ÇOCUKLARDA DİKKAT EKSİKLİĞİ VE VELİLERE ÖNERİLER Kılavuz İmkb İlköğretim Okulu

DİKKAT NEDİR? Gereken işe, gerektiği kadar, gerekli süre zarfında odaklanabilmektir.

Çocuklar Dikkatlerini Hangi Yaşlarda Ne Kadar Süre İle Toplayabilirler? 15 yaşına kadar normal gelişimi olan çocuklarda dikkat süresi; ÇOCUĞUN YAŞININ 2 KATI Çocukların değişik durumlarda ve farklı koşullarda değişik uzunluktaki sürelerde çalışabilecekleri belirlenmiştir. 6-7 yaşındaki bir çocuğun yaklaşık bir saat hiç kıpırdamadan ders çalışması mümkün değildir.

Dikkat toplama sorunu olan çocuklar ikiye ayrılırlar. Bunlar; 1.Tip: Bu çocuklar sürekli hareket halinde, dürtüsel ve acelecidirler, Çevreden gelen tüm uyarıcılara açıktırlar ve ilgileri kolayca dağılır. Uzun bir zaman süresince herhangi bir nesneyle ilgilenemezler, etrafta sürekli gürültü yaparlar. Çevrelerindeki insanlar sürekli olarak onlardan şikayet ederler. Bu çocuklar kendilerinden istenen çalışmalara yönelemezler ve bu nedenle bir çalışmada devamlılık sağlayamazlar. 2.Tip: Bu çocuklar çok sessizdirler, motivasyonları düşüktür, kendi kendilerine hayallere dalarlar, isteksizdirler ve ilgisizdirler. Bir iş üzerinde özensiz, gelişi güzel çalışırlar. Bu çocuklar 1. tip çocuklar gibi çevrelerine zarar vermezler.

Dikkat Toplama Problemlerinin Nedenleri Nelerdir? Biyolojik nedenler: Çocuğun doğum sırasında sorunlar yaşaması Çocukluk döneminde ateşli hastalıklar Uzun süre kullanılan bazı ilaçlar Bebeklik döneminde şiddetli bir çarpma Vücuttaki yoğun su kaybı dikkat eksikliğine neden olabilir.

Psikolojik faktörler; Çocuğum yaş dönemine uygun özellikler sergiliyor mu? Çocuğum kendine güveniyor mu? Gelecek hakkında umutlu mu? Yaşına uygun çoşku ve cıvıltıya , neşeye sahip mi? Kendini ifade edebiliyor mu? Evinde ,okulunda kendisini mutlu hissediyor mu? Mutlu bir çocukluk yaşıyor mu? Arkadaşlarıyla ve çevresiyle olumlu ilişkiler kurabiliyor mu? Çocuğumda beni rahatsız eden alt ıslatma,parmak emme gibi uyum ve davranış bozuklukları mevcut mu?

Çocukların günlük yaşamlarında yaşadığı öfke , korku, kaygı,stres gibi olumsuz duygular zihinlerinde çalkantıya neden olur ve dikkat sorunları yaşamalarına neden olabilir.

STRES Yeni bir yere taşınmak ,yeni bir okula gitmek Arkadaşları tarafından alay edilip aşağılanmak Boşanma ,ölüm gibi nedenlerle anne yada babayı kaybetmek Okulda düşük notlar almak Anne baba tartışması Dayak yemek Terk edilmek İnsanlar önünde utandırılmak Yeni bir kardeş

Psikolojik faktörlere bağlı dikkat eksikliği sorunlarında anne babalara öneriler Çocuğunuzla sık sık konuşun,sohbet edin onun dünyasını anlamaya çalışın Çocuğunuzu dinleyin Çocuğunuzun stresli olduğunu hissettiğinizde bu durumun farkında olduğunuzu ona yardımcı olmak için hazır olduğunuz mesajı verin

Çocuğunuza her insanın yaşamında zor zamanları olabileceğini ,istersek sorunlarımızla baş edebileceğimiz fikrini öğretin.Kendi yaşamınızdan anılarınızı çocuğunuzla paylaşın

Çocuğunuzun olumsuz iç konuşmalar yerine daha olumlu iç konuşmalar yapmasını sağlayın. Çocuğunuza düşüncelerini olumlu yöne çevirmek konusunda yardımcı olun.

zihinsel faktörler; Çocuğunuzun zihninin çalışma esnasında enerjiye ihtiyacı vardır.zihinsel enerjisi tükenmiş bir zihin ,konsantre olmada zorlanır ve farklı şeylere yönelir zihinsel enerjisini dikkatli olma yönünde kullanabilmesi için öneriler:

Çocuğunuzun düzenli uyku alışkanlığı kazanması hergün belli saatte yatağa gitmesi ve belli süre uyuması için bir yaşam düzeni oluşturun.

Çocuğunuzun her sabah düzenli olarak sağlıklı bir kahvaltı yapmasını sağlayın.

Çocuğunuzun çalışma sisteminde uzun süren çalışma süreleri yerine çocuğunuza uygun olarak belli süre aralıkları belirleyin. Çocuğunuzun zihninin en yüksek performansta çalıştığı anları izleyin ve kaydını tutun.

Çocuğunuzu gözlemleyin Çocuğunuzu gözlemleyin.Zorlandığı yarım bıraktığı etkinlikleri fark etmeye çalışın,zorlandığı noktalarda ona destek olun ,seçenekler öne sunarak zorlandığı noktaları aşmasına yardımcı olun. Vitamin eksiklikleri dikkatlerinin azalmasına neden olur.özellikle demir eksikliği zayıf konsantrasyona sebep olur ,taze sıkılmış meyve suları konsantrasyonu olumlu etkiler.

ÇOCUKLARIN DİKKAT TOPLAMA BECERİSİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN ANNE BABALAR EVDE NELER YAPABİLİRLER? <Bir resmi alır o resim hakkında birlikte tartışabilirsiniz. < Bu resimde ne görüyorsun? <.Bu resim hoşuna gitti mi? Ya da ne hoşuna gitmedi gibi. < Birbirine benzeyen iki resimde 8 – 10 farklılığı bulma, (çocuk bunları bulmalı). <Labirent oyunları,puzzel yapma,bulmaca çözme,Tangram <Çeşitli şekillerin devamını boyama <Sayıları birleştirerek resim oluşturma. <Resmin bütününe uygun olmayan, resmin içindeki bazı figürleri bulma şeklinde olabilir Boncuk dizme

Çocuğunuzla bir günlük gazete yardımıyla ‘dikkatli ol’ etkinlikleri uygulayın.gazetelerin köşe yazılarından b,c,d,g harflerini işaretlemesini öğretin. Bu etkinlik onun onun ayrıntıyı ,belli küçük detayları fark etme yetisini güçlendirecektir. Yada bir gazete verip ondan bu sayfdaki yalnız kırmızı renkte olan resimleri bulmasını isteyin.

Bazen de çocuğunuzun beklemesini gerektiren fırsatlar oluşturun Bazen de çocuğunuzun beklemesini gerektiren fırsatlar oluşturun.Çocuğunuz sizden hemen bir şeyi yapmanızı istediğinde sizin bitirmek zorunda olduğunuz bir işiniz varsa ona beklemesini söyleyin ve bir saat vererek ne zamana kadar bekleyeceğini söyleyin.

Çocuğunuza dikkat süresini arttırmak için ‘5 daha kuralını’öğretin Çocuğunuza dikkat süresini arttırmak için ‘5 daha kuralını’öğretin. Bu kurala göre örneğin;çocuğunuz öğretmenin verdiği sayfaları okumak zorunda ama yarıda bırakmak istiyor.ona kendine 5 daha sözünü kendine telkin etmesini isteyin.

5 sayfa daha oku 5 sayfa daha yaz 5 kez daha tekrarla gibi cümleler çocuğunuzun yaptığı işe kendisini bir müddet daha verebilmesine katkı sağlayacaktır.bu şekilde çocuğunuz her 5 daha dediğinde zihindeki engellemeyi 5 daha engelleyecek ve yatığı işe zihinsel dayanıklılık gücünü zorlayacaktır.

PLANLI ÇALIŞMA <Dikkatin toplanabilmesi için planlı çalışma önemlidir. Gerçekçi ve uygulanabilir şekilde düzenlenen bir plan çocuğun başarı duygusunu yaşamasına neden olur ve kendine güveninin artmasını sağlar böylece çocukta olumlu benlik algısı gelişmiş olur.

Model olma: Yemek yerken gazete okumak, ya da bir başkasını dinlerken gazeteye göz atmak dikkatin dağılmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda böyle davranan yetişkinler çocuklara kötü model olmaktadırlar.Eğer anne-babalar kendi dikkat toplama yetilerini geliştirirlerse çocuklarının da dikkatlerini bir konu üzerine toplayabilmelerine yardımcı olurlar

Çalışma ortamı Anne-babalar çocuklarının rahatsız olmayacakları bir ortamda çalışmalarına olanak sağlamalıdırlar. Böylece çocuklarının ödevlerini yapmalarına önem verdiklerini de göstermiş olurlar.Çamaşır,bulaşık makinesi çalışırken, elektrik süpürgesi ile ev süpürülürken, telefon konuşması yapılırken, televizyon açıkken.ya da küçük kardeşler oynarken, büyük çocuğun ev ödevine dikkatini toplaması beklenmemelidir. Bazı çocuklar dışarıdan gelen uyaranları ayırt etmede güçlük çekerler ve bu gürültüler onun dikkatini dağıtabilir.

Huzurlu ortam: Dikkatin dağılmasının önemli nedenlerinden biri de evde mutlu olmamaktır. Evde anne-baba arasındaki geçimsizlikler, ayrılıklar, acılar çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olmaktadır ya da utangaçlık, başarısızlık korkusu,kendine güvenmeme gibi kişilik özellikleri oluşmaktadır.

Düzgün bir çalışma ortamı Masanın üzerinde sadece öğrenilecek konu ile ilgili malzemelerin bulunması. Gazete, oyuncaklar ya da daha başka konu dışı malzemeler dikkati dağıtabilir, gözden uzakta tutulmalıdır. Masa camın kenarında olmamalı ve ışık alan bir yerde olmalıdır.

Stres ortamlarını azaltmalı,Gün boyunca çocukla bir şeyler yapmalı,Yapılacak,işlerin programını yapmalı,Yapılacak işlerin kurallarını koymalı. Olanak buldukça çocuğa sorumluluk verilmeli. Evden-okula-eve yazılacak bir ödev defteri tutturun. Bu yöntem ev ile okul arasında sürekli bir iletişim sağlanması için en geçerli yöntemdir. Evde yüksek sesle kitap okumasını sağlayın. Hem çocuk hem yetişkin dikkat eksikliği tedavisinde en etkili yöntemlerden biri de spor yapmaktır. Sportif faaliyetler, enerjinin fazlasını kullanmayı, dikkati tek bir noktaya yoğunlaştırmayı ve hormonların ve beyin hücrelerinin uyarılmasını sağlar. Basketbol, voleybol ya da futbol gibi takım sporlarını veya yüzme, ip atlama ve koşma gibi kişisel spor faaliyetlerini teşvik edin. Tv. Bilgisayar ve video oyunları sınırlandırılmalıdır. İlköğretim çağındaki çocukların en çok bir buçuk saat vakit geçirmeleri yeterli.

-‘Çok dikkatsizsin, gerizekalı sana kırk kere söyledim, hala dikkat etmiyorsun,önüne bak’ gibi cümleler çocukta yetersizlik ve becerisizlik duygularını pekiştirir.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Başarıda ölçü bireyin kendisidir. Birey kendisi ile yarışmalıdır. Basarisizlik yoktur. Öğrenilecek şey vardır. Kesinlikle başkaları ile karşılaştırma yapılmamalıdır.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Emirle kimseye ders çalıştıramazsınız. “Çalış, çalış!” demekle de kimse ders çalışmaz. Emirle işler hallolsaydı, “Herkes iyi insan olacak.” “Herkes zengin olacak. “Herkes başarılı olacak.” diye üç maddelik bir kanun çıkarılırdı ve dünya güllük gülistanlık olurdu.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Yapılacak en iyi şeylerden biri,ödev yapmayı gündelik bir alışkanlık haline sokacak bir düzen kurmada çocuğa yardımcı olmaktır.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuzun yaşına ve ihtiyacına uygun bir çalışma programı oluşturun. Birlikte bir çalışma saati belirleyin. Çocuk ders çalışmasa bile, o saat içinde diğer tüm şeylerden mahrum bırakılmalıdır.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Eğer siz,ev ödevini hoşa gitmeyen bir zorunluluk olarak görüyor ve yapılması için cezalandırıcı bir tavır takınıyorsanız,çocukta ev ödevinin sevilmesi değil,yapılması gereken can sıkıcı bir iş olduğu düşüncesini uyandırırsınız.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI ÇOCUK AİLENİN AYNASIDIR

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuza, zamanını doğru kullanması hususunda örnek olun. Mesela, ona gezme veya televizyon izleme konusunda ölçülü olmasını tavsiye ederken, siz de bunları ölçülü yapın.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Aynısını daha fazla söyleyerek’ etkili olmazsınız. Sürekli ‘ders çalış’ demek yerine belirlenmiş saatte çocuğunuzu masaya oturtun.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuzla her gün okul ve onunla ilişkili konularla ilgili sohbet etmek için zaman ayırmaya çalışın.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Her zaman başarısının arkasından maddi bir ödül vermeyin. Başarısının başlı başına bir ödül olduğunu anlamasını sağlayın.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuzun ödevlerine karışmaktan ve onun yerine ödevleri yapmaktan kaçının.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Birlikte kitap okuyun. Kitap Okuma Saatlerinin Kaydını Tutun Her gün bir saat televizyon kapayıp Birlikte vakit geçirin.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI SÜRE 1. GÜN 2. GÜN 3. GÜN 4. GÜN 5. GÜN 6. GÜN 7. GÜN 30 DK 10 SAYFA 11 SAYFA 9 SAYFA   12 SAYFA 8. GÜN 9. GÜN 10. GÜN 11. GÜN 12. GÜN 13. GÜN 14. GÜN 15. GÜN 16. GÜN 17. GÜN 18. GÜN 19. GÜN 20. GÜN 21. GÜN 22. GÜN 23. GÜN 24. GÜN 25. GÜN 26. GÜN 27. GÜN 28. GÜN 29. GÜN 30. GÜN 31. GÜN 32. GÜN 33. GÜN 34. GÜN 35. GÜN

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI “Okuldan döndükten sonra çocuğun güzelce oynamasına ve okul yorgunluğunu gidermesine izin verilmelidir. Çocuğun oyundan alı konması ve devamlı eğitim yükü altında ezilmesi, onun kalbini öldürür,  zekasını  köreltir ve hayatı başına zindan eder. Hatta onu, dersten başını kurtaracak çare aramaya yöneltir." GAZALİ

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Aileler çocuğa “Okullar açılsa da senden kurtulsam.” dememelidir. Öğretmenleri de her şeye kızan, sürekli ceza veren, hep yargılayan bir kişi olarak değil; öğrencileri çok seven, onları yarınlara hazırlayan bir kişi veya kişiler olarak gösterilmeliyiz. Çocuklarımız öğretmenlerini çok sevmeli, onlara derin saygı duymalıdır.

AİLEMİZİN KURALLARI KURALLAR Bu kural neden var? Kurala uyulmadığında ne olacak? Çocuk Anne Baba Kardeşler İmza İmza İmza İmza

DAHA BAŞARILI BİR HAYAT DİLEĞİYLe Eda Hüsniye KOÇ Rehber Öğretmen KAYNAK: kudret eren yavuz ‘benim akıllı yavrum’