GASTROENTERİTLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
GİRESUN PROF. DR. A. İLHAN ÖZDEMİR DEVLET HASTANESİ
Advertisements

ÜÇ YIL İÇİNDE SALMONELLA ENTERİTİ TANISI İLE TAKİP EDİLEN HASTALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Yard.Doç.Dr.Öznur KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk.
Ürolojide Uzmanlık Sonrası Doktora Eğitiminin Yararları
PRİMER BİLİER SİROZ DR ERİM GÜLCAN.
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM)
AKUT GASTROENTERİTLER NEDENLERİ ve DİYET TEDAVİLERİ
NEKROTİK ENTERİTİS (MULTİFAKTORAL PROBLEM)
DİYARE (İSHAL).
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
Trabzon AÇS/AP Şube Müdürlüğü
Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi
BAKTERİ BİLGİSİ EĞİTİMİ
SEPTİK ŞOK DR BARIŞ VELİ AKIN BAKIRKÖY DR SADİ KONUK EĞİTİM VE
İshalli Hastaya Mikrobiyolojik Yaklaşım
İSHAL / KABIZLIK.
Toplum Kökenli Pnömoniler
YENİDOĞAN SEPSİSİ Prof. Dr. A. Engin Arısoy
Çocuklarda akut gastroenterit
TEKİRDAĞ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi
HİJYEN
1. 2 SERUM ÖRNEKLERİNDE HDV VİREMİ BELİRLEMEDE ANTİ-HDV ENZİM İMMUNOASSAY GÖSTERGESİ Dr. Özlem Aydemir Doç. Dr. Mehmet Özdemir 3.
HİJYEN VE SANİTASYON TEMEL EĞİTİMİ
Antiprotozoal İlaçlar
Dr Dilara İçağasıoğlu.
Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Gastroenteroloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 16 Ocak 2014 Perşembe İnt. Dr. Cemal.
06-12 OCAK VEREM HAFTASI HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Akut İnfeksiyöz İshaller
T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü www
TEKİRDAĞ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi
NEKROTİK ENTERİTİS.
Ampirik Antibiyotik Tedavisi
Escherichia coli ve diğer Enterobactericeae (Fırsatçı patojenler)
Shigella.
EŞME TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ
GASTROENTERİTLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM
KRONİK İSHALLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM
İNCE BARSAĞIN CERRAHİ HASTALIKLARI VE HEMŞİRELİK BAKIMI
AKUT GASTROENTERİTLER
Eskişehir Osmangazi Ü. Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD
BAKTERİLERİN DOĞADAKİ YERİ
Naegleria Fowleri Aslı Başak.
Arş. Gör. Dr N. Seval Gündem Danışman: Yrd. Doç. Dr Mehmet Özdemir
HİJYEN TEKİRDAĞ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
HERPES VİRUS ENFEKSİYONLARI
AKUT İSHALLİ ÇOCUĞA GENEL YAKLAŞIM
Hastane Enfeksiyonları
ÇOCUKLARDA ENFLAMASYON ANEMİSİ
AKUT İSHALDE HEMŞİRELİK BAKIMI
Mutfak Temizliği ve Hijyeni
Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi
Akut ishalli hastaya yaklaşım
ROTA VİRÜS.
BRUCELLOSİS.
HEPATİTLER. Hepatit A, Hepatit B ve Hepatit C farklı virüslerin yol açtığı hastalıklardır Bu tür virüslerden bir tanesiyle enfekte olma, diğer.
HASTANE ENFEKSİYONLARI
HASTANE ENFEKSİYONLARI
GIDA ZEHİRLENMELERİ.
Cryptosporidium Cyclospora Isospora
Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Gastroenterit etkeni virüsler , Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji.
Viral Ansefalitler.
Yeni Doğan Enfeksiyonları
Strongyloides stercoralis
TBS’DE HİJYEN.
STAFİLOKOK ENFEKSİYONLARI
GİARDİASİS Etiyoloji:
Sağlık Slaytları İndir
GASTROİNTESTİNAL SİSTEMDE ENFEKSİYONA NEDEN OLAN BAKTERİYEL ETKENLERE KLİNİK YAKLAŞIM Prof. Dr. Mehmet KIYAN 1.
Buzağı İshalleri ve Koruma Yöntemleri
Sunum transkripti:

GASTROENTERİTLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM Dr. Ümit S. Çelik Sağlık Sunumları: http://hastaneciyiz.blogspot.com

DSÖ 2000 Raporu İshal beş yaş altı çocuk ölümlerinde ikinci sırayı alırken, gelişmekte olan ülkelerde her yıl 2 milyondan fazla çocuk ishal nedeni ile kaybedilmektedir. Oysa ishal olgularının çoğu önlenebilir ve tedavi edilebilir. Uygun tedavi ile ishalden olan ölümlerin %90’ını önlemek mümkündür.

DSÖ ishali 24 saatte 3’ten fazla sulu dışkılama veya sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde ise her zamankinden daha sık sulu dışkılama olarak tanımlamakta ve Bu hastalıkları klinik olarak “Akut ishal” , “Dizanteri” ve “Persistan ishal” olmak üzere 3 gruba ayırmaktadır.

Gelişmekte olan ülkelerde hastane yatışlarının %30’unda neden ishalli hastalıklardır. ABD’de yılda 220.000 çocuk ishal nedeni ile hastaneye yatırılmakta ve hastaneye yatırılış nedenlerinin %10’unu ishalli hastalıklar oluşturmaktadır.

UNICEF 2002 YILI RAPORU Ülkemizde her yıl 5 yaş altında 65.000 çocuk yaşamını yitirmekte olup, bu ölümlerin 30-35.000’den başta pnömoni ve ishal olmak üzere enfeksiyon hastalıkları sorumlu tutulmaktadır.

T.C. Sağlık Bakanlığı 1998 yılı Verileri

Gelişmekte Olan Ülkelerde AST Kullanımı (DSÖ)

5 Yaş Altındaki Ölümlerde İshale Bağlı Mortalite Oranları (DSÖ)

ÜLKEMİZDE 5 YAŞ ALTI ÇOCUKLARDA İSHAL PREVALANSI Türkiye genelinde ortalama prevalans %30, Kırsal kesimlerde %36, Doğu Anadolu’da %40, Eğitimsiz anne çocuklarında %36 T.C. Sağlık Bakanlığı, 1998

UNICEF 2002 YILI TÜRKİYE VERİLERİ

Ülkemizde > 5 yaş, ishalli çocuklarda; Bir sağlık kuruluşuna başvuru oranı %36,5 Ağızdan sıvı tedavisi uygulama oranı %14,3 Evde ishal tedavisi uygulama oranı %14,7

Bakteri Parazit Virüs ETİYOLOJİ Aeromonas tür. Bacillus cereus C. jejuni Clostridium difficile E. coli P. shigelloides Salmonella tür. Shigella tür. S. aureus V. cholerea V. parahemalyticus Y. enterocolitica Cryptosporidium parvum Cyclospora cayetanensis E. histolytica G. lamblia Isospora belli Mikrosporidia Astrovirüs Calicivirüs Enterik Adenovirüs Rotavirüs

İSHALİN FARKLI POPÜLASYONLARDAKİ ENDEMİSİTE ORANLARI Popülasyon İshal Prevalansı Gelişmekte olan ülkelerde > 2 yaş çocuklar 3-6 atak / kişi / yıl Erişkinlerde ve diğer çocuklarda 1-2 atak / kişi / yıl Tropikal bölgelere seyahat % 15-40 AİDS’li hastalar %15-40 Diğer Risk Faktörleri: Yaşlılar, Çocuk Bakım Evleri, Antibiyotik Kullanımı

İshal Nedeni İle Kaybedilen Çocuklarda Risk Faktörleri Prematüreler Küçük yaştaki anne çocukları İmmün eksikliği olan çocuklar

İshalli Hastalıklarda Ölüme Neden Olan Predispozan Faktörler Konak Faktörleri Malnütrisyon İmmünsüpresyon Terapötik Faktörler Dehidratasyonda oral rehidratasyon tedavisinin uygulanmaması İnvazif ishal olgularında antimikrobiyal tedavisinin uygulanmaması Mikrobiyal Faktörler İnfantlarda Rotavirüs enfeksiyonları İnvazif mikroorganizmalar (Shigella tür) Enterotoksikojenik bakteri (V. cholerae)

İSHAL Klinik Bulgular Tanı Tedavi Çocuk Besin veya Bakımevleri Su Kökenli Antimikrobiyal Tedavi Seyahat Hospitalizasyon İmmun- süpresyon İSHAL Klinik Bulgular Akut / Kronik Enflamatuar / Nonenflamatuar Ekstraintestinal manifestasyonlar Tanı Klinik Laboratuvar Tedavi Sıvı – elektrolit Diyet Antibiyotik Antidiaretik ilaçlar

BESİN VE SU KÖKENLİ İSHAL Aynı yemekleri yiyen iki veya daha fazla kişide bulantı, kusma, ishal, nörolojik semptomlar ve barsak dışı diğer belirtilerin ortaya çıkması Tanıda besinlerle bulaşan hastalıkların kuluçka süreleri ve hastalıkların klinik özellikleri yardımcıdır. Red Book, 2000

BESİN VE SU KÖKENLİ İSHAL Kimyasal kontaminantlar:Ağır metaller ve bileşikler Bakteriyel Toksinler : B. cereus, C. perfingens, S. aureus Diğer bakteri enfek.ları : Salmonella, Shigella, E. coli, Brusella, Yersinia Camphylobacter,Listeria Virüsler : Norwalk virüsleri, Rotavirüs, Hepatitis A Parazitler : Giardia, Tenya, Trichinosis www.CDC.gov

KİRLENME OLASILIĞI BULUNAN GIDA ÜRÜNLERİ (1) Pastörize edilmemiş süt ve peynir Salmonella, Camphylobacter, E. coli, Brucella, L. monocytogenes Yumurta Salmonella Çiğ ve az pişmiş etler Salmonella, Camphylobacter, E. coli, L. monocytogenes Red Book, 2000

KİRLENME OLASILIĞI BULUNAN GIDA ÜRÜNLERİ (2) Pastörize edilmemiş meyva suları E. coli, Salmonella Taze meyve ve sebze Cryptosporidium, Cyclospora, Giardia, E. coli, Shigella Çiğ balık ve kabuklu deniz hayvanları Scombroid, ciguetera, domoic asid, paralitik istiridye zehirlenmesi Bal C. botulinum Red Book, 2000

SEYAHAT İSHALİ Sıklıkla Enfekte Eller Yolu İle Bulaşma Norwalk ve Norwalk benzeri virüsler, HAV, S. typhii, Shigella, S. aureus, S. pyogenes Sıklıkla Kaynağında / Hazırlanırken Bulaşma Cryptosporidium parvum, E. histolytica, E. coli, Enterotoksikojenik E. coli, Gierdia lamblia, Nonthyphoidal Salmonella, Taenia solium, Vibrio chlorea, Yersinia enterocolitica www.CDC.gov

www.who.int

ANTİBİYOTİK İSHALİ (C. difficile) İMMÜN EKSİKLİKLİ ÇOCUKLARDA İSHAL (CMV, C. jejuni, C. difficile, Shigella, Salmonella, Giardia, E. histolytica, H. simplex) ÇOCUK BAKIMEVLERİNDE İSHAL (Rotavirüs, Adenovirus, Shigella, E. coli, Giardia) HASTANE KÖKENLİ İSHAL (Rotavirüs, C. difficile)

İshaldeki Patojenik Mekanizmalar Patogenez Etki Mekanizması Klinik Örnek Mukozaya yapışma Mukozada kolonizasyon ve ince barsak mukozasında hasar Sekretuar ishal Loalize ve diffüz adhere EPEC, EAgEC, ETEC Toksin Yapımı Nörotoksin Enterotoksin Sitotoksin OSS etkileme Sıvı sekres. Mukoza hasarı Enterik sempt. Sulu ishal Dizanteri, inf. kolit Staph. enterotoksin b C.botulinum, V. chlorae, Salmonella C. difficile (A toksini) S.Dysentrerica 1, E. coli O157:H7 C. difficile (B toksini) Mukozaya invazyon Mukoza penetrasyonu ve epitel hücre hasarı Dizanterik Sendrom S.Dysentrerica 1 C.jejuni EIEC Yersinia

Major Klinikopatolojik Özellikler ve İshal Nedenleri Sulu İshal Cholerae Shigella ETEC Giardia Cryptosporidium Rotavirüs Shigellosiz S. enteridis EIEC, EHEC Y. enterocolitica E. histolytica Schistosama japonicum C. difficile Enterik Ateş S. typhii Salmonella paratyphi A S. paratyphi B S. paratyphi C Enterik Ateş Benzeri Sendrom Y. enterocolitica C. jejuni Dizanterik Sendrom Akut Dizanteri Parazitik dizanteri benzeri Antibiyotik

KLİNİK BULGULAR Sulu ishal (Enterik virüsler, enterotoksin üreten bakteriler ve ince bağırsakları tutan parazitler) Su gibi ishal (V. cholerae, ETEC) Dizanteri Persistan ishal Çok az veya hiç ishal olmaksızın kusma

EKSTRAİNTESTİNAL MANİFESTASYONLAR (Enfeksiyöz) Vulvovaginit, üriner sistem enfeksiyonu Endokardit Arterit Osteomiyelit Artrit Menenjit Pnömoni Hepatit Peritonit Yumuşak Doku Enfeksiyonu Keratokonjunktivit Septik tromboemboli

EKSTRAİNTESTİNAL MANİFESTASYONLAR (İmmünolojik) Eritema Nodozum Yersinia, Camphylobacter, Salmonella Glomerülonefrit Shigella, Camphylobacter, Yersinia Guillian-Barre Camphylobacter Hemolitik Anemi Camphylobacter, Yersinia Hemolitik Üremik S. Entorohemorojik E. coli IgA Nefropatisi Camphylobacter Reaktif Artrit Salmonella, Shigella, Yersinia, Camphylobacter , Cryptosporidium Reiter Sendromu Shigella, Salmonella, Camphylobacter, Yersinia

ÖYKÜ Yuva ve kreşe devam etme Endemik bölgeye seyahat İyi yıkanmamış yiyecek, deniz ürünü, çiğ et, pastörize edilmemiş süt alma Antibiyotik kullanma İmmün eksiklik Ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı, konvülziyon İshalin süresi ve derecesi Gaitanın özellikleri

Çocuklarda Dehitratasyonun Belirlenmesi Hafif Orta Ağır Genel Durum Susuz, Huzursuz, Ajite Uykuya eğilim, somnolans, koma Nabız Normal Hızlı, zayıf Ön fontanel Çökük Çok çökük Göz Küreleri Gözyaşı Var Yok İdrar Azalmış, konsantre Kilo kaybı %4- 5 % 6-9 > 10 www.WHO.int

düzeldiğinden laboratuar çalışmalarına gerek duyulmaz. TANI İshal epizodlarının çoğu kendiliğinden düzeldiğinden laboratuar çalışmalarına gerek duyulmaz.

antibiyotik kullanma endikasyonu değildir. FEKAL LÖKOSİT Shigella Salmonella C. jejuni Yersinia enterocolitica İnvazif E. coli Enterohemorajik E. coli V. parahaemolyticus Aeromonas tür. Plesiomonas shigeloides Dışkıda lökositlerin varlığı ishalin % 80 bakteriyel orijinli olduğunu düşündürmekle beraber, antibiyotik kullanma endikasyonu değildir.

Polikliniklerde rutin dışkı kültürü gereksizdir. GAİTA KÜLTÜRÜ Polikliniklerde rutin dışkı kültürü gereksizdir. Kültür sonucu en erken 48-72 saatte alınmakta, sonuç alınana kadar tedavi yaklaşımı çoktan yapılmış olmaktadır. Kültür sadece % 2-3 vakada pozitif olmakta, bir pozitif kültürün maliyeti 900 USD’a çıkmaktadır

GAİTA KÜLTÜRÜ ENDİKASYONLARI Hemolitik- Üremik Sendrom şüphesi Kanlı ishal Fekal lökosit İshal salgınları İmmün eksiklikli hastada persistan ishal

TEDAVİ Erken ve etkili standardize edilmiş tedavi, ishale neden olan faktörlerin etkin ve erken tanı ve tedavisi, etkin ev tedavisi, iyi beslenme, anne sütü ile besleme ve kızamığın önlenmesi, gastrointestinal sistem enfeksiyonlarından olan çocuk ölümlerini en aza indirecektir.

TEDAVİ Etiyolojisi bu denli karmaşık olan ishal olgularında hem ölüm oranını hem de maliyeti düşürmek için standart tedavi protokolleri uygulanmalıdır. Tedavi protokollerinin seçiminde hekime yardımcı olan en önemli unsurlar: ishalin süresi (>14 gün) dehitratasyonun ciddiyeti ve dışkıda kan olup olmadığıdır (sulu ishal, dizanteri).

Akut İshalli Çocuğa Yaklaşımda Temel Prensipler 1) Dehidratasyonun derecesini saptamak ve sıvı ve elektrolit dengesini sağlamak 2) Enteropatojenin yayılmasını önlemek 3) Riskli vakalarda etiyolojiyi belirlemek ve gerekirse uygun tedavi vermek

TEDAVİ Sıvı, Elektrolit Tedavisi Diyet Antibiyotik Nonspesifik Tedavi

SIVI ELEKTROLİT TEDAVİSİ I) AST (Ağızdan Sıvı Tedavisi) Uygun miktarda Hafif Dehidratasyon (50-75 cc/kg) Orta Dehidratasyon (100-150 cc/kg) Uygun sürede (4-6 saat) Uygun hızda (1 tatlı kaşığı /dk) II) İntravenöz Sıvı Tedavisi

DİYET Erken besleme (anne sütü, inek sütü, laktozsuz formül mamalar) Kompleks Karbonhidratlar (buğday, pirinç, patates, ekmek, tahıl) Yağsız et Yoğurt Sebze, meyve (Yağlı besinlerden kaçınılmalı)

NONSPESİFİK TEDAVİ İntestinal motiliteyi etkileyen (Loperamide, Diphenoksalat ve atropin) Sekresyon azaltıcı (Bizmut subsalisilat) Toksin veya sıvı absorbsiyonu sağlayan (Attapulgite) İntestinal mikroflorayı bozan ilaçlar (Lactobasillus)

ANTİBİYOTİK TEDAVİSİ (I) Potansiyel Yarar Enteropatojen veya Hastalık TEDAVİ YOK YARAR SAĞLAYABİLİR Enterik Virüsler Antibiyotiğe bağlı ishal (C. difficile) V. cholerae Cyclospora E. histolytica ETEC Giardia lamblia Shigella Strongyloides stercoralis

ANTİBİYOTİK TEDAVİSİ (II) Potansiyel Yarar Enteropatojen veya Hastalık KESİN YARAR SAĞLAR SINIRLI YARAR VEYA BİLİNMİYOR Bakteriyemi yapan herhangi bir bakteri (S. typhi) Aeromonas türleri Blastocystis hominis C. jejuni EHEC İntestinal Salmonellozis Microsporidia Y. enterocolitica

KİŞİSEL KORUNMA 2 Kişisel hijyen El yıkama alışkanlığı ve tekniği Rasyonel antibiyotik tedavisi

KORUNMA 1 Temiz su Temiz gıda Uygun sanitasyon koşulları

KORUNMA 3 YAZILI UYARILAR - Hastaneler - Çocuk Bakım Evlewri AŞILAR - S. typhii - V. cholerea ANNE SÜTÜ PROBİYOTİKLER

AMEBİYAZİS

ETYOLOJİ Entameoba histolytica Malarya ve shistozomomiyazis’den sonra tüm dünyada ölüme en sık neden olan 3. paraziter hastalık

Entamoeba histolytica enfeksiyonu matür kistleri ihtiva eden gaita ile kontamine olmuş su, besinler veya eller ile oral yolla alınmasıyla olur. Amebiyazisin gelişmekte olan ülkelerde insidansı yüksektir (%5-81). Gelişmiş ülkelerde ise risk gruplar ise homoseksüeller, seyahat edenler, göçmenler ve enstitülerde yaşayanlardır.

EPİDEMİYOLOJİ Tüm dünyada prevalans %5-81 Tüm dünyadaki popülasyonun %10’unun E. histolytica ile enekte olduğu tahmin edilmektedir. Yılda 40.000.000 semptomatik hastalığa 40.000 ölüme neden olmaktadır.

Amibiyazisin invazif ve noninvazif olmak iki ayrı tipi vardır, bunlar sırasıyla E. histolytica ve E. dispar’ dır. Ancak E. histolytica ile enfekte olan her insanda invazif hastalık meydana gelmeyebilir. Bu iki mikroorganizmayı morfolojik olarak birbirinden ayırt etmek imkansızdır. Bulaşma fekal-oral yoldan başka bulaşma seksüel temas yolu olabilir ki bu yol ila bulaşma sadece kistlerle değil trofozoitler ile de olur.

NONPATOJENİK İNTESTİNAL AMİPLER Chilomastix mesnili Endolimax nana Entamoeba coli Entamoeba dispar Entamoeba hartmanni Entamoeba polecki Iodamoeba buetschlii

Kist ve trofozoitlerin morfolojik karakteristik özellikleri baz alınarak ayırıcı tanı yapmak mümkündür ama bu her zaman kolay değildir. Ayrıca nonpathojenik E. dispar, morfolojik olarak E. histolytica ile tıpatıp benzerdir ve ayırıcı tanı ancak isoenzimatik, immünolojik, veya moleküler analizlerle yapılabilmektedir. E. histolytica tanısında en sık kullanılan metot gaita mikroskobisinde kist ve trofozoitlerin aranmasıdır.

1) Taze Gaita: Lam üzerinde, tercihan boyalı (Trichrome) preperatlarda 2) Taze Gaita Konsantrasyonları: Lam üzerinde, iodine ile boyalı veya boyasız), ve tercihen boyalı (örn: trichrome) preperatlarda. Ancak, konsantrasyon prosedürleri trofozoitlerin demonstrasyonunda kullanışlı değildir. E. histolytica trofozoitleri, kolonoskopi veya cerrahi sırasında elde edilmiş aspiratlardan veya biyopsi örneklerinde de görülebilir.

E. histolytica / E. dispar Trofozoiti E.histolytica / E.dispar Kisti (12-15 µm) 15 - 20 µm (10 - 60 µm)

E. histolytica Trofozoitleri Trichrome Boyası (Eritrofagositoz)

E. coli Kisti 15 to 25 µm (10 - 35 µm) E. coli Trofozoiti 15 - 25 µm

E. hartmanni kisti 6- 8 µm (5 - 10 µm) E. hartmanni trofozoiti 8- 10 µm (5 -12 µm )

Endolimax nana Kisti 6 - 8 µm (5 - 10 µm) E. nana Trofozoiti 8-10 µm (6 - 12 µm.

E. polecki Kisti 11 - 15 µm (9 - 18 µm) E. polecki Trofozoiti 15 -20 µm (10 - 25 µm)

Iodamoeba buetschlii 10 - 12 µm (5 to 20 µm) I. buetschlii Trofozoiti 12 - 15 µm (8 to 20 µm)

Dientamoeba fragilis Trofozoiti 9 - 12 µm (5 - 15 µm)

DİĞER TANI YÖNTEMLERİ 1) Antikor tayini. İndirek hemaglütinasyon (IHA) DİĞER TANI YÖNTEMLERİ 1) Antikor tayini İndirek hemaglütinasyon (IHA) Enzim immunoassay (EIA) İmmunodiffüzyon (ID) 2) Antijen Tayini 3) Moleküler Tanı (PCR)

1 - 4 : PCR’da E. histolytica için spesifik Psp3/Psp51 PCR primerları ile Amplifikasyon (876 bp) 6 - 9 : PCR’da E. dispar için spesifik NPsp3/NPsp51 PCR primerları ile 1 ve 6: E. histolytica 200:NIH, zimodem II ( E. histolytica için pozitif) 2 ve 7: E. dispar 351:IMMiT, zimodem I (E. dispar için pozitif) 3 ve 8: Karaciğer abseli hastadan alınan örneklerde (E. histolytica primerı için pozitif, E. dispar primerı için negatif). E. histolytica 333:IMMiT, zim.XIV. 4 ve 9: Asemptomatik hastadan alınan örmeklerde (E. dispar primerı için pozitif, E. histolytica primerı için negatif). E. dispar zimodem I. 5 : Standart moleküler baz çifti, 100-bp (600 - 1,000 bp).

İnce bağırsakta kistlerin bölünmesiyle oluşan trofozoitler, kalın bağırsaklara göç ederek burada çoğalırlar bu trofozoitlerden yeni kistler oluşur. Kistler, hücre duvarları çok dayanıklı olduklarından dolayı dış çevre şartlarında günler, haftalar boyunca canlı kalarak bulaşmaya neden olurlar . (Trofozoitler de dışkı ile atılabilir ancak dış çevre şartlarında süratle tahrip olur ve oral yolla alınsalar dahi mide asidinden derhal etkilenerek tahrip olurlar)

Vakaların birçoğunda, trofozoitler asemptomatik taşıyıcıların sadece intestinal lümenlerinde sınırlı kalırlar (non-invazif enfeksiyon) ve kist haline dönüşerek feçesle atılırlar. Bazı hastalarda ise trofozoitler intestinal mukozaya invaze olurlar (intestinal hastalık) veya kan yolu ile karaciğer, beyin, ve akciğerler gibi ekstraintestinal bölgelere yerleşerek patolojik manifestasyonlara (ekstraintestinal hastalık) yol açarlar.

KLİNİK SPEKTRUM 1) Asemptomatik Enfeksiyon (Luminal amebiasis) 2) İnvasif İntestinal Amebiasis (Dizanteri, kolit, apandisit, toksik megakolon, amebomalar) 3) İnvasif Ekstraintestinal Amebiasis (Karaciğer absesi, peritonit, pleuropulmoner apseler, kutanöz ve genital amebik lezyonlar)

TEDAVİ Amebiasis tedavisinde kullanılan bir çok ilaç vardır. Asemptomatik enfeksiyonlarda, iodoquinol veya paromomycin seçilecek ilaçlardır. Hafif, orta ve ağır şiddette intestinal hastalık ve ekstraintestinal enfeksiyonlarda (örneğin karaciğer apsesinde) başlangıçtaki metronidazole veya tinidazole tedavisinden sonra iodoquinol, paromomycin, veya diloxanide furoate ile tedaviye devam edilmesi önerilir.

GİARDİYAZİS

ETKEN Giardia intestinalis, kamçılı bir parazittir. Bu parazite başlangıçta 1859 yılında Lambl “Cercomonas intestinalis” adını vermiş daha sonra 1915’de Stiles, parazitin adını Prof. A. Giard ve Dr. F. Lambl anısına Giardia lamblia olarak değiştirmiştir. Ancak bir çok yazar parazitin adını Giardia intestinalis olarak tanımlamaktadır.

EPİDEMİYOLOJİ Tüm dünyada prevalans %0.5-50 İnsan bilinen tek rezervuar İnsandan-insana geçiş Su kökenli, besin kökenli hastalık Selektif immünglobülinemi hastalar Gündüz-Bakım Evleri

YAŞAM SİKLUSU Enfeksiyon kistlerle kontamine olmuş su ve besinlerin oral yolla alınmasıyla oluşur. Kistler ince bağırsakta parçalanarak trofozoitleri salarlar, trofozoitler burada çoğalarak ince bağırsak proksimalinde lümen içinde serbestçe dolaşırlar veya diskleri vasıtasıyla mukozaya yapışırlar. Parazit kolona geçtiğinde tekrar kist haline gelir ve feçesle atılır. Kistler dış çevre şartlarına dayanıklıdırlar ve soğuk suda aylarca canlı kalırlar ve bulaşmaya neden olurlar. Kistler feçesle atıldıklarında enfeksiyöz olduklarından insandan-insana geçiş olabilmektedir.

DAĞILIM Tüm dünyada, daha çok sıcak iklimlerde ve çocuklarda görülmektedir

KLİNİK ÖZELLİKLER Klinik spektrum, asemptomatik taşıyıcılıktan, ağır ishale ve malabsorbsiyona kadar geniştir. Akut giardiasis 5-6 günlük enkübasyon döneminden sonra ortaya çıkar ve 1 ila 3 hafta devam eder. Semptomları arasında diare, abdominal ağrı, şişkinlik hissi, bulantı, ve kusma vardır. Kronik giardiasis semptomları ise rekürrenslerin görülmesi, malabsorpsiyon ve halsizlik ve kilo kaybıdır.

LABORATUAR TANI Giardiasis tanısı taze dışkı örneklerinde kist ve trofozoitlerin gösterilmesiyle konulur. Gaita tetkikleri farklı günlerde en az üç defa yapılmalıdır. Duedenal sıvı muhtevasında veya duodenal biyopside kistler gösterilebilir. Alternatif testler arasında antijen tayini, enzim immünoassayler, ve parazitlerin immünoflueresan metotlarla tespiti vardır.

Giardia İntestinalis Kistleri

Giardia İntestinalis Trofozoitleri

TEDAVİ Giardiasis tedavisinde seçilecek ilaç metronidazole’dır.

Çocuk Bakımevlerinde İshal

Alt bezi olan çocuklar ve bu çocukların altlarını değiştirmekle görevli çocuk bakıcıları ishalli hastalıklar için daha yüksek risk altındadırlar.

ÇOCUK BAKIMEVLERİNDE KORUNMA 1) İshalli bir çocuğu veya erişkini semptomları düzelene kadar bakımevinden uzaklaştırın. 2) Bakımevinde çalışanların iyi bir el yıkama tekniğine sahip olmalarını sağlayın. 3) Tuvaletten sonra, bir çocuğa tuvalette yardım edildikten sonra, bir çocuğun altı değiştirildikten sonra ve yemek hazırlanırken, servis yapılırken veya yemek yenirken mutlaka ellerin iyice yıkanmasını sağlayın.

ÇOCUK BAKIMEVLERİNDE KORUNMA 4) Çocuklar bakımevine geldiklerinde, tuvalet ihtiyaçlarını giderdiklerinde, altları değiştirildiklerinde (bir erişkin ufak çocukların ellerini yıkamalı), yemek yemeden önce ellerinin mutlaka yıkanmasını sağlayın. 5) Oyuncakları, banyo odasını ve mutfak gereçlerini her gün dezenfekte ettirin. 6) İshalli bir çocukla direkt teması olmuş bir çocuk varsa ailesini mutlaka uyarın. Çocuklarında ishal geliştiğinde aileler mutlaka hekimine danışmalıdırlar.

ÇOCUK BAKIMEVLERİNDE KORUNMA 7) Disposable masa örtüleri kullandırtın, her kullanıştan sonra masayı dezenfekte ettirin. 8) Mümkünse çocukların altlarını değiştiren personel, yemek pişiren ve servis yapan personelden farklı olmasını sağlayın. 9) Mümkün olduğunca, alt bezi kullanan çocukların, tuvalet terbiyesi edinmiş diğer çocuklardan farklı odalarda, farklı personeller tarafından bakılmasını sağlayın.

ÇOCUK BAKIMEVLERİNDE KORUNMA 10) İdrarı veya sıvı haldeki gaitayı emici özellikleri olan alt bezlerini tercih ettirin veya plastik külot kullandırın. Çocukların alt bezleri bağlandıktan sonra mutlaka giysilerini giydirtin. 11) 48 saatlik süre içerisinde bir sınıfta ishal iki veya daha fazla ishal vakası olduğunda lokal sağlık teşkilatına haber verilmesini sağlayın.

ÇOCUK BAKIMEVLERİNDE KORUNMA 12) Çocuklardan herhangi birinde ishal nedeninin Shigella, Campylobacter, Salmonella, Giardia, Cryptosporidium, Escherichia coli nedenli olduğu öğrenilir öğrenilmez en yakın sağlık teşkilatına haber verilmesini sağlayın. 13) Uzamış ishali veya şiddetli ishali, ishalle beraber ateşi olan veya enfeksiyöz ishali olan bir kişiyle teması olan bir çocuğun mutlak suretle hekim tarafından görülmesini sağlayın. Sağlık Sunumları: http://hastaneciyiz.blogspot.com