Yrd. Doç Dr. Betül DEMİRDÖĞEN Yazılım ve Donanım Yrd. Doç Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

DERSİN HEDEFLERİ Bu dersin sonunda Donanımın bileşenlerini tanımlayabileceksiniz Yazılımın bileşenlerini tanımlayabileceksiniz. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Bilgisayar Parçaları Yazılım ? Donanım ? Bilgisayarın çalışmasını ve hizmet vermesini sağlayan fiziksel kısım dışında kalan her şey yazılımdır. Bilgi işlemesini sağlayan yöntemler topluluğudur. Bilgisayar üzerinde çalışan her türlü programa verilen genel isimdir. İşletim Sistemi (Operating System) de bir yazılımdır. Donanım ? Bilgisayarı oluşturan mekanik ve elektronik parçaların tümüdür Giriş Üniteleri (input units)* Çıkış Üniteleri (Output Units)* Bellek Üniteleri (Memory Units – Primary Data storage Units) Matematiksel ve Mantıksal Hesap Ünitesi (Aritmetic & Logic Unit) İşlemci (Central Processing Unit, CPU) Disketler ve Sabit Diskler (Secondary Storage Units) Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

DONANIM- Giriş Üniteleri Bilgisayara herhangi bir bilginin girilmesi için kullanılan donanımlardır. Bu donanımlar doğrudan bilgi girişini sağlayan aygıtlar olabildiği gibi, işaretleme aygıtları da olabilir. Klavye (keyboard), Tarayıcılar (scanner), Karakter ve işaret tanıyıcılar, Resim ve ses yakalama aygıtları (Webcam) Fare (mouse), Kumanda kolu (joystick), Işıklı kalem (light pen) ve Dokunmatik ekranlar (touch screen) Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

DONANIM- Çıkış Üniteleri Bilgisayar tarafindan islem basamaklarindan geçirilerek üretilen yazi, resim, tablo, müzik, grafik, hareketli görüntü, vb. nin kullanıcıya aktarılmasını sağlayan donanımlardır. Ekran Yazıcı Kulaklık Hoparlör Çizici Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM Yazılımlar bir işin bilgisayar ve donanımları aracılığıyla yapılabilmesini sağlarlar. Bu nedenle, yapılmak istenen işin mantığı yazılıma yansıtılmalıdır. Yazılımlar dış ortamdan aldığı veya ürettiği verileri bilgiye dönüştürerek çıktı aygıtlarına iletirler. Yazılımların temel amacı, bilgisayarların çalışmasını kullanıcıların anlayabileceği biçime dönüştürmek ve kullanıcının verdiği komutları bilgisayar diline çevirmektir. Bir bilgisayarda kullanılabilecek tüm programlara verilen genel addır. Program belirli bir amaca yönelik olarak ve bir programlama dili kullanılarak hazırlanmıştır. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM Yazılım Türleri Sistem Uygulama Virüs Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Sistem Yazılımları İşletim Sistemi Donanım Sürücüleri Programlama Dili Sistemi Hizmet Programlama Sistemi Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

SİSTEM YAZILIMLARI-İşletim Sistemi Bilgisayar ve çevre birimlerinin sevk ve idaresini sağlayan, yani bilgisayar sisteminin yapacağı işleri yöneten programlar topluluğudur. Bir bilgisayar sisteminin işletimiyle ilgili tüm işlevlerin yerine getirilebilmesini ve donanım ile uygulama yazılımları arasındaki ilişkiyi sağlayan yazılımlardır. Bilgisayar donanımının verimli ve kolay kullanılmasını sağlamak amacıyla hazırlanan programlardan oluşur. Bilgisayar ilk açıldığında, işletim sistemini oluşturan programlar otomatik olarak çalışırlar. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

SİSTEM YAZILIMLARI-Donanım Sürücüleri Donanımlar ile işletim sistemi arasındaki iletişimi sağlayarak, donanımın verimli kullanımını sağlayan sistem yazılımlarıdır. Donanımların işletim sistemiyle uyumlu çalışabilmeleri ve kendilerinden beklenen fonksiyonları tam olarak yerine getirebilmeleri açısından çok önemli bir rol üstlenirler. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

SİSTEM YAZILIMLARI-Programlama Dili Sistemi Programlama dillerine ait derleyiciler, yorumlayıcılar ya da bu dillerde program geliştirmekte kullanılan diğer özel program parçalarından oluşur Programlama dili, yazılımcının bir algoritmayı ifade etmek amacıyla, bir bilgisayara ne yapmasını istediğini anlatmasının tektipleştirilmiş yoludur. Programlama dilleri, yazılımcının bilgisayara hangi veri üzerinde işlem yapacağını, verinin nasıl depolanıp iletileceğini, hangi koşullarda hangi işlemlerin yapılacağını tam olarak anlatmasını sağlar. Şu ana kadar 150’den fazla programlama dili yapılmıştır Pascal, Basic, C, C#, C++, Java, Cobol, Perl, Python, Ada,Fortran,  Delphi ve 1C Enterprise'dır. Dünyadaki en popüler programlama dilleri sıralaması ise şöyle: JavaScript, Java, PHP, Python, Ruby, C#... Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

SİSTEM YAZILIMLARI-Hizmet Programları Sistemi Hizmet (Utility) yazılımları, genel sistem destek işlemlerini yapmak için kullanılan programlardır. Diskleri biçimlendirmek, dosyaları kopyalamak, disklerdeki programları yedeklemek, dosya sıkıştırma, dosya transfer (ftp), klavye düzenleme, disk yüzeyini düzenleme (fdisk, partition magic), virüs temizleme gibi işlemleri yaparlar. Çoğu işletim sistemi hizmet yazılımlarının yaptığı işlerin çoğunu yapmaktadır. Fakat bazı durumlarda hizmet yazılımları ayrı bir paket olarak daha güçlü özelliklerle üretilmektedir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Uygulama Yazılımları Belli bir amacı gerçekleştirmek üzere üretilmiş yazılımlardır. Okul yönetim sistemi programları, muhasebe programı, bilgisayar oyunları, programlama dilleri derleyicileri vb. Uygulama yazılımları belirli uygulamaları çalıştırırlar. bilgisayarın çok amaçlı olmasına olanak tanırlar ve işlerin daha iyi yapılmasına yardımcı olurlar. Yaygın olarak kullanılan uygulama yazılımları, kelime işlemciler, elektronik tablolama, veri tabanı, sunu programları, elektronik posta vb işlevleri olan yazılımlardır. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Uygulama Yazılımları Ofis yazılımları Kelime İşlem yazılımları Hesap tablosu yazılımları Sunum yazılımları Dosya Yöneticileri ve Veritabanı Yönetim Yazılımları Çizim yazılımları Benzetim yazılımları Analiz ve karar verme yazılımları Planlama, Programlama, Koordinasyon ve Organizasyon Yazılımları İletişim Yazılımları Eğitim Yazılımları Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Zararlı Yazılımlar Yazılımlara, donanımlara zarar veren veya kullanıcı dosyaları üzerinde tahribat yapan yazılımlara virüs denir. Kendi Kendini Çoğaltma Mekanizması Aktivasyon Mekanizması (Bir olayı veya tarihi bekler) Amaç (istenmeyen ve zarar vermeye yöneliktirler) Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Zararlı Yazılımlar Truva atı (trojan horse) Olağan uygulama programları içine gizlenmiş program parçalarıdır. İçine gizlenmiş oldukları programlar çalıştırıldıkları zaman bilgisayara zarar verebilirler. Ancak bu tip programlar, başka temiz programlara bulaşmaya çalışmazlar. K urt (worm) Diğer programlar içine gizlenme gereği duymazlar. Kendi başlarına bağımsız programlardır. Bunlar kendi kendilerini bilgisayar ağları üzerinden dağıtarak çoğalırlar. Daha çok iletişim hatları üzerinde kilitlenmelere neden olarak zarar verirler. Diğer bilgisayar virüsleri de truva atları gibi diğer programlar içine gizlenmiş durumda bulunurlar. Farklı olarak, içine gizlendikleri programlar bir kez çalıştırıldıklarında otomatik olarak saklama ortamında bulunan diğer hatasız dosya ya da programların içlerine kendilerini kopya ederler. Bu tip dosya ya da programlar başka bir bilgisayarda çalıştırıldıklarında, bu defa oradaki programlara da bulaşır ve böylece giderek bütün dünyaya yayılırlar. Bu şekilde bulaşmış olan virüsler, belirli koşullar sağlandığında, dosyaları silebilir, bozabilir ya da bilgisayarın performansının düşmesine neden olabilir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Zararlı Yazılımlar Virüslerin Temizlenmesi: Anti-virüs programınız yoksa bilgisayarınıza virüs bulaştığını ancak virüsün etkisini gördükten sonra anlayabilirsiniz. Etkiler yavaşlama, beklenmeyen hata mesajları, bilgisayarın kilitlenmesi, normalde açılan dosyaların açılmaması, anormal sesler yada görüntüler yada bilgisayarın isteğiniz dışında işlem gerçekleştirmesi şeklinde olabilir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Zararlı Yazılımlar Virüslerden Korunma: En iyi koruma bilgisayara virüs girmeden önce bir virüs programı elde etmek şeklinde olacaktır. Bir bilgisayara virüs girmişse virüs programı olan başka bir sistemden oluşturulan kurtarma disketi ile bilgisayar taranarak virüsler temizlenebilir. Virüs programları her zaman sistemleri korumayabilirler. Önce virüsler çıkar, sonra bu virüslere karşı önlem olarak veya bu virüsleri temizlemek için virüs programlarında uygulamalar geliştirilir. Antivirüs programının sisteminizde virüs bulamaması bilgisayarınızda virüs olmadığı anlamına gelmez. Bilgisayarınıza bir virüs bulaşmış olma ihtimali her zaman vardır. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

YAZILIM-Zararlı Yazılımlar Virüsleri engellemek için yapabileceğiniz üç şey: Virüsten koruma yazılımı yükleme. AVG Anti-Virus Norton AntiVirus McAfee VirusScan Panda Titanium Antivirus BitDefender Şüpheli dosyaları hiçbir zaman açmama. E-posta güvenlik özelliklerini kullanın. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Yazılımın Yasal Kullanımı Yazılım Kullanım Türleri Freeware: Sınırsız kullanım Adware : Sınırsız ama bir beklentisi var (reklam verme) Shareware: Kısıtlama getirilmiş yazılımlar olabilir. Deneme sürümleri de bu sınıfa girer. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Yazılımın Yasal Kullanımı Yazılım Lisansı: yazılımı geliştiren firma ya da üreticinin haklarını koruyan bir sözleşmedir. Programlar geliştirilirken zaman, para ve emek harcanmaktadır. Bilgisayar yazılımını hukuka aykırı yollarla çoğaltmak, kullanmak gibi eylemler telif hakkı ihlali suçlarını oluşturmaktadır. 4 seneye kadar hapis ve 150 bin YTL’ye kadar ceza verilebilmekte, korsan yazılım kurulu bilgisayarlara el koyabilmektedir. 3 yıl meslekten men cezası verilebilmektedir. Lisanssız yazılım kullanıldığı tespit edilen işletmelerde sahipler ve yöneticiler de sorumlu tutulmaktadırlar. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Yazılımın Yasal Kullanımının Avantajları Cezalardan kurtulursunuz. Korsan yazılımlar çoğunlukla virüs barındırırlar. Yazılımdan daha yüksek verim alınır. Yazılımdan doğacak sorunlarda muhatap bulunabilir. Ürün destek hizmetlerinden yararlanılır. Yazılım sektörünün genişlemesine katkıda bulunulur. Kayıt dışı ekonominin gelişmesi engellenir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Program geliştirme yöntemi Bilgisayar programcılarının program geliştirme yöntemi aşağıdaki adımlardan oluşur: Problem Analiz Tasarım Geliştirme Uygulama / Sınama Bakım Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Problem Bu ilk adımda programcı, problemi anlamaya çalışır. Problemin ne olduğunu, çözümde nelerin gerekli olduğunu, çözüm için gerekli olan ön bilgileri belirler. Problemi anlamanın çözümün yarısı olduğu unutulmamalıdır! Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Analiz Bu adımda problemi çözüm için verilen değerler ile programın elde etmesi gereken değerlerin ne olduğu belirlenmelidir. Girdiler ve çıktılar madde madde yazılır. Bu girdi ve çıktı arasındaki ilişki belirlenir. Belirlenen ilişki formüller ile açıklanabilir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Analiz Problem adımı başarılı bir şekilde gerçekleşmeden analiz adımına geçilmemelidir. Problem çözümünde ilk iki adım çok önemlidir. Çözüm için bir fikir bulunamamışsa problem tekrar gözden geçirilmelidir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Tasarım Problemin çözümü için gerekli olan çözüm aşamalarını mantıksal sıra içerisinde yazılması aşamasıdır. Yapılan işleme algoritma adı verilir. İyi bir algoritmanın iki şartı vardır. Bütün adımlar mantıksal bir düzen ve sıra içerisinde verilmeli Verilen adımların tamamı çalıştırılabilir olmalıdır. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Tasarım Algoritma tasarlanırken bütün problem parçaları aynı anda çözülmeye çalışılmaz. Problem kendi içinde önemli parçalara ya da alt problemlere ayrılır ve sonra bu alt problemler çözülerek esas problemin çözümüne gidilir. Bu yönteme yukarıdan aşağı tasarım (top-down design) (divide & conquer- böl ve yönet diye de bilinir) adı verilir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

DONANIM-Bellek Çeşitleri Bellek bilgisayarı oluşturan 3 ana bileşenden biridir. (merkezi işlem birimi – bellek – giriş/çıkış aygıtları). İşlemcinin çalıştırdığı programlar ve programa ait bilgiler bellek üzerinde saklanır. Bellek geçici bir depolama alanıdır. Bellek üzerindeki bilgiler güç kesildiği anda kaybolurlar. Bu nedenle bilgisayarlarda programları daha uzun süreli ve kalıcı olarak saklamak için farklı birimler (sabit disk- CD -  DVD) mevcuttur. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

DONANIM-Bellek Çeşitleri ROM (Read Only Memory) Kalıcı belleği olup sadece okunabilir. Sistemde her zaman olması gereken bilgileri tutmak için kullanılır. Üretim aşamasında bilgiler yüklenir, bilgiler güncellenebilir ama silinmez. Elektrik kesildiğinde içindeki bilgileri saklar. Sistemi başlatmak ve işletim sistemi yapıları okumak için gerekli bileşenleri içermektedir. 3 türü vardır. PROM EPROM EEPROM Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

DONANIM-Bellek Çeşitleri RAM (Random Access Memory) Geçici bellektir. Bir kısmı işletim sistemi ve yazılımlar için kullanılır. Elektrik kesildiğinde veya pc kapatıldığında bilgiler kaybolmaktadır. Bilgisayar çalışırken verileri ve programları saklamak için kullanılmaktadır. Dinamik (DRAM) ve Statik (SRAM) olmak üzere 2 tipi vardır. DRAM (Ana bellek için kullanılan bellek türüdür). EDORAM SDRAM DDRAM SRAM (DRAM’a göre daha hızlıdır, daha az bilgi saklar ve sistem kapatılana kadar bilgileri saklar). Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

İŞLEMCİ İşlemci- CPU (Central Processing Unit-Merkezi İşlem Birimi-MİB), bilgisayarın beyni olarak tanımlanır. İşlemciler, sadece bilgisayarlarda bulunan bir donanım değildir. Bilgisayarların yanında tüm elektronik sistemlerde bulunur. Örneğin otomatik çamaşır makinesi, otomatik bulaşık makinesi; fabrikalardaki otomatik cihazlar, televizyon ve telefon gibi cihazlarda işlemci vardır. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

İŞLEMCİ İşlemci, bilgisayarın birimlerinin çalışmasını ve bu birimler arasındaki veri (data) akışını kontrol eden, veri işleme (verileri değerlendirip yeni veriler üretme) görevlerini yerine getiren donanım birimidir. İşlemci yerine mikroişlemci, CPU (Central Processing Unit ), MİB (Merkezi İşlem Birimi), μP (mikro Processor) isimleri de sıklıkla kullanılır. Görevi: İşlemciler, bilgisayarda yönetici konumunda çalışır. Kontrol sinyalleriyle sisteme bağlı tüm birimlerin çalışmasını düzenler ve bu birimleri yönetir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

İŞLEMCİ İşlemci kendine gönderilen makine komutlarını işler ve sonuçlarını çevre birimlerine ya da belleklere gönderir. Gönderilen komutlara göre işlemci 3 temel işlemi gerçekleştir. Mikro işlemci kendi içindeki ALU (Arithmetic Logic Unit- Aritmetik Mantık Birimi) birimini kullanarak matematiksel ve mantıksal işlemleri yapar. İşlemci bellek bölgesindeki verilerin yerlerinin değiştirilmesini sağlar. Kendine gönderilen komutlara göre hareket eder ve yeni görevleri başlatır. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

İŞLEMCİ İşlemciler, klavyeden girilen tuşun ifade ettiği karakteri değiştirmeden ekranda gösterdiği gibi, aldığı verileri değerlendirip yeni veriler de üretebilir. Örneğin, hesap makinesinin işlemcisi, girilen rakamlar üzerinde istenilen işlemi uygulayarak yeni sonucu ekranda gösterir İşlemcilerde hız, işlemcinin birim zamanda yapabildiği işlem sayısı olarak tanımlanmaktadır. Bir saniyede yapılan milyon adet işlem MHz (Megahertz) olarak tanımlanır ve temel hız ölçüsüdür ancak günümüz işlemcileri saniyede milyar işlem yapmaya başlamış ve hızı Ghz (Gigahertz) seviyesine yükselmiştir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Matematiksel ve Mantıksal Hesap Ünitesi Aritmetik Mantık Birimi (AMB) aritmetik ve mantık işlemlerini gerçekleştiren bir dijital devredir. AMB en basit işlemi gerçekleştiren mikro denetleyiciden, en karmaşık mikroişlemciye sahip bir bilgisayara kadar tüm işlemcilerin yapıtaşıdır. AMB kavramına ilk olarak 1945 yılında matematikçi John von Neumann EDVAC adlı yeni bir bilgisayar üzerine bulgularını anlatan raporunda değinmiştir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Matematiksel ve Mantıksal Hesap Ünitesi İşlemci tarafından gerçekleştirilecek matematiksel ve mantıksal işlemlerin yapıldığı bölümdür. Temel işlemler Aritmetik ünite: Toplama, çıkarma, artırma, azaltma gibi işlemleri yapar. Lojik ünite: ve, veya, değilse gibi işlemleri gerçekleştirir AMB’ler herhangi bir işlemi yürütecek şekilde tasarlanabilir fakat işlem ne kadar karmaşıksa maliyet artar. Bu maliyet işlemcide kullandığı yer, harcadığı enerji vs. olabilir. Karekök alma gibi. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Depolama Birimleri / Sabit Disk Sabit diskler, bilgi depolamak amacı ile kullanılan kasa içerisindeki kutuya yerleştirilmiş olan ikincil bellek birimidir. Sabit diskler, disketlere oranla daha çok bilgi depolayabilirler ve hızları da disketin çalışma hızından yüksektir. Sabit diskler günümüz bilgisayarlarının kalıcı depolama aygıtlarından en önemlisidir. İşletim sistemleri bu diskler üzerinde depolanırlar. Bu yüzden kritik önemleri vardır. Sabit disklerin hızları bilgisayar performansını önemli ölçüde etkilerler. Bu yüzden sabit diskin hızlı olarak seçilmesi gereklidir. Sabit disk seçiminde bir diğer parametre, diskin depolama kapasitesidir. Sabit diskin büyüklüğü Megabyte-Gigabyte gibi kavramlarla ölçülürken, hızı ms(mili saniyenin binde biri) ile ölçülür. Dönüş hızı ise 7.200 rpm veya 15.000 rpm olabilir (Rpm: dakikadaki dönüş sayısı).Günümüzde sabit diskler 40 Gb, 80 Gb ve 120 Gb gibi depolama kapasitelerine sahiptirler. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Depolama Birimleri / Sabit Disk Hem okunabilir, hem yazılabilir. Rastgele erişimlidir. Enerjisi kesildiğinde içindeki bilgiler kaybolmaz. Kullanıcı istediği gibi bu tip belleklere bilgi yükleyip silebilir. Kapasiteleri çok büyüktür. (GB’ lar seviyesinde; 6,4GB, 13 GB, 20 GB,…) Erişim süreleri milisaniye seviyesindedir. Genelde C harfiyle temsil edilir. PC’ye bağlı başka sabit disk varsa veya sabit disk sanal olarak bölünmüşse C’den sonra gelen harflerle temsil edilirler. Sabit diskin çok dolu olması Pc’yi yavaşlatabilir. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Depolama Birimleri Disket Sürücüler Günümüzde kapasitelerinin çok yetersiz kalmaları, yavaş olmaları, çabuk zarar görmeleri, ekonomik ve ergonomik olmamaları gibi bir çok nedenden ötürü kullanımı gittikçe azalmıştır. Yeni bilgisayarlarda artık disket sürücü bulunmamaktadır. CD-ROM Disketlere göre daha hızlı ve daha ekonomiktirler. Genellikle 700 mb kapasiteye sahiptirler. Sadece okuyan CD-ROM’larla birlikte hem okuyup hem yazan CD-ROM’lar da vardır ve CD-Yazıcı olarak adlandırılırlar. DVD-ROM CD_ROM’lara benzerler, CD’leri de okurlar. DVD yazıcılar CD’de yazarlar. Tek katmanlılar 4 GB’tan, çift katmanlılar 8 GB’tan fazla kapasiteye sahiptirler. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Depolama Birimleri Flash Bellek (USB Memory) USB bağlantı noktalarına takılan, bilgisayarlarda bulunan bilgileri taşımada kullanılan, yeniden yazılabilen, küçük boyutlu, taşınabilir bellek türüdür. Flash Bellek üzerinde işlem yapılırken bilgisayardan çıkarılmamasına dikkat edilmelidir. Flash bellekleri bilgisayardan çıkarırken işletim sistemine gerekli komut verilmelidir. Flash belleklerin kapasiteleri, fiyatları, dayanıklılıkları, ergonomileri arttıkça disket sürücüler piyasadan kalkmaya başlamıştır. Artık günümüzde disket sürücüler piyasadan kalkmışlardır. Günümüzde satılan bilgisayarların çoğunda disket sürücüsü bulunmamaktadır. (Günümüzde kullanımı gittikçe azalan teknolojiler nelerdir?) Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

Depolama Birimleri Harici Diskler : Verilerin yedeklenmesi ve istenilen bilgisayarlara istendiği zaman aktarılması için kullanılan donanımlardır. Sabit disklerin kullanıldığı bu ürünler USB port ile bilgisayarlara bağlanırlar. Bu aygıt Windows XP bir bilgisayara bağlandığında otomatik olarak algılanır ve kullanılabilir. Bu disk bilgisayara yeni bir sabit disk takılmış gibi görünür. Sabit diskteki bilgiler, harici diske kopyalanabilir. Harici diskteki bilgiler de, sabit diske kopyalanarak kullanılabilir. Bu disklerin hızları yeterli düzeyde olup, kapasiteleri içindeki sabit diske bağlıdır. Piyasada, 20 Gb, 40 Gb ve 80 Gb kapasiteye sahip harici diskler bulunmaktadır. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN

ANA KART Bilgisayarın en önemli parçalarından birisi ana karttır. Mikro işlemci, bellekler, klavye, fare, ekran kartı vb. parçaların % 90’nı ana kart üzerine takılır. Bu yüzden ana kartın kalitesi bilgisayarın hızını da etkileyecektir. Ayrıca bilgisayarda çıkan donanım problemlerinin birçoğu ana karttaki uyumsuzluktan kaynaklanır Dr. Betül DEMİRDÖĞEN