Bu sunuda TBM için hazırlanmış olan «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı (Metin: Itır Tarı Cömert, 2014, İstanbul: Yeşilay Yayını) broşürden yararlanılmıştır. Sunudaki sayfa atıfları bu dokümanadır.

Sayfa 2-3 Nikotin Nedir? Ne Yapar? Nikotinin, beyin ve vücut üzerinde önemli etkileri vardır. Bu slaytla, tütünün en önemli içeriği olan nikotin üzerinden tütün ve (sigara, puro, nargile vb.) mamulleri ile kullanım şekillerinin başta beyin olmak üzere vücudun tamamında önemli zararlara kaynaklık ettiği belirtilmelidir. Söz konusu zararların ve bunların zarar verme mekanizmalarının henüz tamamının aydınlatılamadığını, bilinen kadarının bile son derece önemli zararlar olduğunun altı çizilmelidir. Dünyadaki ve ülkemizdeki kullanım oranlarına dair bilgiler de bu kısımda paylaşılabilir. Ancak «kullanmayanlar»ın her zaman daha fazla sayıda olduğu da söylemlerde vurgulanmalıdır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 1-3. sayfalarından edinebilirsiniz. Nikotinin bağımlılık yapma potansiyeli çok güçlüdür ve bırakmak çok zordur.

Sayfa 4-5 Bu slaytla, tütün ve mamullerinde dört binden fazla zehirli madde bulunduğu vurgulanmalıdır. Ardından sunuda önemli bazılarının isminin yer aldığı belirtilerek dinleyicilerden diğerlerinin neler olduğunu ve ne gibi zararlara yol açtıklarını (sunu ortamında İnternet bağlantısı imkânı varsa hemen, yoksa sunumdan sonra) araştırmaları istenebilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 4-5. sayfalarından edinebilirsiniz.

Sigaranın Etkileri! İçer İçmez Ortaya Çıkabilecek Etkileri Sayfa 6-7 Sigaranın Etkileri! İçer İçmez Ortaya Çıkabilecek Etkileri Kalp atışının hızlanması Kan basıncının artması Midenin asit üretmesi Böbreklerin, idrarı, olması gerekenden az üretmesi Beynin ve sinir sisteminin hızlı çalışması ve sonra yavaşlaması İştahsızlık Koku ve tat alma duyularının zayıflaması Akciğerlerdeki küçük saç benzeri liflerin ve havayollarının uygun çalışmaması El ve ayak parmaklarına kan akışının zayıflaması Beyindeki kan akışının yavaşlaması Bu slaytla, sigaranın kısa zaman içinde (kullanılır kullanılmaz) ortaya çıkacak etkilerine dikkat çekilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 6. sayfasından edinebilirsiniz. 1

Sigaranın Etkileri! Uzun Süre İçildiğinde Görülen Etkileri Sayfa 6-7 Sigaranın Etkileri! Uzun Süre İçildiğinde Görülen Etkileri Sık sık nefessiz kalmak ve öksürmek Dişlerde sarı ya da siyah lekelerin oluşması Daha kırışık ve kuru bir ciltle olduğundan yaşlı görünmek Kadınlarda ve erkeklerde kısırlık riski Kemiklerde kırılma riskinin artması Saçlarda dökülme Tırnaklarda sararma Bu slaytla, sigaranın uzun süre boyunca kullanımı sonrasında (orta ve uzun vadede) ortaya çıkacak etkilerine dikkat çekilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 7. sayfasından edinebilirsiniz. 2

Sigaranın Etkileri! Sigaranın Tetiklediği Hastalıklar Sayfa 6-7 Sigaranın Etkileri! Sigaranın Tetiklediği Hastalıklar Özellikle ciğerlerdeki ve kalpteki kan damarlarının daralması ve kalınlaşması Solunumla ilgili enfeksiyonlar Kronik bronşit Zatürree Astım Mide ülseri Damar hastalıkları Kronik baş ağrıları Kalp krizi ve kalp ile ilgili hastalıklar Felç Parmaklarda kangren İktidarsızlık Akciğer, böbrek, pankreas, gırtlak, mesane, rahim ve mide kanseri Bu slaytla, tütün ve mamullerinin, kullanan kişinin fizyolojik yatkınlığına paralel olarak tetikleyebileceği hastalıklara dikkat çekilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 7. sayfasından edinebilirsiniz. 3

Sigaradan dünyada her yıl Sigara Öldürür! Sayfa 8-9 Sayfa 34 Sigaradan dünyada her yıl 4,9 milyon kişi ölüyor, yani günde 13.000 kişi... Sigara kullanımı, dünyada meydana gelen ölüm nedenlerinin başında yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verdiği rakamlara göre dünyada her on üç saniyede bir kişi sigara yüzünden hayatını kaybetmektedir. Bu slaytla, sigaranın ölümlere yol açtığı vurgulanır. Sigaranın sebep olduğu ölüm oranlarının korkunçluğuna dikkat çekmek üzere toplam ölüm sayısı, günlük ve saniyelik sürelere bölünmüş olarak da zikredilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 8-9. sayfalarından edinebilirsiniz.

Sigara İçenlerde İçmeyenlere Oranla... Sayfa 10-11 Sayfa 34 Mesane kanseri riski 2 kat, Prostat kanseri riski 2 kat, Bacak damarı hastalığı riski 2 kat, Ülser riski 2 kat, Pankreas kanseri riski 2 kat, Kalp hastalığı riski 3 kat, Kalp krizi riski 1-4 kat, Esrar kullanma riski 8 kat, Yemek borusu kanseri riski 8-10 kat, Bronşit riski 10 kat, Kadınlarda kısırlık riski 10 kat, Erkeklerde iktidarsızlık riski 10 kat, Ani ölüm riski 10 kat, Bademcik kanseri riski 7-11 kat, Diş eti kanseri riski 5-14 kat, Gırtlak kanseri riski 16 kat, Rahim ağzı kanseri riski 16 kat, Akciğer kanseri riski 22 kat, Felç olma riski 2-22 kat, Ağız kanseri riski 3-30 kat, Dil kanseri riski 4-33 kat, Kokain kullanma riski 22 kat Sigara İçenlerde İçmeyenlere Oranla... … Artar Bu slaytla, sigaranın tetikleme olasılığı olan hastalıklarda riski arttırıcı yönüne dikkat çekilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 10-11. sayfalarından edinebilirsiniz.

Peki ya Pasif İçiciler? Kimsenin Başkalarına Bunu Yapmaya Hakkı Yok! Sayfa 12-13 Sayfa 34 Peki ya Pasif İçiciler? Kendileri sigara içmeseler bile sigara içenlerin tütün dumanına maruz kalan milyonlarca insan, sigaranın neden olduğu hastalıklar nedeni ile hayatını kaybetmektedir. Kimsenin Başkalarına Bunu Yapmaya Hakkı Yok! Bu slaytla, sigaranın kullanmadığı hâlde kullananların kullandıkları sırada yanlarında olanlara (pasif içicilere) verme olasılıkları olan rahatsızlıklara dikkat çekilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 12-13. sayfalarından edinebilirsiniz.

Hayır! Yüz Bin Kere Hayır! “Hayır!” demeyi öğren! Sayfa 14 Sayfa 34 Hayır! Yüz Bin Kere Hayır! Sana uzatılan sigaraya bir kere “hayır” dersen daha sonrakilere de “hayır” dersin! “Hayır!” demeyi öğren! Bu slaytla, sigara başta olmak üzere her türden tütün mamülüne «Hayrı!» demenin önemine vurgu yapılır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 14. sayfalarından edinebilirsiniz.

Bu Sözler Size Tanıdık Geliyor mu? Çayla, kahve sigarasız olmaz! Sayfa 15 Sayfa 34 Bu Sözler Size Tanıdık Geliyor mu? Çayla, kahve sigarasız olmaz! Çalışırken içmek lazım! Yemekten sonra şart! Hazmettiriyor. Sigarasız bir muhabbet düşünülemez. Sigara öfkemi yatıştırıyor. Sigara konsantrasyonumu arttırıyor. Sigara açlığımı bastırıyor. Bizim evde herkes içiyor. Birçok ünlü ve akıllı adam içiyor. Benim onlardan neyim eksik? Sigara içtiğim zaman kendimi daha büyümüş hissediyorum. Arkadaşlarım da içiyor. Onlardan farklı olmak istemiyorum. Daha karizmatik gösteriyor. Delikanlı adam, sigara içer. Çok havalı! Bu slaytla (ve bir sonraki 12 nolu slaytla), sigara ve diğer tütün mamulleriyle ilgili başlamayı veya en azından denemeyi zihinlerde makul konuma getirmekte kullanılan bazı kalıp söz ve yargılara dikkat çekilmelidir. Olası her bir yargı alıntılanıp tahlil edilerek bunların anlamsızlığı, geçersizliği, yanlışlığı, çeldiriciliği, boş ve saçma oluşları gösterilmelidir. Bu slayt bağlamında özellikle gençler arasında yahut sunumun yapıldığı sosyal çevrede doğru zannedilen kalıp söz ve yargılar tespit edilerek bunların analizi de yapılmalı, bunların boş inanç ve düşünce (batıl) ürettiklerine dikkat çekilmelidir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 15. sayfalarından edinebilirsiniz.

Sigara Hakkında Y-a-n-l-ı-ş Bilinenler Sayfa 18-19 Sayfa 34 Sigara Hakkında Y-a-n-l-ı-ş Bilinenler “Sigara zayıflatır.” “Sigara içmeyenler, süt çocuklarıdır!” “Sigara dumanını içime çekmiyorum, dolayısıyla bana herhangi bir zararı yok.” “Sigara sorunları unutturur.” “Hafif (light) sigara daha az zararlıdır.” “Sigara içmek sinirlere iyi gelir, sakinleştirir!” Bu slaytla (ve bir önceki 11 nolu slaytla), sigara ve diğer tütün mamulleriyle ilgili başlamayı veya en azından denemeyi zihinlerde makul konuma getirmekte kullanılan bazı kalıp söz ve yargılara dikkat çekilmelidir. Olası her bir yargı alıntılanıp tahlil edilerek bunların anlamsızlığı, geçersizliği, yanlışlığı, çeldiriciliği, boş ve saçma oluşları gösterilmelidir. Bu slayt bağlamında özellikle gençler arasında yahut sunumun yapıldığı sosyal çevrede doğru zannedilen kalıp söz ve yargılar tespit edilerek bunların analizi de yapılmalı, bunların boş inanç ve düşünce (batıl) ürettiklerine dikkat çekilmelidir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 18-19. sayfalarından edinebilirsiniz. “Sigara içmek çok havalı! Arkadaşlarım beni parmakla gösteriyor.” “Sigara içmek çok havalı! Arkadaşlarım beni parmakla gösteriyor.”

Sigara Bağımlılığı İnsanlar sigaraya genellikle genç yaşlarda başlar. Sayfa 20 Sayfa 34 Sigara Bağımlılığı İnsanlar sigaraya genellikle genç yaşlarda başlar. Yaşlandıkça sigarayı bırakmak gittikçe zorlaşır. Hayatında yaktığı ilk iki sigarasını tamamen bitiren gençlerin % 85’i maalesef sigara bağımlısı olmaktadır. Bu slaytla, sigara ve diğer tütün mamullerini kullanmamanın en önemli adım olacağı vurgulanır. Özellikle sigaranın genellikle genç yaşlarda denendiği, ilk iki sigarasını tamamen bitiren gençlerin ise % 85’inin sigara bağımlısı olduğu belirtilerek dinleyicilerin sigaraya başlamama noktasında kararlılık içinde olmaları desteklenir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 20. sayfalarından edinebilirsiniz.

Sayfa 16-17 Bu slaytla, sigara ve diğer tütün mamullerini kullanmamak için veya kullanmaya başlayanların bırakmaları için bazı pratik öneriler paylaşılmalıdır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 16-17. sayfalarından edinebilirsiniz.

Sigarayı Bırakmanın Önündeki Engeller Sayfa 21 Sayfa 34 Sigarayı Bırakmanın Önündeki Engeller Nikotin yüksek oranda bağımlılık yapar. Bırakmaya çalışanların en az yarısı tekrar kullanma isteği duymaktadır. Kullanıcıların çoğu sigarasız bir hayatı hayal etmekte zorlanırlar. Bazı kullanıcılar tek başlarına yardımsız bırakabileceklerini düşünürler. Bazı kullanıcılar olumsuz duygularla baş etme stratejileriyle ilgili sınırlı birikime sahiptirler. Bazı kullanıcılar sigaranın sebep olduğu riskleri tam olarak algılayamamakta ve gerçeği kabullenememektedirler. Pek çok sigara bırakma girişiminde bulunmuş ve yeniden başlamış insan öz güvenini kaybetmekte ve yeniden bırakmaya cesaret edememektedir. Bazı kullanıcılar sigarayı bırakmanın çok kolay olduğuna dolayısıyla bununla uğraşmaya gerek olmadığına dair yanlış bir anlayışa sahiptirler. Bu slaytla, hem sigara ve diğer tütün mamullerini bırakmak isteyenleri hem de bırakma gayretine neden girilmediğini fark ettirmek hedeflenmelidir. Dolayısıyla bırakma stratejilerini belirlerken dikkate alınması gerekenlere dair bir farkındalık oluşturulmalıdır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 21. sayfasından edinebilirsiniz.

Sigarayı Bıraktıktan Sonra... Sayfa 22-23 Sigarayı Bıraktıktan Sonra... 20 dakika sonra nabız ve hızlı soluk alıp verme normale döner. 8 saat sonra kandaki oksijen ve nikotin düzeyi ve azalan tat ve koku duyusu normal seviyesine döner. 24 saat sonra karbonmonoksit vücuttan atılır. 72 saat sonra soluk alıp vermek kolaylaşır, enerji düzeyi artar. 2-12 hafta sonra vücuttaki dolaşım düzelir, yürürken meydana gelen yorulma ve tıkanmalar azalır. 16 ve 17 nolu slaytlarla, sigara ve diğer tütün mamullerinin bırakılmasının ve birtakım tedavilerin uygulanmasının vücutta meydana getireceği olumlu değişimlere dikkat çekilmeli, sigarasız bir hayatın güzelliği fark ettirilmeli, sigaradan kurtulmanın eski bağımlının yeni hayatına katacakları vurgulanmalıdır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 22-23. sayfasından edinebilirsiniz. 1

Sigarayı Bıraktıktan Sonra... Sayfa 22-23 Sigarayı Bıraktıktan Sonra... 3-9 ay sonra akciğer performansı % 5 ila % 10 artar. Kısa süreli ve hırıltılı soluk almalar düzelir. 12 ay sonra kalp hastalıklarına yakalanma riski % 50 azalır. 12-36 ay sonra mesane kanserine yakalanma riski % 50 azalır. 5 yıl sonra kalp krizi ve solunum yolları kanserlerine yakalanma riski %50 azalır. 10-15 yıl sonra kalp krizi geçirme olasılığı sigara içmeyenler ile aynı seviyeye iner ve akciğer kanserine yakalanma riski içenlere göre yarı yarıya azalır. 16 ve 17 nolu slaytlarla, sigara ve diğer tütün mamullerinin bırakılmasının ve birtakım tedavilerin uygulanmasının vücutta meydana getireceği olumlu değişimlere dikkat çekilmeli, sigarasız bir hayatın güzelliği fark ettirilmeli, sigaradan kurtulmanın eski bağımlının yeni hayatına katacakları vurgulanmalıdır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzün 22-23. sayfasından edinebilirsiniz. 2

Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Dumansız Bir Hayat İçin» adlı broşürümüzden edinebilirsiniz. Ayrıca broşürün kaynakçasından da ileri okumalar yapmak ve bilginizi genişletmek için yararlanabilirsiniz.