Kanser hücrelerinin memedeki lenf damarlarını tıkaması sonucunda oluşur. Meme derisi kalınlaşır ve portakal kabuğu görünümünü alır. 6-Meme Başı ve Etrafındaki Deride Egzema Benzeri Pullanma: Meme başları tahrişe açık olduğundan buna benzer lezyonlar sık görülür. Tahrişe bağlı lezyonlar genelde 1-2 haftalık uygun pomadlarla düzelirken kansere ait lezyonlar düzelmez, bu durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Meme Derisinde ödem ve portakal kabuğu görünümü
Meme başı ve etrafındaki deride egzema benzeri pullanma
MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 7-Koltuk Altı Lenf Bezlerinde Büyüme: Tümörün lenf kanallarından ilerleyip koltuk altındaki lenf bezlerine yayılması sonucu oluşur. Bahsedilen bu 7 belirtiden bir veya birden fazlası saptandığında gecikilmeden genel cerrahi uzmanına başvurulması gerekir.
MEME KANSERİNDE ERKEN TANI Meme kanseri sıklığının giderek artması önemli bir sağlık sorunu oluşturmasına rağmen, erkenden tanı konulduğunda bu hastalıktan %95 tamamen kurtulma şansı vardır.
MEME KANSERİNDE ERKEN TANI Erken tanı için Amerikan kanser derneğinin önerisine göre: (KKMM:Kendi Kendine Meme Muayenesi) Yaş grubu Yöntem Uygulama Sıklığı 20-39 -KKMM -Her ay -Doktor muayenesi -3 yılda bir 40-49 -KKMM -Her ay -Doktor muayenesi -Her yıl -Mammografi -2 Yılda bir 50 yaş ve -KKMM -Her ay üzeri -Doktor muayenesi -Her yıl -Mammografi -Her yıl
MEME KANSERİNDE ERKEN TANI Bu kurallar hiçbir özel riski ve şikayeti olmayan kadınlar için geçerlidir. Ailesinde meme kanseri olan veya diğer risk faktörlerine sahip olan kadınlar mutlaka doktor muayenesinden geçmeli ve doktorunun önereceği aralıklarla kontrollerini yaptırmalıdırlar. Meme kanserinin erkenden tespiti için kadınların kendi kendilerine meme muayenesi yapmaları çok önemlidir. Çünkü memedeki kanser kitlelerinin, • %70’i hastaların kendileri tarafından • %20’i doktor tarafından • %5-10’u mammografi ile saptanır.
MEME KANSERİNDE ERKEN TANI 20 yaşından sonra her kadın kendi kendine meme muayenesine mutlaka başlamalıdır. KKMM için en uygun zaman adet kanamasının başlangıcından itibaren 8. gündür. Menapoza girmiş olan kadınlarda ise her ayın aynı günüdür. Her ay yapılan KKMM ile kişi memesinin doğal yapısını daha iyi tanır ve memede gelişecek olağan dışı bir gelişmeyi kolayca ayırt edebilir.
MEME KANSERİ KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Muayene için belden yukarısı soyunuk olarak bir ayna karşısına geçilir. Kollar iki yanda serbest halde iken,
MEME KANSERİ KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Kollar baş seviyesi üzerinde iken,
MEME KANSERİ KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Eller kalçalarda ve hafifçe bastırırken
MEME KANSERİ KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Memelerin büyüklüğüne simetrisine,meme başlarına ve koltuk altlarına bakılır. Sonra sağ meme için sol, sol meme için sağ elin üç orta parmağının iç kısımları ile saat yönünde dairesel hareketler çizerek memenin tamamı ve koltuk altları muayene edilir.
Yatarak Muayene Ayakta Muayene Meme başının sıkılarak akıntı gelip gelmediğinin araştırılması
MEME KANSERİ KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Bu işlem ayakta yatarak yada duş altında yapılabilir. Bu muayene sırasında; - Olağan dışı şişlik sertlik yada kitle - Her iki memenin şekil ve büyüklüğünde farklılık - Memede asimetri - Meme üzerindeki toplar damarlarda belirginleşme - Meme başında içe çekilme -Meme derisi üzerinde içe çekilme gamze gibi çukurlaşmalar - Meme başında kabuklanma pullanma gibi değişikliklerden en az birisi, tespit edildiğinde vakit kaybedilmeden bir genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
MEME KANSERİ MEME KANSERİNDEN KORUNMA Meme kanserinden korunmada en önemli nokta kişinin kendi risklerini bilmesi ve bu riskleri azaltacak tedbirleri almasıdır. - Genç yaşta (20 yaş)sağlıklı doğum yapmak ve doğan çocuğu emzirmek, - Aşırı yağlı diyetle beslenmemek ve özellikle menapozdan sonra aşırı kilo alınmaması, - Alkol alınmaması, - Yeterli fizik egzersizin yapılması. - Ailesinde meme kanseri bulunanların hormon tedavisi yada doğum kontrol haplarını kullanmaması eğer kullanılması mutlak zorunlu ise kısa süreli kullanılması gibi tedbirlerin meme kanserine karşı koruyucu olduğu söylenebilir. Bu kurallara tamamen uyulması hiçbir zaman meme kanserinin oluşmayacağını garanti etmediğinden düzenli kontrol ve tetkiklerin yapılması şarttır.