SES BİLGİSİ

Soru 1 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ses düşmesine örnek bir sözcük yoktur? A)Saçları alnını kapatmış. B)Göğsünü gererek konuştu. C)Ağzına geleni söyledi. D)Kapının önünden geçmedi.

CEVAP:D Açıklama A’da sözcüğün kökü “alın”dır “alnı” olmuş. B’de sözcüğün kökü göğüstür göğsü olmuş. C’de sözcüğün kökü ağızdır ağzı olmuştur. D’de böyle bir şey yoktur.

Soru 2 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir ses düşmesi vardır? A)Ayakkabısı ayağına iyice küçülmüş. B)Ağzını bıçak açmıyordu. C)Burnu havalarda geziyordu. D)Her yerde fikrini söylüyor.

CEVAP:A Açıklama B’de ağız sözcüğü ağzı olmuş.. C’de burun sözcüğü burnu olmuş. D’de fikir sözcüğü fikri olmuş. A’da ise küçük sözcüğü –ı yapım ekini alınca sessiz harf olan –k düşmüş.

Soru 3 Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde ünlü türemesi görülmemiştir? A)daracık B)azıcık C)biricik D)sıcacık

CEVAP:D Açıklama A’da dar – cık = daracık = “a” türemiş B’de az – cık = azıcık olmuş “ı” türemiş. C’de bir –cik = biricik olmuş “i” türemiş. D’de sıcak –cık = sıcacık olmuş “k” ünsüzü düşmüş.Ünlü türemesi olmamış.

Soru 4 Aşağıdaki sözcüklerden hangisi “-e” durum ekini alıca ünlü değimine uğrar? A) tek B) ben C) göz D) çöl

CEVAP:B Açıklama B seçeneğindeki ben sözcüğü –e durum eki alınca değişikliğe uğrayarak bana olur.

Soru 5 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına uğramış bir sözcük yoktur? A)Saatlerdir babasının gelmesini bekliyor. B)Ezberlediği şiiri keyifle okuyor. C)Kedi yavrusu yün yumağıyla oynuyor. D)Herkes, onu coşkuyla alkışlıyor.

CEVAP:B Açıklama A seçeneğinde bekle- sözcüğü –yor ekini alınca “bekliyor” olmuş. C seçeneğinde oyna- sözcüğü, -yor ekini alınca “oynuyor” olmuş. D seçeneğinde alkışla- sözcüğü –yor ekini alınca “alkışlıyor” olmuştur. Ama B seçeneğinde ünlü daralması olmamıştır.

Soru 6 Aşağıdaki hangisinde “ulama”ya örnek vardır? A)Duvarı nem, insanı gam yıkar. B)Kuştan, korkan darı ekmez. C)Gelen, gideni artar. D)Her çek, azdan olur.

CEVAP:D Açıklama “azdan” sözcüğü sessiz harfle bitmiş, kendin sonra gelen sözcük de sesli harfle başlamıştır. Bötle olunca iki sözcük tek sözcük gibi okunur.

Soru 7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kaynaştırma harfi almış sözcük yoktur? A)Beşer kişilik gruplar oluşturuldu. B)İkişer kilo domates aldılar. C)Babası yedişer ceviz dağıttı. D)Konuşmasını bitiremedi.

CEVAP:A Açıklama B’de iki –ş –er = ş ünsüzü almıştır. C’de yedi –ş –er =ş ünsüzü almıştır. D’de konuşma –s –ı –n –ı “s” ve “n” sessizlerini almıştır. Oysa A seçeneğinde herhangi bir sözcük kaynaştırma harfi almamıştır.

Soru 8 Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde süreksiz sert ünsüz yer almaz? A)peçete B)kapı C)dolap D)süslü

CEVAP:D Açıklama A seçeneğinde “p –ç –t” B seçeneğinde “k –p” C seçeneğinde “p” ünsüzleri süreksiz sert ünsüzlerdir. D seçeneğinde ise “s” sürekli sert, “ı” ünsüzü ise sürekli yumuşak ünsüzdür.

Soru 9 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşaması olmamıştır? A)Yâr yine yakmış mektubunun ucunu. B)Bir fındığın içini, yâr sensiz yemem. C)Kirpiklerine sürdüğü boya yanağına akmış. D)Buralardan gitmekle çok iyi etmiş.

CEVAP:D Açıklama A’da mektup sözcüğü “u” eki alıp mektubu olmuştur. B’de fındık sözcüğü “ı” eki alıp fındığı olmuştur. C’de yanak sözcüğü “ı” eki alıp yanağı olmuştur. Oysa D seçeneğinde böyle bir durum yoktur.

Soru 10 Aşağıdaki sözcüklerin hangisinin son harfi, ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşamaz? A)hukuk B)kitap C)kayak D)bardak

CEVAP:A Açıklama B,C ve D seçeneklerinde ek aldığında yumuşama olmuştur. A seçeneğinde “hukuk” sözcüğü sesli harf alınca yumuşamaz.

Soru 11 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz sertleşmesine örnek yoktur? A)Evden uzaklaştığını gören olmadı. B)Yürüyorum, ardıma bakmadan yürüyorum. C)Büyükçe bir bahçedeyiz. D)Mayısta ağaçlar meyveyle dolar.

CEVAP:B Açıklama A,C ve D seçeneklerinde ünsüz sertleşmesi vardır. Oysa B seçeneğinde ünsüz sertleşmesi yoktur.

Soru 12 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz türemesine örnek yoktur? A)Senin yaptıklarını unutmayacağım. B)Kimseye sırrını söyleme. C)Bu iş iş de hallolacak. D)Elinin yandığını hissetmedi bile.

CEVAP:A Açıklama B’de “sır” sözcüğü –ı eki alarak sırrı olmuştur. C’de “hal” sözcüğü (ol) yardımcı fiilli alınca hallolacak. D’de “his” sözcüğü (et) kelimesi aldığında hissetmedi sözcüğü olmuştur. Oysa A seçeneğinde böyle bir durum yoktur.