VAKA FORMULASYONLARI Vaka -1

Ön görüşme : Zeliha Hanım devlet kurumunda memur olarak çalışmaktadır. 45 yaşındadır. Boşanmış olduğunu ve iki çocuğunun da yetiştirme yurdunda kaldığını söylemiştir. İş yerinde birlikte çalıştığı arkadaşının tavsiyesi (anlaşıldığı kadarıyla ısrarı) üzerine psikolojik destek almaya karar vermiştir. Sık sık eski anılarının gözünün önüne geldiğini, anıları hatırladığı ortamlardan uzak durduğunu, bu durumun kendisini iyice huzursuz ettiğini, onları tekrar yaşıyormuş hissine kapıldığını söylemiştir. Zeliha Hanım ile özgeçmiş alma görüşmesinde aşağıdaki bilgiler ortaya çıktı:

Kimlik Bilgisi : Zeliha Hanım 45 yaşındadır. 10 yıl önce eşinden boşanmıştır ve yalnız yaşamaya başlamış. 2 çocuğu vardır (10 ve 8 yaşında) ve devlet memuru olarak çalışmaktadır.

Sorunun Kapsamı : Sık sık tekrarlayan anılara (çocuklarını kaybetmeye yönelik) ek olarak iyi bir eş ve anne olamamasından dolayı duyduğu suçluluğu ifade etmektedir. Kendisi hakkındaki fikirleri genelde olumsuzdur. Kendini hemen hemen her alanda yetersiz olarak algılamaktadır.

Şuanki yaşam koşulları : Zeliha Hanım hafta içi işe gidiyor. İşten sonra eve geliyor. Katıldığı herhangi bir sosyal etkinlik yok. Sıklıkla görüştüğü yakın bir arkadaşı ya da komşusu diyebileceği kimse yok. Evde yalnız yaşıyor. Bazı hafta sonları çocuklarını görmeye gidiyor. Çok sık hsata olduğunu hisseder ve doktora gider.

Aile Geçmişi : Zeliha Hanım ailedeki 3 çocuğun en büyüğü. Annesini 4 yaşındayken kaybetmiş. Evin en büyük çocuğu olarak kendinden küçük iki kardeşinin ilerleyen yaşlarda sorumluluğunu da üstlenmiş. Annesinin ölüm sürecini hayal meyal hatırlıyor. Babasının çocuklarıyla pek ilgilenmediğini ve erken yaşlarda ağır bir yükün altına girdiğini söylüyor. Annesi vefat ettikten sonra babası tekrar evlenmemiş ancak evle ilgili sorumluluklarda da görevlerin yerine getirmemiş.

Kişisel geçmişi Sağlık: Hastaneye 23 yaşındayken sağlık raporu almak için gittiğinde travma sonrası stres bozukluğu ve yüksek düzeyde kaygı belirtileri olduğu tespit ediliyor (ilk teşhis, 23 yaşında) çıkıyor. 2 yıl boyunca kaygı düzeyini azaltmaya yönelik ilaç tedavisi gördüğünü ama bir faydası olmadığını söylüyor. Daha sonraki yıllarda farklı bedensel ağrılara bağlı şikayetlerden dolayı sık sık hastahaneye gitmeye başlamış. Baş ağrısı, kalp çarpıntısı, mide ağrısı ve eklem ağrıları gibi şikayetlerden dolayı gittiği doktorların hepsi de önemli bir sorun olmadığını söylemiş. Ayrıca belirgin bir şekilde uyku problemi (uykuya dalma veya uyanamama) yaşadığını ifade ediyor. Eğitim: Zeliha Hanım lise eğitimini tamamlayamadan para kazanmak için çalışmaya başlamış. Liseyi dışardan okuyup yine açık öğretim fakültesinde 2 yıllık bir önlisans bölümü tamamlayıp memur olarak atanmış. Meslek hayatı: Liseden sonra küçük işlerde çalışıp daha sonra 23 yaşında memur olarak atanmıştır. İşinin onun için çok önemli olduğunu ifade ediyor. İşine çok özen gösterdiğini belirtiyor.

Cinsel ve evlilik hayatı : Zeliha Hanım, lise yıllarında kısa süreli bir ilişkisi olduğunu, daha sonra erkeklerle aynı ortamda bulunmakla ilgili sorunları olduğu için ilişkisini devam ettiremediğini Bunun üzerine sevgilisinin kendisini terk ettiğini söylüyor. Evliliğe ve erkeklere hayatı boyunca pek sıcak bakmamış. Kocasıyla tanışması da arkadaş çevresinde bir ısrarla olmuş. Evlenmesi için tavsiye edilen kişinin çevresinde iyi ve güvenilir biri olarak bahsedilmesiyle ikna olmuş. Sonradan boşanmış olmasına rağmen, evliliğin ilk dönemlerinde eşine karşı duygusal bir yakınlık ve güven de hissetmiş. 24 yaşında evlenmiş. İlk cinsel deneyimini kocasıyla yaşamış. Ancak evliliği boyunca cinsel sorunları olduğunu söylüyor. Evliliğin ilk yıllarında aynı zamanda tedavi gördüğü için eşinin kendisine çok ilgili davrandığını ama sürekli bedensel şikayetleri ve tekrar eden düşünceler yüzünden sonraları eşinin ilgisinin azaldığını ifade ediyor. Eşinin boşanma kararına ise tepki göstermiyor. Boşandıkları dönem ruhsal sağlık açısından yetersiz bulunduğundan çocuklarının yanında kalmasına mahkeme izin vermemiş. Baba da bakamayacağı için çocuklar çocuk yuvasına yerleştirilmiş. Hala yetiştirme yurdunda kalan iki çocuğu var.

Danışma alıp almadığı : Daha önce herhangi bir danışma almamıştır. Danışman gözlemleri : Zeliha Hanım, görüşmeye geldiğinde çok gergin ve katı bir duruşla gelmiştir. Duygularını ifade etmekten çekiniyor. Ancak alın çizgileri çok belirgin. Göz kontağı kurmuyor ve annesiyel ilgili anılarında çok duygulanıyor. Geçmişte kalmasına rağmen hala bazı olayları anlatırken sözel olmayan ifadelerinden de anlaşıldığı kadarıyla hala o anıları yeniden yaşıyormuş gibi bir izlenim veriyor.

Sorunların listesi Suçluluk duygusu yaşamaktadır. Karşı cinse karşı olumsuz tutumlara sahiptir. Uyku problemi yaşamaktadır. İlişkilerde kendini yetersiz algılamaktadır. Sık sık tekrarlayan olumsuz anıları vardır. İş hayatında eleştirilmekten ve hata yapmaktan korkuyor. Bedensel olarak belirgin bir problem olmamasına rağmen sıklıkla bedensel şikayetlerden dolayı doktora gidiyor.

Sorunların kavramsallaştırılması İyi bir anne ve iyi bir eş olamadığını düşündüğü için suçluluk duygusu yaşamaktadır. Babasının ilgisiz tavırları babalık rollerini yerine getirmemiş olması, lise yıllarındaki erkek arkadaşı ve evliliğinde kocasıyla ilişkisinde başarısız olması erkeklere karşı olumsuz tutumlara sahip olmasına neden olmuştur. Geçmişteki kötü anılarına ilişkin kâbuslar görmesi ve kullandığı bazı ilaçlardan dolayı uyku problemleri yaşamaktadır. Geçmişte yaşadığı kayıplar ve eşinden çocuklarından ayrılması kendisini yetersiz algılamasına sebep olmuştur. Annesini kaybetmiş olmasından dolayı sık sık tekrarlayan olumsuz anılar çocuklarını da kaybedeceği gibi bir düşünce ile kendini gösterir. Kaybetmek isteyeceği en son şey işi olduğu için işine çok bağlı ve iş hayatında hata yapmaktan korkuyor. Ölüm korkusundan dolayı psikosomatik şikayetlerle sık sık doktora gidiyor.

VAKA FORMULASYONLARI Vaka -2

Ön görüşme : Kişisel problemlerin varlığıyla danışma almaya gelen Seda, 31 yaşında ve bir çocuk annesidir. 3 yıllık mutlu başlayan ancak şuan çeşitli problemleri olan bir evliliği vardır. Eğitimci anne babanın büyük çocuğu olan Seda, iyi bir eğitimin sonunda kısa bir iş hayatı olmuş şuan eşinin isteği üzerine yeni doğan bebeğiyle ilgilenmekte çalışmamaktadır. Eşini sevdiğini ancak hayal ettiği yaşamın bu olmadığını söylemekte ve bazı konularda pişmanlıklar yaşadığını belirtmektedir. Özellikle kayınvalidesiyle yaptığı bir tartışma sonrası kalp krizi geçiren kayınvalidesinin vefatıyla işlerin iyice çığrından çıktığını ve şuan kendini çaresiz hissettiğini ifade etmektedir.

Kimlik Bilgisi : Seda KABATAŞ 31 yaşında, evli ve bir çocuk annesidir. 28 yaşındayken evlilik yapmış, evlendikten 2 yıl sonra hamile kalmış ve bir kız çocuğu dünyaya getirmiştir. Eşiyle üniversitede yıllarında bir birliktelik yaşamış ancak anlaşamadıkları konular yüzünden ayrılmışlardır. Yıllar sonra onları tesadüfen bir araya getiren karşılaşma şuanki evliliklerinin temeli olmuştur. Eşi varlıklı bir ailenin oğlu ve inşaat mühendisidir. Kendilerine ait olan bir şirketleri vardır. İşletme mezunu olmasına rağmen şuan çalışmamaktadır.

Sorunun Kapsamı : Hayatıyla ilgili pişmanlıklar ile baş etmeye çalışırken kayınvalidesinin ölümüyle sarsıldığını ve şuan kendini köşeye sıkışmış gibi hissettiğini belirtmektedir.

Şu anki yaşam koşulları : Evli ve bir çocuk annesi olan Seda, geçimini eşi aracılığıyla sağlamaktadır. İstanbulda lüks bir semtte kendilerine ait bir evde oturmaktadır.

Aile Geçmişi : Eğitimci bir aileye sahip olan Seda’nın anne ve babası öğretmendir. Annesi ve babası ise 1958 doğumludur. Şuan annesi emekli, babası ise çalışmaya devam etmektedir. Ailesi aslen Sinoplu olmasına rağmen uzun yıllardır Ankara’da ikamet etmektedir. Ailenin en büyük çocuğudur ve kendisinden 3 yaş küçük bir erkek kardeşi vardır. Erkek kardeşi gazi üniversitesi diş fakültesi mezunudur. Şuan diş hekimliği yapmaktadır. Annesi ve babası eğitime oldukça önem veren, eğitimin hayat boyu devam etmesini düşünen kişilerdir. Çocuklarına karşı oldukça özverilidirler. Çocuklarıyla ilgili alınacak kararlara beraber karar verirler, hayatı müşterek bir şekilde yaşarlar. Ekonomik olarak orta düzeydedirler. Seda’nın kardeşiyle üniversiteye kadar çok sağlıklı olmayan bir ilişkisi olsa da üniversite yıllarında kardeşinin geçirdiği bir trafik kazası sonrası aralarındaki gerginliği yavaş yavaş atmaya başlamışlar ve gerçek bir kardeş ilişkisinin temellerini atmışlardır. Anne ve babasıyla olumlu ilişkileri olan Seda, evlendikten sonra ailesine gereken ilgi ve özeni gösteremediğini belirtmektedir.

Kişisel Geçmiş : Çocukluk döneminde geçirilen klasik hastalıkların dışında herhangi bir rahatsızlığı bulunmamaktadır. Eğitim hayatı : Başarılı eğitim-öğretim yaşamı geçiren Seda, üniversite eğitimini İstanbul Üniversitesi İşletme bölümünde tamamlamıştır. Üniversiteden mezun olduktan sonra yurt dışına master için gitmiş, 3 yıl sonra ülkesine geri dönmüştür. Üniversite hayatının oldukça renkli geçtiğini, sosyal çevresinin çok geniş olduğunu ifade etmektedir. Meslek hayatı : Döndükten bir süre sonra özel bir şirkette finans danışmanı olarak işe başlamıştır. Çocuk sahibi olana kadar aynı şirkette çalışmaya devam etmiştir. Bu şirkette yaklaşık olarak 4 yıl kadar çalışmış, işten ayrılmasının kendisini üzdüğünü dile getirmiştir.

Cinsel ve evlilik hayatı : Severek yaptığı evliliğin ilk 2 yılında onu mutlu eden, sağlıklı bir cinsel hayatlarının varlığından söz eden Seda, son 1 yılda cinselliği çok da arzulamadığını söylemiştir. Bunun sebebinin eşiyle olan problemlerinin cinsel hayatını etkilediği ve böyle zamanlarda uzak kalmak istediğini belirtmiştir. Eşinin isteği üzerine birliktelik yaşadıklarını cinsellikle ilgili gerçek düşüncelerini eşiyle paylaşmadığını ifade etmiştir. Evliliğin başlarda iyi gittiğini ancak eşi ve ailesiyle yaşadığı sorunlar yüzünden şuan çok da iyi yürümediğini söylemiştir. Kayınvalidesinin vefatından sonra evliliklerinin büyük darbe aldığını şuan çözülemeyecek gibi durduğunu belirtmiştir.

Danışma alıp almadığı : Daha önce herhangi bir danışma almamıştır. Danışman gözlemleri : Seda’nın ilk seansta karmaşık duygular içerisinde olduğu gözlemlendi. Danışmaya gelmesindeki nedenlerden bahsederken kesik kesik cümleler kullandı. Bir an anlatmak isterken bir an duraksadı konuşmasına ara verdi. Kendini kontrol altında tutmaya çalışır gibi bir hali vardı. Konuşması ağır, sanki bütün söyleyeceklerini içinden birkaç kez düşünüyor gibiydi. Zaman zaman gözlerinin dolduğu, sesinin titrediği anlar oldu. Böyle anlarda sessiz kalıp, derin bir nefes aldı ve başını önüne eğdi, göz teması kurmaktan kaçındı. Aslında anlatmak istediği çok şey var gibiydi ancak anlatmaktan da çekindiği izlenimi yaratan bir hali vardı.

Sorunların listesi Kendine olan özsaygısında eksiklik Hayatıyla ilgili aldığı kararlardan pişmanlık duyma Kendini yetersiz hissetme Yaşanılan olaylardan kendini suçlu hissetme Kendini sürekli olarak kontrol altında tutma eğilimi Geleceğe dair ümitsizlik

Sorunların kavramsallaştırılması Seda başarılı bir eğitim hayatından sonra severek çalıştığı işinden eşinin ısrarı ile ayrılıp çocuğuyla ilgilenmeye başladığından beri kendine olan özsaygısında azalma hissetmiştir. Çocuğuyla ilgilenmesi gerektiğinin farkındadır ancak bunu çalışarak da yapabileceğini düşünmektedir. Ancak eşi aynı fikirde değildir. Zaten evliliklerinin başından beri de aslında çalışmasının çok da gerekli olmadığı, gerektiğinden fazla maddi kazancın eşi tarafından sağlandığı fikri Seda’yı incitmiştir. Seda eşinin bu düşüncesiyle ona, aldığı eğitime, bunca yıllık emeğine, hayallerine saygısızlık ettiğini düşünmekte kendisinin de eşinin isteği üzerine işten ayrılmasını kendi saygısızlığı olarak görmektedir. Seda eşine karşı sevgi beslemekte ama yine de yaptığı evlilikten pişman olmaktadır. Olumsuz bir ilişki deneyimlerinden sonra evlilik kararı almasının aslında çok da doğru bir fikir olmadığını düşünmektedir. Ailesinin evlilik kararıyla ilgili çok iyi düşünmesini söylediği halde onların düşüncelerini göz ardı ettiği için zaman zaman kendisine kızmaktadır. İşten ayrıldığı için mutsuz olması aslında kendi isteğiyle değil eşinin isteği üzerine olduğu için ve bunu yaptığı için pişmanlık yaşamaktadır. Eşinin ailesinin oldukça varlıklı olması ve zaman zaman kayınvalidesinin bunu gündeme getirmesi kendi ailesiyle kıyaslaması Seda’yı incitmektedir. İlk duyduğu zamanlarda bunu çok da fazla önemsemeyen Seda, ortaya çıkan ufak olumsuzluklar sonrası bu durum karşısında kendisi ve ailesini eşinin ailesine karşı ezik ve yetersiz hissetmeye başlamıştır. Kişisel problemleri yüzünden annelik görevini tam anlamıyla yerine getiremediğini düşündüğünü ifade etmiştir. Hatta zaman zaman eş olma durumunda da eksiklikleri olduğunu dile getirmiştir. Ailesine karşı evlatlık görevini tam manasıyla yerine getiremediğini aslında hiçbir şeyi doğru düzgün yapamadığını düşünmektedir. Kendini yarım bir insan olarak görmektedir. Yaşadığı pişmanlıklar onu kendisini suçlamaya yöneltmiştir. Özellikle kayınvalidesinin ölümüne sebep olmaktan dolayı kendini suçlamaktadır. Çünkü kayınvalidesi çocuğunun bakımıyla ilgili kendisine müdahale etmek istemiş ve bu müdahale durumu başka konularda da sık sık tekrarlandığı için çocuğun bakımı kopma noktası olmuş. Aralarında geçen şiddetli tartışmadan sonra kayınvalidesi çok sinirli bir şekilde evden ayrılmış ve o gece kalp krizi geçirip ölmüştür. Seda’nın ölüm haberini aldığında aklına gelen ilk şey kayınvalidesinin evden sinirli bir şekilde gidişi gelmiştir ve “Ben ne yaptım!” demiştir içinden. Eşi doğrudan kendisini suçlamamıştır ancak buna sebebiyet verdiğine dair imalı davranışlarda bulunmuştur. Seda, hem kendi içinde hem de eşinin bu davranışları sonucunda kayınvalidesinin ölümünden kendini sorumlu tutmaktadır. Seda kayınvalidesinin ölümünün ardından hareketlerini, konuşmalarını fazlasıyla kısıtlamıştır. Her davranışının sonunda olumsuz bir şeyler yaratabileceğini düşünmektedir. Bu yüzden kendini sürekli kontrol altında tutma davranışı içerisindedir. Kesik kesik konuşması, konuşmadan önce çok fazla düşünmesi bunun göstergelerindendir. Şuan bir kaosun içindeymiş gibi hisseden Seda, hayatını mahvettiğini düşündüğü kararlar ve davranışlar sonrası hiçbir şeyin düzelmeyeceğini hatta daha da kötüye gideceğini belirtmektedir. Bu durum onun geleceğe dair ümitlerinin olumsuz anlamda etkilendiğini göstermektedir.