Toprak suyu

Toprakların su kapsamı ,ürün üretimi yönünden en etkili faktördür. Su sadece çözücü değildir. Gelişmekte olan bir bitki diğer kimyasal bileşiklerden daha fazla miktarda su kapsar.S u köklere ozmoz yolu ile girer. (yarı geçirgen bir zardan yoğunluk farkı ile geçiş)

Bitkiler ihtiyaçları olan besin maddelerinin çoğunu suda çözünmüş halde alırlar. Su bitkilerin %85-90’nını oluşturmaktadır. Fotosentezde, hücrelerin turgor durumda olmasında su gereklidir. Bitkiler yağmur ve çiğdeb bir miktar su absorbe etmelerine karşın suyun büyük bölümünü topraktan sağlarlar

Su-Toprak ilişkileri Toprak içine de birbirine bağlı irili ufaklı birçok boşluk bulunur. Boşluk oranı toprak özelliklerine bağlı olarak değişir. Yağmur veya sulama suları yerçekimi etkisiyle toprak yüzeyinden boşluklar aracılığı ile alt katlara sızmaya başlar bu arada boşluklardaki havayı dışarı kovar.

Aşağıya doğru hareket eden su yağmur veya sulama kesildikten sonra toprak neminde bir dengelenme olur. Yüzeyden buharlaşma, bitkilerin suyu alması ile toprak yüzeyinde nem miktarı azalmaya başlar.kapilar borucuklarla su alttan yukarıya doğru hareket ederek su tekrar sağlanır.

Suyun toprak tarafından tutulması Adhezyon: katı toprak yüzeylerinin su moleküllerini çekme kuvveti. Kohezyon: Aynı cins moleküllerin birbirini çekmesi. Su moleküllerinin dipol özellikleri ile birbirlerini çekerek gevşek tutulan bir su küresi oluşturmaları

Su molekülleri kolloidal yüzeylere yakınlıklarına göre artan bir güçle emilmektedir. Bu güce negatif basınç denir. Birimi atmosferdir.

Toprak suyunun fiziksel olarak sınıflandırılması Higroskopik katsayı: 31 atmosferde tutulan su. Fırın kuru toprağın su buharı ile doygun havadan alabildiği su miktarı Maksimum su tutma kapasitesi: Yağmurlardan veya sulamalardan sonra toprak su ile doygun durumdadır.

Tarla kapasitesi: doygun hale gelmiş topraktaki suyun en gevşek tutulan molekülleri yer çekiminin etkisi ile alt katlara sızar. Toprağın kalan suyu tutma kapasitesi tarla kapsaitesidir. 1/3 atm basınçla tutulan sudur.

Higroskop su: toprak kolloidlerinin yüzeyinde adhezyon ve kohezyon güçleri ile tutulan sudur. 31 atm basınçla tutulur. Kapillar su: tarla kapasitesi ile higroskopik katsayı arasında yerçekimine karşı tutulan sudur. 1/3 atm ile 31 atm arasındaki basınçla tutulur.

Sızan su: 1/3 atm den daha gevşek tutulan su.

Toprak suyunun hareket tipleri Kapilar hareket:adhezyon ve kohezyon ile suyun ince borucuklarda yükselmesi. Kapilar yükselmenin mesafesi sistemdeki en geniş boşluğun çapı ile sınırlıdır. En fazla kapilar yükselme orta bünyeli topraklarda görülür.. Kumlu topraklarda büyük boşlukların fazla olması nedeniyle yükselme az ancak hızlı olur.

Adsorbe edilmiş su Toprak tanesi Kapilar su

Üç farklı toprakta suyun hareketi Yağmur etkisi Su Kumlu toprak tınlı toprak killi toprak

Bu üç ayrı toprak tipinde suyun aşağıya doğru hareketi farklı oranlarda ve desendedir. Tanecik büyüklüğü ve ne kadar taneciğin diğerlerine bağlı oluşu suyun hareketini belirler. Kumlu toprakta su hızla ve hemen hemen düz bir hat boyunca uzaklaşır. Siltli toprakta belli bir oranda kapilar hareket vardır. Killi toprakta kil suyu yüzeyde yakalama ve tutuma eğilimindedir.Kil tanelerinin küçük ve yüklü olmaları sıkışmaya neden olur ve suyun alt katlara hareketini engeller.

Killi topraklarda boşlukların çok dar ve genellikle kolloidlerce tıkalı olmasından dolayı yükselme yavaş ve yükseklik tınlı topraklardan biraz daha az olmaktadır. Solma noktası: Bitkilerin solmaya başladığı anda kök bölgesinde bulunan su yüzdesidir. 15 atm basınçla tutulan sudur.

Yararlanılamayan su: 15 atm’den daha fazla negatif basınçla tutulan su Yarayışlı su: Solma noktası ile tarla kapasitesi arasında tutulan su