Rabdovirus (kuduz) Dr Gökhan AYGÜN

RHABDOVİRUSES Lyssavirus...Rabies, Rabies-like viruses Vesiculovirus ... Vesicular stomatitis virus Mermi şeklinde, tek iplikçikli, negatif zarflı, RNA virus Tek segmentli Beş protein kodluyor.

Yapı 50-95 nm x 130-380 nm G glikoproteinleri var ( Viral tutunma proteinleri) Helikal simetrili nukleokapsid Sitoplazmada replikasyon Zarf ve salınma hücre plasma membranından

Replikasyon

Kuduz virusu Sokak virusu Sabit virus (Semple aşısı) Flury suşu (hayvanlar için canlı aşı)

Patogenez Genelde kuduz hayvanın tükrüğü ile bulaşır. Transplantasyon (kornea,…), mukoza inokülasyonu, inhalasyon bulaşmada etkili olabilir ! Rabies virus çok yoğun sitolitik etki göstermez ve etki hücrelere göre değişir. Virus kas dokusunda herhangi bir semptom yaratmadan çoğalır (inkübasyon) İnkübasyon süresi alınan virus dozu ve MSS/beyine ulaşma hızına bağlıdır.

Patogenez Virus sinirleri asetilkolin reseptörleri yardımıyla enfekte eder. Periferik sinirler enfekte olduğunda aksonal yol ile MSS ilerler (prodrom dönem) Sinir sistemi tutulduğunda : KUDUZ Klasik bulgular fobilerdir, hidrofobi Koma ve ölüm ile sonlanır Kuduz kliniği yerleştikten sonra virus skresyonlarda, kornea, deri sinirleri yoluyla periferik dokulara taşınabilir (bulaşma !)

İnkubasyon dönemi 20-90 gün (4 gün-birkaç yıl). Vahşi hayvan ısırmalarında SSS’e yakın ısırıklarda Sinirden zengin bölge ısırıklarında Derin ısırıklarda Virusun inokulum miktarı ve virulansı yüksekse Konağın immunitesi yetersizse Çocuklarda inkübasyon süresi daha kısadır.

Kuduz Prodrom dönemi (2-10 gün) SSS’e ulaşma ile yakınmalar başlar Ateş, halsizlik, baş ağrısı, bulantı, ishal gibi nonspesifik belirtiler olabilir Hastaların yarısında yara yerinde ağrı ve parestezi görülür. Hırçınlık, gerginlik, konsantrasyon bozuklukları görülebilir.

Patogenez Antikor virusun ilerlemesini (özellikle sinir dokuya ulaşmadan önce ) önleyebilir. Genelde inkübasyon periyodu uzun olduğundan bulaş sonrası tedavi(aşı/immunglobulin) etkili olabiliyor Zarflı virus !!!! (duyarlı)

Hangi hayvanlardan kuduz bulaşır! Tüm memelileri kuduz virusu enfekte edebilir Gelişmekte olan ülkelerde en sık kaynak sokak köpekleri olmaktadır Rakun, tilki, çakal, çiftlik hayvanları, kediler, … diğer kuduz bulaştıran hayvanlar arasında sayılabilir. Küçük kemirgenler (fare, sıçan, hamster, guinea-pig, gerbil,…) ve tavşan gibi kemirgenler ise insana kuduz bulaştırmazlar.

Kuduz

Kuduz Kaynağı olarak Köpekler % 91 Kedi % 2 Diğer evcil hayvanlar % 3 Diğer vahşi hayvanlar %1’den az sorumludur. Gelişmiş olan ülkelerde vahşi hayvanlar, gelişmekte olan ülkelerde ise köpekler risk açısından önde gelir.

Temas şekli ve hastalık riski Hastalık riski ısırma ile %40, tırmalama ile %1’dir. Kuduz bulaşı için en riskli temas vahşi bir hayvan tarafından baş-boyun bölgesinden ısırılmadır. Ayrıca enfekte salya ile mukoza teması, nadiren yarasaların bol bulunduğu mağaralar ya da virusla çalışan laboratuvarlarda inhalasyonla hastalık bulaşabilir.

Yarasa kuduzu

Yarasa kuduzu Case study In February 1995, the aunt of a 4-year-old girl was awakened by the sounds of a bat in the room where the child was sleeping. The child did not wake up until the bat was captured, killed, and discarded. The girl reported no bite, and no evidence of a bite wound was found when she was examined. One month later the child became sick and died of rabies. The dead bat was recovered from the yard and tested--it had rabies. This case demonstrates several points: This child's infection with rabies was most likely the result of a bat bite. Children sleep heavily and may not awaken from the presence of a small bat. A bat bite can be superficial and not easily noticed. The bat was behaving abnormally. Instead of hiding, the bat was making unusual noises and was having difficulty flying. This strange behavior should have led to a strong suspicion of rabies. If the bat had been submitted for rabies testing, a positive test would have led to life-saving anti-rabies treatment. Remember, in situations in which a bat is physically present and you cannot reasonably rule out having been bitten, safely capture the bat for rabies testing and seek medical attention immediately

Tanı Viral antijen (beyin dokusu, deri sinirleri) (immunufloresans) Virus izolasyonu(Hücre kültürü, infant fareler) Serolojik testler PCR Sitoplazma içinde viral nükleokapsidlerden oluşan inklüzyon : Negri cisimciği

Korunma Temasın önlenmesi Evcil hayvanların aşılanması, vahşi hayvanlardan uzak durma, vahşi hayvanları aşılama !!? Temas öncesi bağışıklama 0,7,21 veya 28. günlerde toplam 3 aşı kas veya cilt içine yapılır. 2-3 yılda bir rapel önerilir. Daha önce aşılananlara şüpheli temas sonrasında yalnız 0. ve 3. günlerde 2 doz aşı önerilir.

Korunma Temas öncesi aşılama önerilen risk grupları Hayvan bakıcıları, korucular Çöpçü, avcı Mağarada çalışanlar Veterinerler Kuduz laboratuvarında çalışanlar Köpek kuduzunun sık görüldüğü yerlere seyahat edenler

Temas sonrası korunma Yara bol su ve sabunla yıkanır, povidon iyot veya başka bir virusidal solusyon uygulanabilir. Bağışıklama özgeçmişine bakılarak gerekirse tetanoz aşısı uygulanır Antibiyotikler verilir Dikiş atılmaması önerilir (Gerekli ise dikiş bölgesine önceden Ig verilmelidir)

Tedavi ve profilaksi Temas sonrası profilaksi : Ölü virus aşısı: Semple .... Kuduz hayvan beyninden yapılıyor. 1/700 ansefalit riski (artık kullanılmıyor) Human Diploid Cell vaccine (HDCV) 0.3.7.14. ve 28-90 günlerde Risk çok yüksek ise Aşı + rabies immunglobulin (RIG)

RIG Isırık yarasının çevresine Aşı ile aynı enjektörde ve yakınlarında uygulanmaz Aşı sonrası (7 gün) RIG uygun değil Asla kalçaya uygulanmaz !!!

Kimlere aşı uygulanmaz Aşılı hayvan tarafından ısırılma Bilinen ve halen sağlam hayvan tarafından 10 günden önce ısırılmış Fare ve soğuk kanlı hayvan ısırıkları Kuduz şüpheli hayvanı besleyen, kan, idrar, dışkısı ile teması olan, pişirilmiş et ve sütünü tüketen Kuduz olmayan insan ısırıkları Kuduz hastasına rutin bakım uygulayanlar