Prehospital Triaj Öğr. Gör. Sinan YENAL Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Ambulans ve Acil Bakım Teknikerliği Programı

22 TEMMUZ 2004 PAMUKOVA

Sağlık Bakanı Ünüvar: "15 ambulans gönderildi"       Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Necdet Ünüvar, hızlandırılmış trenin raydan çıktığı bölgeye Bursa ve Kocaeli'nden afet ilkyardım ekipleri ve Düzce, Bolu, Ankara ve Bursa'dan 15 ambulans gönderildiğini söyledi.

Afet ve Kitle Yaralanmaları Mevcut hasta sayısının mevcut kaynakları aşmasıdır Eldeki mevcut kaynaklar verimli şekilde kullanılmalıdır Kaç tane hazır ambulansınız var, ek yardım nereden alınabilir

Sınırlı kaynaklar en etkili ve verimli bir şekilde nasıl kullanabilirim?

Triaj Fransızca Trier isimli fiilden gelir Ayıklamak, ayırt etmek anlamında kullanılır Ciddi şekilde yaralanmış askerleri ölüme bırakıp daha hafif yaralı olanlara müdahale ederek yeniden savaş alanlarına geri dönmelerini sağlamak için uygulanmıştır. Bir olay yada yaralanmalarda hastaları acil tedavi ihtiyacına göre belirli bir sıraya sokarak yaşatılacak hasta sayısını maksimum seviyeye çıkarmaktır

Triaj Kavramı Neden Gerekmiştir? Savaş, toplu kazalar ve afetlerde eldeki kaynakların düzenlenme gerekliliği, Program dışı hasta başvurusunun fazla olduğu durumlar, Nüfus artışının acil başvuru sayısını artırması, Acil olmayan hasta başvurularının fazla olması nedeniyle acil bakım ihtiyacı olan hastaların ayrılma gerekliliği

Triaj alanları Sahada iletişime bağlı triaj Sahada afet triajı Acil serviste afet triajı Rutin acil servis triajı

Sahada iletişime bağlı triaj Birden çok hasta olduğunda hastanın hangi hastaneye gideceği, hangisine öncelik verileceği, hava ya da kara yoluyla mı taşınacağı, ışık ya da siren kullanımına kadar hasta ile ilgili tüm kararlar, kurulan iletişimle belirlenir.

Sahada afet triajı En fazla yaşama olasılığını artırma ve en hızlı ve etkin şekilde ölümü önlemeye yönelik olarak sınırlandırılmalıdır. Hastaların basit triajları ve hızlı tedavileri, yürüyebilme yeteneği, mental durumu, solunumunun olup olmadığı ya da kapiller perfüzyonu değerlendirilerek sınıflanır.

Yaralanma Oranı ve Yaralanma Tipleri Kazanın boyutu Kazanın tipi Mevcut yaralı sayısı Yaralıların bulguları Nedir?

Kazalardaki ölümlerin %75-80 ilk 20 dakikada meydana gelmektedir 1983 yılında yapılan bir araştırmada 29 afet olayı incelenmiş ve olay yeri kontrolü ve triajın yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır Yaralı dağıtımı sistematik yapılamadığı belirlenmiştir

İlk Birimin Sorumlulukları Olay yerine ulaşan ilk ambulanstaki paramedikler Afet Planı Başkanı Triaj Sorumlusu Olay yeri stabil mi unstabil mi? Kaç tane ambulansa ihtiyaç var ve ne şekilde organize etmeliyiz? Hangi hastalar Acil, bekleyebilir Hangi hastaları nereye nakletmemiz gerekir?

Olay yerinde yapılan triaj çok sağlıklı olmayabilir Tedavi alanında yaralıların tekrar triajı yapılmalıdır Yaralının durumu değişebilir ve tedavi alanında doktorlar tarafından daha iyi değerlendirilebilir Alanda bir hastanın değerlendirmesi maksimum 1 (bir) dakika sürmelidir (45 Yaralı 45 dakika ????????????????)

Triaj Sistemleri İyi bir triaj sisteminde her bir hastanın süratli ve doğru bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir Öğrenilmesi ve hatırlanması kolay olmalıdır İleri tanı yöntemleri gerektirmemelidir Hayati tehlike yaratan sorunları süratle stabilize edebilecek BİR SİSTEM OLMALIDIR

START Sistemi (Simple Triage And Rapid Transport) KIRMIZI SARI YEŞİL SİYAH

KIRMIZI (Çok Acil) Kritik, ciddi şekilde yaralanmış problemleri veya yaralanmaları süratle tedavi edilmesi gereken hastalardır.

Örnekler kardiyopulmoner arrest, solunum sıkıntısı, anafilaksi, koma, havayolu obstrüksiyonları, kontrol edilemeyen kanama, şok, multipl travma, zehirlenme, ciddi ağrılı durumlar, doğum, febril infant

SARI (Acil) Yaralanmış bir şekilde tıbbi bakıma ihtiyacı var fakat siz başka hastalara bakarken o hastanın bakımının gecikmesi (1-2 saat) hastanın ex olmasına neden olmayacaktır

Örnekler karın ağrısı, çoklu veya açık kırıklar, kalça veya uzun kemik kırıkları, renal taşlar, orta derece yanıklar, kesiler, ciddi baş ağrısı (afebril), yutma zorluğu ile beraber olan boğaz ağrısı

YEŞİL (Acil Olmayan) Yürüyebilen yaralılar, kritik şekilde yaralanmamışlardır. Kendi bakımlarını kendileri yapabilirler

Örnekler döküntü, kronik başağrısı, burkulmalar, soğuk algınlığı belirtileri, vaginal akıntı, yara bakımı, sütür alımı, kronik eklem ağrısı, anaflaksi oluşturmayan böcek ısırıkları, minör kulak ağrısı, minör izole ekstremite yaralanması

(Ölmüş yada ölmek üzere) SİYAH (Ölmüş yada ölmek üzere) Ümitsiz olarak bilinen hastalar ex olmuş veya çok ciddi kotostrofik yaralanmalar olup yaşam beklentisi olmayan hastalar

SİYAH KIRMIZI KIRMIZI SARI KIRMIZI

TRİAJ KARTI

Triaj Yelekleri

Unutulmaması Gerekenler Öğrenmesi kolay ileri tanı yöntemlerini, becerilerini gerektirmeyen ve temel hasta girişimlerini sağlayan sistemi kullanmak. Her çağrıda olay küçük olsun, büyük olsun afet ile mücadele sistemini kullan, görevini gösteren yeleğini giy. İlk ve son hasta sayılarını iyi hesaplayın ve bu sayıları afet planı başkanına mutlaka iletin. Hastaların önceliğini ortaya koymak için göze hitap eden, renkli etiketleri kullanın.

Unutulmaması Gerekenler Sadece tek bir hastanın bakımıyla vaktinizi geçirmeyin. Hastaların triajlarını belirli aralıklarla tekrarlayın. Bu olayı hem alanda hem tedavi alanlarında yapın. Yürüyerek gelen yaralıların bir yerde beklediğinden ve tedavilerinin yapıldığından emin olun. Bulunduğunuz bölgede olabilecek olası afetleri önceden öngörün bunlara göre özel hazırlanın. Bu gelen acil sağlık ekibinin tehlike altında olduğunu unutmayın En son olarak tatbikat yapın, tatbikat yapın