ÖĞR.GÖR. Ebru KARAZEYBEK ANTALYA SAĞLIK YÜKSEKOKUL KIRIK - ÇIKIK BURKULMALARDA İLKYARDIM ÖĞR.GÖR. Ebru KARAZEYBEK ANTALYA SAĞLIK YÜKSEKOKUL

KIRIKLAR Direk ya da indirek travmanın etkisiyle kemiğin anatomik bütünlüğünün bozulmasıdır Açık kırıklar Kapalı kırıklar

KIRIK BELİRTİLERİ AĞRI, DUYU ARTMASI DEFORMİTE veya KISALIK ANORMAL HAREKET KREPİTASYON (Bazen kırık uçlarının sürtünmesine bağlı kıtırtı sesi ) ANİ ŞİME VE EKİMOZ HAREKET KAYBI DERİDE SOLUKLUK, SOĞUKLUK HİSSİ OLUR, AÇIK KIRIKTAN GÖRÜLEN KIRIK UÇLARI

Kırığın yol açabileceği olumsuz durumlar nelerdir? Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma. Kırık bölgede nabız alınamaması, solukluk, soğukluk Parçalı kırıklarda kanamaya bağlı şok

Kırıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır? Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik verilir, İlkyardımı kaza yerinde yapılmalı, hastayı başka yere taşımayın Kol etkilenmişse yüzük ve saat gibi eşyalar çıkarılır (aksi takdirde gelişebilecek öden doku hasarına yol açacaktır,)

Kırık olup olmadığı önce elbisesi üzerinden hafifçe elle muayene ederek saptamaya çalışılır. Hastanın giysilerini çıkartmak gerekiyorsa önce sağlam taraf çıkarılır, gerekirse elbisesi dikiş yerinden sökülür

AÇIK KIRIKLARDA; Yara yerini temiz örtü ile örtün Kanamayı kontrol etmek için bası uygulayın Cillten dışarı çıkan kemik uçları üzerine bası uygulamayın Dışarı çıkmış kemik uçlarını yerine getirmeyi çalışmayın Açık yara üzerine koyduğunuz temiz örtü ya da tampon üzerinden bandaj yapın

Bandaj üzerinden dolaşım kontrolü yapın Kırık bölgesini alt ve üst kısmından hareketsiz hale getirin Yara içinde görülen kemik parçaları çıkartılmamalıdır ( Kanama yapabilir, damar ve sinirler yaralanabilir). Kırılan bölgeyi sağlam bölgeye sabitleyin Yaralanma bölgesini desteklemeden hareket ettirmeyin Kol ve bacaklar yukarıda tutulur, Tıbbi yardım istenir (112).

OMURGA KIRIKLARINDA İLKYARDIM Çoğu kez yüksek bir yerden düşme Trafik kazaları Yaralıyı muayene etmeden, belinde ya da boynunda ağrısı, başka bir şikâyeti olup, olmadığını sormadan döndürmeyiniz, Ayağa kaldırmayınız.      

Kırık olmadığı kesin olarak saptanıncaya kadar kırık var gibi hareket ettiriniz. Eğer omurgasında bir kırıktan şüpheleniyorsanız, yaralıyı yerinden kaldırmadan altına genişçe bir tahta ya da kapı yerleştiriniz. Baş ve boynun her iki yanına ayakkabılarını ve katlayarak elbiselerini katlanmış şekilde koyarak boynun oynamasını önleyiniz. Eğer elinizde kum torbası varsa onu da koyabilirsiniz.

Üst kol kırıklarında; Kolun omzuna yakın üst kısmında kırık varsa,koltukaltına bir bez ya da havlu ile destekleyin Kırık kısmın dış kısmına sert bir destek yerleştirin Önkolu bir bezle boyna asın Üst kolu vucuda sabitleyin

PARMAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM Kırık olan parmak altına parmak genişliğinde bir tahta ya da eğer elinizde varsa hazır dar bir alüminyum şerit (atel) koyarak sarınız. Gerekirse kırık parmağı; yandaki sağlam parmağa flasterle ya da sargı bezi ile sararak tespit ediniz. Kırık tarafı kalp seviyesinin üzerinde tutunuz. Kırık yer üzerine buz koyunuz. Parmaktaki yüzük kesilerek çıkarılmalıdır. (Yüzük nedeniyle şişlik olur. Yüzük parmağı sıkarak kangrene çevirebilir.)

KÜREK VE KÖPRÜCÜK KEMİĞİ KIRIKLARINDA İLK YARDIM Kırık tarafın koltuk altına ufak bir pamuk topağı  ya da katı bir bez koyup kolu eşarp ya da tülbentle boyuna asınız. Kırık yer üzerine buz koyunuz.

Alt bacak kırıklarında; Hastayı düz yatırın Kırık bölgeyi destekleyin Kırık bölgenin her iki yanına destek yerleştirin Sağlam bacağı kırık olana yerleştirin Her iki bacak arasında yumuşak destekler koyun Kırık bacağa sağlam bacağa;diz,ayaka bileği,kırık bölgesinin alt ve üst bölgesinden sargıyla sabitleyin

Uyluk ve kalça kırıkları; Hastayı düz yatırın Kırık bölgeyi destekleyin Ayak bileğinden kırık bölgeyi desteklerden bacak aralığına yumuşak takviyeler koyun Sağlam bacakla kırık bölgeyi birbirine sabitleyin

Ayak kırıkları; Hastayı sırt üstü yatırın Ayağını desteğe alın, çorapları,ayakkabıları çıkartın Yaralanan tarafı destekle yukarı kaldır Kanama varsa kontrol edin Acil servise nakledin

ÇIKIK NEDİR? Eklem yüzeylerinin birbirinden ayrılmasıdır Eklem bağları ve eklem kapsülünün, fizyolojik yapı bozukluğuna uğraması, zayıf bir yapıya sahip olması Travmalar,ani ve karşıt hareket zorlaması sonucu oluşur

BELİRTİLER Etkilenen eklem bölgesinde ve yakınında şiddetli ağrı Güç ve hareket kaybı Şekil bozukluğu Ezilme, siyanoz, şişlik Hassasiyet

Çıkıkta ilkyardım nasıl olmalıdır? Çıkık olan eklemi yerine koymaya çalışmayınız. Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit edilir, Çıkık eklem üzerine yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz. Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz Hasta / yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez, Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı kontrol edilir, Tıbbi yardım istenir (112).

Burkulma ve Zorlamalar Burkulmalar; bükülme ve gerilme nedeniyle eklemin geçici olarak çıkması sonucu,eklem bağlarının gerilmesi ya da yırtılması Zorlamalar; uzuvların büyük kas gruplarının aşırı gerilmesini içerir

BELİRTİLER Eklemde ani ağrı Şişlik, siyanoz Hareket kısıtlılığı Hassasiyet Ekstremiteyi kullanmama

İLKYARDIM ? Yaralıyı hareket ettirmeyin Burkulmuş ayağınızın üzerine basmayınız Soğuk kompres uygulayın(buz uyg). Yaralanan bölge altına destek koyarak yukarı kaldırın Yaralanan bölgenin gerilmesinden ve masaj yapmaktan kaçının

Elastiki sargı ile sıkmayacak şekilde sarınız. Parmaklarınızı oynatarak kaslarınızı çalıştırınız. Böylece kasların pompalayıcı etkisi ile şişliğin azalmasına çalışınız Tıbbi yardım istenir (112).

KAS KRAMPLARINDA İLKYARDIM Bir ya da birkaç kas grubunda birdenbire ve istemimiz dışında olan kısa ya da uzun süreli kasılma, kramp denir Zorlu antrenman Yorgunluk Tuz kaybı kramplara yol açabileceği gibi Hiç bir neden olmadan da gece uykuda olabilir. En çok ayak ve baldır kaslarında olur

KAS KRAMPLARINDA İLK YARDIM Kişiyi sakin olarak yatırınız. Bir elinizle kramp girmiş ayak ucundan tutup yukarı doğru bükerek normal durumuna getirmeye çalışınız. Diğer elinizle baldır kısmına hafifçe bastırınız Kramp girmiş kasın bir kaç yerini çimdikleyiniz. Elinizin kenarı ile kramp girmiş kasın üzerine hafifçe vurunuz El ayası ile kramp girmiş kası ovuşturunuz    Kramp girmiş kasın üzerine havluya sarılmış termofor koyarak sıcak uygulayınız.

Bundan sonra tekrar masaj yapınız. Krampa neden, fazla sıcak sonucu su ve tuz kaybı olabilir. 1 litre su ya da ayrana 1 çeyrek çay kaşığı kadar tuz koyarak karıştırıp içiriniz. Kramp geçtikten sonra kramp giren ayak ve baldır kaslarınızı geriniz.

TEŞEKKÜRLER