Bellek-Hafıza (Memory) Elektronik bilgi depolama üniteleridir. ROM (Read Only Memory) Sadece Okunabilir Bellek-salt okunur hafıza RAM (Random Access Memory) Rastgele Erişilebilir Bellek

Bellek Çeşitleri ROM EPROM EEPROM FLASH RAM SRAM Statik RAM DRAM Dinamik RAM

ROM ROM (Read Only Memory) Sadece Okunabilir Bellek tir. Üzerinde üretici firmanın yüklemiş olduğu yazılım bulunur. ROM çipleri, doğrudan CPU tarafından erişilebilen komutlar içerir. Bilgisayar temel komutları ROM'da saklanır. ROM çipleri, bilgisayar kapatıldığında bile içeriklerini korur.

ROM çeşitleri Programmable ROM Erasable Programmable ROM Electrically Erasable Programmable ROM ilk EPROM Intel 1702

Programmable ROM: PROM (Programlanabilir Salt Okunur Bellek) Bir PROM çipine bilgiler üretim aşamasında yazılır. Silinemez veya yeniden yazılamaz. Statik elektrikten etkilenip içindekiler bozulabilir.

Erasable Programmable ROM: EPROM (Silinebilir Programlanabilir Salt Okunur Bellek) PROM çiplere benzer. Bilgiler çip üretildikten sonra yazılır. Ultraviyole (UV) ışın desteği ile silinebilir.

Electrically Erasable Programmable ROM:EEPROM (Flash ROM) (Elektrikle Silinip Programlanabilir Salt Okunur Bellek) Bilgiler çip üretildikten sonra yazılır. Yazma ve silme işlemi elektriki olarak yapılır. Bir seferde 1 Byte yazabilir.

USB bir EEPROM dur. 1. USB bağlantı konektörü 2. USB kontroler chip 3. Test bağlantı yeri 4. Flash hafıza 5. Yazma koruma anahtarı 6. Olası ikinci flash hafıza yeri 7. Kristal osilatör 8. Led ışık

USB FLASH

USB bir EEPROM dur. USB Flash Sürücü. Verileri kalıcı olarak depolayan ,kullanımı kolay ve taşınabilir hafıza birimleridir. Bir EEPROM dur.

Bios da EEPROM yapıdadır. Electrically Erasable Programmable ROM

RAM (Random Access Memory) Rastgele Erişilebilir Bellek Verilerin geçici olarak depolandığı ünitelerdir. İşlemci ile depolama birimleri (HD) arasında zaman kaybetmemek amacıyla üretilir. Geçici bilgi deposudur, elektrik kesilince veriler silinir.

RAM yani Rastgele Erişilebilir Bellek Temel olarak ;bilgisayar,ekran kartı ve birçok mikroişlemci modülünün içinde yer alan bir parçadır. Bilgisayar çalışırken yapılacak işlemleri üzerindeki hafıza bölümlerine alıp kullandıran bir elemandır.

RAM yani Rastgele Erişilebilir Bellek Bilgilerin depolandığı şekilde modül üzerinde kalması için kesintisiz enerji ihtiyacı duyar. Yani Bellek üzerindeki bilgiler güç kesildiği anda kaybolurlar. Bu nedenle programları daha uzun süreli ve kalıcı olarak saklamak için farklı birimler mevcuttur.Bunlara disk yani teker denir. (sabit disk - CD - DVD)

Bilgilerin kalıcı olarak saklandığı yer teker(disk)’dir. Teker kapasitesi ne kadar büyükse o kadar çok veri saklayabiliriz. Bellek kapasitesi ne kadar büyükse işlemci o kadar çok dosya üzerinde çalışabilir. Belleğe getirilen dosyalar tekerdeki dosyaların bir kopyasıdır. Gerçek dosyalar tekerde saklanmaya devam eder. Eğer bellekteki dosya değiştirilirse değişiklerin kaybolmaması için teker üzerinde değişikliklerin kaydedilmesi gerekir.

RAM Teknolojileri Statik Önbellek –L1 –L2 –L3 Dinamik Video Ram VRAM Fast Page Mode DRAM (FPM) Window RAM (WRAM) Extended Data Out (EDO) DRAM Burst EDO (BEDO) DRAM Multibank DRAM(MDRAM) Senkronize Grafik Ram(SGRAM) Senkronize Dinamik Ram(SDRAM) Rambus DRAM(RDRAM) Double Data Rate (DDR) SDRAM Pseudostatic RAM (PSRAM) (pseudo:yalancı)

Statik RAM •SRAM (Durağan Rastgele Erişilebilir Bellek) Transistör kullanılan, çok hızlı çalışan, pahalı bir teknolojidir. L1; İşlemci üzerindedir. Ana önbellektir. Komut ve fonksiyonları barındırır. En hızlısıdır. Cache(Dahili önbellek) L2; Anakart veya İşlemci üzerinde bulunabilir. İkincil önbellektir. Çok sık kullanılan komutları tutar işlemci performansını artırmak için. Artık İşlemciye eklenmiştir. L3; Hem işlemci hem de anakart üzerinde olabilir.

SRAM ’lerde DRAM’lerde olduğu gibi kondansatörler kullanılmaz. Bunun yerine her hücre için altı adete varan transistör kullanılır. Bu RAM’lerde bilgiler yüklendikten sonra sabit kalır. Sürekli enerji tazelemesi gerekmemektedir. Bu tip hafızalar daha pahalıdır. Bu yüzden kişisel bilgisayarlarda fazla tercih edilmemektedir.

Dinamik RAM •DRAM (Dynamic RAM) Ana bellek olarak kullandığımız modeldir. Kondansatör(veriler tutulur) ve transistör(anahtarlama) birlikte kullanılmıştır.

DRAM’lerde verilerin saklanması için üzerinde enerji depolayan kondansatörler kullanılır. Fakat bu kondansatörler zamanla (çok kısa zamanda) üzerlerindeki enerjiyi kaybederler. Enerji varken 1 durumunda olan hücre enerji boşalınca 0’a döner. Bu durumda bir transistörün açılıp kapanması suretiyle sürekli olarak bu enerjinin tazelenmesi gerekmektedir. Dinamik ifadesi buradan gelmektedir.

RAM Nasıl Çalışır ? RAM excel tablosu gibi organize edilmiştir. RAM bölümü adreslenerek, adresten okuma yada adrese yazma işlemleri yapılabilir. Programlar ve veriler kullanımda olmadıkları zamanlarda yığın depolama alanında tutulur Sabit disk, USB bellek veya optik ortamlar Talep olduğunda; program yığın depolama aygıtından RAM'e kopyalanır ve ardından çalışır.

Neden RAM’e kopyalama yapılır? Temel amaç, veri ve komutlara CPU’nun daha hızlı erişebilmesidir. CPU RAM’e sabit disklerden çok daha hızlı erişir.

Çalıştırılan program RAM’den büyük ise ne olur? Belirli aralıklarla sabit diskten transfer yapılır. Genelde oyunlar ve ileri tasarım programlarında söz konusudur. Windows işletim sistemi PageFile servisi ile sabit diskin bir kısmını RAM gibi kullanmaya çalışır.

Adres ve Veri Yolu Adres yolu, işlemcinin hangi adresten okuma isteği gönderdiğini RAM’e iletir, yani RAM’i adresler. Veri yolu (external data bus) ise, adreslenmiş verinin işlemciye gönderilmek üzere konulduğu yoldur.

RAM Modülleri DIP (Dual in-line Package) (Çift Hat İçi Paket) Anakarta monte etmek için 2 sıra pin bulunur. •SIMM (Single in-line Memory Module) Çok sayıda bellek çipini barındıran küçük bir devre kartıdır.

RAM Modülleri DIMM (Dual in-line Memory Module) SDRAM, DDR, DDR2 çiplerini barındıran bir devre kartıdır. RIMM (Rambus in-line Memory Module) çiplerini barındıran bir devre kartıdır. (184 pin)

EDO RAM Extended Data Out DRAM (Genişletilmiş Veri Çıkış RAM’i) Ardışık veri erişimlerini üst üste bindirir. Bu şekilde; İşlemci, bir veri erişim döngüsüne başlamadan önce diğer veri erişim döngüsünün tamamlanmasını beklemek zorunda kalmaz. Bellekten veri alma erişimi hızlanır.

BEDO DRAM •Burst Extended Data Out DRAM (Burst Genişletilmiş Veri Çıkış RAM’i) Burst EDO DRAM, bir geçiş aşaması ve 2-bit burst sayacı bulunan bir EDO DRAM'dir.

SDRAM Synchronous Dynamic RAM (Eşzamanlı (Senkronize) Dinamik RAM) Bellek veri yoluyla eşzamanlı çalışan DRAM’dır. (Bellek veri yolu: İşlemci ile ana bellek arasındaki veri yoludur.)

SGRAM (Senkronize Grafik RAM) Video adaptörleri ve grafik hızlandırıcılarda kullanılan bir tür DRAM türüdür. SGRAM’de SDRAM gibi 100 MHz’e kadar CPU saat hızına kendini senkronize edebilir. Bununla birlikte yoğun grafik işlemleri için bant genişliğini artırmak amacıyla gizli yazma ve blok yazma gibi bazı teknikleri kullanır.

VRAM (Video RAM) Video adaptörlerinin kullandığı özel amaçlı hafızalardır. Klasik RAM’in aksine, VRAM iki farklı aygıta eş zamanlı olarak bağlanabilir. Bu durum bir monitörün ekran güncellemesi için VRAM’a erişirken bir grafik işlemcinin de aynı zamanda yeni veriler sunmasına imkan verir. VRAM’ler DRAM’lerden daha pahalıdır ve daha iyi grafik performansı verirler.

DDR SDRAM •Double Data Rate SDRAM (SDRAM II) (Çift Veri Hızlı Senkronize Dinamik RAM) Veriyi SDRAM’e göre iki kat daha hızlı aktaran bellektir. DDR SDRAM her döngüde iki veri aktarır.

DDR2 SDRAM •Double Data Rate 2 SDRAM (Çift Veri Hızlı 2 Senkronize Dinamik RAM) Daha fazla hız, düşük güç tüketimi ve iyileştirilmiş ısı davranışı özelliklerini beraberinde getirmektedir.

DDR3 SDRAM •Double Data Rate 3 SDRAM (Çift Veri Hızlı 3 Senkronize Dinamik RAM) Giriş/Çıkış (I/O) yolunu içerdiği bellek hücrelerinden 4 kat daha hızlı kullanabilmesi ve böylece yol hızını artırarak eski teknolojilerden birim zamanda daha fazla iş üretir. Yalnız bunu başarmanın maliyeti daha fazla gecikme süresidir.

Kb - Kilobit KB - Kilobyte Mb - Megabit MB - Megabyte Gb – Gigabit GB - Gigabyte Tb - Terabit TB – Terabyte

SIMM - Single Inline Memory Module DIMM - Dual Inline Memory Module SO-DIMM - Small Outline Dual Inline Memory Module RIMM - Rambus Inline Memory Module SO-RIMM - Small Outline Rambus Inline Memory Module SRAM - Static Random Access Memory SDR - Single Data Rate RDRAM - Rambus Dynamic Random Access Memory DDR - Double Data Rate DRAM - Dynamic Random Access Memory or Module SDRAM - Synchronous Dynamic Random Access Memory DDR-SDRAM - Double Data Rate Synchronous Dynamic Random Access Memory