IX. BÖLÜM ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM

Zehirlenmeler Belli miktarlarda vücuda girdiklerinde vücuda zarar veren veya ölüme yol açan maddelere “zehir”, zehirlerin vücutta oluşturduğu tabloya ise “zehirlenme” denir. Zehirlerin Vücuda Giriş Yolları; Sindirim yolu Solunum yolu Deri yolu

Sindirim Yolu Zehirlenmelerinde Belirtiler Bulantı Kusma Kanlı ya da müküslü ishal Karında yaygın ağrı Karında hassasiyet Bağırsaklarda gaz, şişlik Zehrin genel etkisiyle; baş ağrısı, baş dönmesi, solunum güçlüğü, çift görme, bitkinlik hali ve şok belirtileri

Sindirim Yolu Zehirlenmelerde İlkyardım Solunum yolu açık tutularak solunumun devamı sağlanır Zehir danışma merkezi (114) aranarak yardım istenir. Ağızdan bir şey verilmez, hasta kusturulmaya çalıştırılmaz Hasta kusuyorsa kusmuğun solunum yoluna gitmemesi için hasta yan yatış pozisyonunda tutulur. Tıbbi yardım istenir(112). Olayla ilgili bilgiler (zehirli maddenin türü, hastanın ilaç yada uyuşturucu kullanıp kullanmadığı, saat kaçta bulunduğu, evde ne tip ilaçların olduğu) toplanarak kaydedilir . Ulusal Zehir Danışma Merkezi (Uzem) Telefonu 114

Solunum Yolu Zehirlenmeleri Solunum yolu zehirlenmesi belirtileri; Baş ağrısı Baş dönmesi Kulaklarda çınlama Bulantı, kusma Morarma Kaslarda aşırı gevşeme Hareket edememe Cildin kırmızı renk alması

Zehirlenmelerinde İlkyardım Solunum Yolu Zehirlenmelerinde İlkyardım Olay yeri güvenliği sağlanır. Kazazede derhal olay yerinden alınıp, temiz havaya çıkarılır / ortam havalandırılır. Hava yolu açık tutularak solunum sağlanır,gerekirse suni solunum yapılır. Hasta hareket ettirilmez, bilinçli ise yarı oturur pozisyonu, hastanın bilinci tam değilse sabit yan yatış (koma) pozisyonu verilerek, salya ve benzeri çıkartıların soluk yoluna kaçması önlenir. Tıbbi yardım istenir.

Deri Yolu İle Zehirlenmeler Deri Yolu İle Zehirlenmelerde Belirtiler; Yerel Belirtiler; Ciltte kaşıntı Ağrı Yanma Kızarma Şişlik Alerjik belirtiler

Deri Yoluyla Zehirlenmelerde İlkyardım Zehirle kirlenmiş giysiler çıkarılır. Cilt bol su ve sabunla yıkanır. Cilde bulaşan madde, toz türü bir madde ( kireç tozu) ise önce toz madde ciltten uzaklaştırılıp,sonra bol suyla cilt yıkanmalıdır. Tıbbi yardım istenmelidir.

Zehirlenmelerde Genel İlkyardım Kuralları Genel ilkyardım ilkeleri her zaman dikkate alınmalıdır (ilkyardımda yaşamsal fonksiyon ve öncelikler vs.) . Zehirleyici madde tespiti yapılmalıdır. Hastalar kusmaya zorlanmamalı,kusuyorsa yan yatış pozisyonu verilmeli, Ağızdan hiçbir şey verilmemeli, sıkı giysiler gevşetilmeli, Tarım ilacı gibi ilaçla zehirlenmelerde giysiler çıkarılmalı, vücuda bulaşmış bir şey varsa bol suyla yıkanmalıdır. Gaz zehirlenmesi durumlarında hasta açık havaya çıkarılmalıdır. Sık aralıklarla (2-3 dak.) yaşamsal fonksiyonlar kontrol edilmelidir. En kısa zamanda sağlık yardımı almak için gerekenler yapılmalıdır.

X. BÖLÜM HAYVAN ISIRMA VEYA SOKMASINDA İLKYARDIM

Hayvan Isırık ve Sokmasında İlkyardım Yaralı sakinleştirilir, Yara 5 dakika süreyle soğuk su ve sabunla yıkanır, Yara dış etkenlerden korumak için steril bir bezle ya da eldeki en temiz bezle sarılarak yaralı bölge sabitleştirilir. Isıran hayvan belirlenip, veteriner kontrolünde müşahede altında tutulur, Tıbbi yardım sağlanır.

Hayvan Ve Böcek Sokmalarında Belirtiler Genel Belirtiler; Kusma Soğuk terleme Kaslarda ağrılı kasılmalar Baş ağrısı Şok belirtileri Bulantı Koma Felç ve ölüm

Yılan sokmaları Belirtileri: Genel belirtilere ek olarak; Isırılan yerde diş izleri Isırılan yerde morarma ve şişlik

Yılan Sokmasında İlkyardım Yaralı ABC yönünden değerlendirilip, derhal tıbbi yardım istenir. Kişi sakinleştirilir, korkusu ortadan kaldırmaya çalışılır. Isırılan bölge kalp seviyesinden aşağıda tutulur. Isırılan bölge soğuk sabunlu suyla yıkanır. Isırılan bölgenin 3-4 cm. yukarısından elastik bandaj uygulanır. Isırılan bölgeye soğuk uygulama yapılır. Hastanın hareketleri kısıtlanır. Yaşam belirtileri takip edilir. Tıbbi yardım istenir.

Akrep Sokmalarında İlkyardım Kişi sakinleştirilir, korkusu ortadan kaldırmaya çalışılır. Sokulan bölge kalp seviyesinden aşağıda tutulur. Sokulan bölge soğuk sabunlu suyla yıkanır. Sokulan bölgenin üzerinden elastik bandaj uygulanır. Sokulan bölgeye soğuk uygulama yapılır. Hastanın hareketleri kısıtlanır. Yaşam belirtileri takip edilir. Tıbbi yardım istenir.

Arı Sokmalarında İlkyardım Kişi sakinleştirilir. Arının iğnesi deride kalmışsa, zehir kesesi patlatılmadan çıkarılmaya çalışılır. Sokulan bölge soğuk uygulama yapılır. Ağızdan sokmalarda buz emdirilir. Alerjik kişilerde soluk yolu açık tutularak solunum sağlanmaya çalışılır. Hastanın hareketleri kısıtlanır. Yaşam belirtileri takip edilir. Tıbbi yardım istenir.

Isırılan ya da sokulan yer elastik bandaj uygulanamayacak vücut bölgesindeyse; sadece soğuk uygulama yapılır, hareketlerin kısıtlamasına gidilir.

Deniz Canlıları Sokmasında İlkyardım Yaralı bölge hareket ettirilmez. Yaralar dış etkenlerden korunur. Deniz kestanesi gibi dikenli canlıların sokması halinde,diken görülüyorsa çıkarılır. Yaralı bölgeye sıcak (su ile) uygulanma yapılır. Deniz anası çarpması halinde bölge tuzlu su ile yıkanır. Tıbbi yardım sağlanır.