GEMİ FORM PLANI (GEMİ ENDAZE PLANI) Gemi mühendisliğinde, bir gemi formunun kağıt üzerinde belirli bir ölçekle, teknik resim kuralları yardımıyla gösterilmesine “gemi endazesi” veya “gemi resmi” denir. Başka bir deyişle gemi endazesi, üç boyutlu eğrisel yüzeylerden meydana gelmiş gemi formunun iki boyutlu kağıt üzerinde gösterilmesidir.

GEMİ ENDAZESİ İLE İLGİLİ PLANLAR Üç boyutlu tekne formunu iki boyutlu kağıt düzlemine aktarabilmek üzere form veya endaze planı denilen üç adet iki boyutlu düzlemden oluşan bir plandan yararlanılır. Form planını oluşturan iki boyutlu düzlemler şunlardır: Geminin boy yönünde orta keside paralel kesitlerle bölünmesi ile elde edilen en kesit planı (posta kesit planı) Geminin düşey yönde yüklü su hattına paralel kesitlerle bölünmesi ile elde edilen su hatları planı Geminin iskele veya sancak yönünde orta simetri düzlemine paralel kesitlerle bölünmesi ile elde edilen batok eğrileri ve profil planı Geminin boy eksenine paralel meyilli bir düzlem ile bölünmesi sonucu elde edilen diyagonal eğrileri( Geometriyi daha iyi tanımlayabilmek için kullanılan Yardımcı düzlem)

SU HATLARI BATOKLAR EN KESİTLER

EN KESİT EĞRİLERİ En Kesitler (Posta Kesitleri)

SU HATTI VE DİYAGONAL EĞRİLERİ Su hattı eğrileri Diyagonal

Tekne form eğrilerinin çiziminde bilgisayar teknolojisinin gelişiminden önce kullanılan araçlar “Tiriz (elastik çıta)”, “Hınar (pistole)” ve “demir veya kurşun ağırlıklar” şeklinde sıralanabilmektedir. Ancak son yıllarda bilgisayar teknolojisinin de gelişimine bağlı olarak gemi endazesi ve diğer gemi resimleri (genel plan, boy kesit, en kesit, dış kaplama vs. gibi resimler bilgisayar ortamında paket programlar yardımı ile çizilebilmektedir. Gemi geometrisinde elde bulunan mevcut ofset sayısının fazla olması eğrilerin daha duyarlı olarak çizilmesini sağlamaktadır. Bu nedenle, genel olarak kesit sayısı 21’den, su hattı sayısı 6’dan ve batok sayısı 4’den az olmayacak şekilde seçilir.

Çok özel haller dışında gemi tekne formlarında sancak- iskele simetrisi bulunduğundan enkesit ve su hattı planlarında sadece iskele veya sancak taraf çizilir. Geleneksel olarak enkesit planında gemi ortasından başa doğru olan kesitler sağ tarafa, gemi ortasından kıça doğru kesitler ise sol tarafa çizilir. Su hattı planında ise sadece iskele taraf (sol taraf) su hatları çizilir. Gemi geometrisinin çiziminde temel referans düzlemlerine paralel olan düzlemler demetinin bu düzlemler üzerine çizilmiş doğru şeklindeki izdüşümlerden yararlanılır. İşte bu izdüşümlerin tümüne “ağ çizgileri” denir.

En kesitlerin sancak ve iskele tarafındaki çizimleri

OFSET TABLOSU Gemi gövdesinin temel referans düzlemlerine paralel düzlemler demetiyle ara kesitlerinin temel eksenlere göre (Center line, Base line, Mastori) geometrisini belirleyen gerekli değerler topluluğunu sistematik ifade eden tabloya “ofset tablosu” denir. Ofset tablosu içerdiği bilgilere göre “basit tip” ve “detaylı tip” olarak ikiye ayrılabilir.

BASİT TİP OFSET TABLOSU 0 (A.P) 1/2 1 9 ½ 10 (F.P) SU HATTI YARI GENİŞLİKLERİ WLO WL1 WL2 WL3 WL4 WL5 Su hatları Postalar WLO :Base Line WL4 : L WL

DETAYLI TİP OFSET TABLOSU 0 (A.P) 1/2 1 9 ½ 10 (F.P) SU HATTI YARI GENİŞLİKLERİ WLO WL1 WL2 WL3 WL4 WL5 Batok Yükseklikleri I IIIIIIV Su hatları Postalar

ARA POSTA VE ARA SU HATLARI Posta kesitleri baş ve kıç gövde nihayetlerinde, su hatları ise dip ve sintine dönümü çevresinde, genellikle bu bölgelerdeki hızlı değişen geometriyi daha iyi tanıtabilmek için fazla sayıda alınırlar. Bunlara “ara postalar” ve “ara su hatları” denir. Örneğin; ½ ara posta, 9 ½ ara posta, WL ½ su hattı, WL ¾ su hattı gibi. 0 ¼ ½ ¾ 1 ½ ½ 9 9 ¼ 9 ½ 9 ¾ 10 WLO (Base Line) WL ¼ WL ½ WL ¾ WL 1 WL 1 ½

ÖRNEK BİR ENDAZE PLANI OFSET TABLOSUANA DEĞERLER ANTET EN KESİTLER BATOKLAR ve PROFİL PLANI SU HATLARI VE DİYAGONAL

ANA DEĞERLER L OA = L WL = L BP = B = D = T = f = = C B = C M = C P = C W =

EN KESİTLERİ RESİMLERİNE GÖRE GEMİLERDE GENEL FORM TİPLERİ ‘U’ Form Başta ve kıçta olmak üzere iki kısma ayrılır. Kıçta U formu tek pervaneli gemilerde kullanılır. Baş tarafta U formu uygulaması ise geminin baş-kıç burma hareketinde rahat bir şekilde suya girişi sağlar.

“V” Form Kıç tarafta “V” formu genellikle çift pervaneli gemilerde kullanılır. Baş-kıç vurma hareketini söndürme yönünden “V” form avantajlıdır.

“S” Form Bu form tipi katamaran teknelerde kullanılır. V ve U formlar ile birlikte kombine bir şekilde kullanılır.

Maier Form Bu form tipi stabilite yönünden kolaylık sağlar.

Ark Form Bu tip en kesit sürtünme direncini azaltır. Yanal hareketlerde stabilite iyidir.

Balblı (Yumrubaşlı) Form

Çeneli- V form Kayıcı teknelerde kullanılır.

GEMİ GEOMETRİSİNE (ENDAZE) AİT ÖRNEKLER Yük Gemisi (General Cargo) L BP =96 m BHP=3500 B=14,20 m LCB=%(0,45) D =7,80 m T=5,85 m ∆=5665 ton C B =0,688 C M =0,988 C P =0,700 V=16,3 knot

Yakın sahil yük gemisi (Koster) (Coaster) LBP=49,80 m B=7,18 m D =3,90 m T=3,05 m ∆=800 ton CB=0,728 CM=0,947 CP=0,747 V=12 knot

Yolcu layneri LOA=217,39 m B=29,30 m D =20,10 m T=8,60 m ∆=28688 ton CB=0,581 CM=0,935 CP=0,623 V=28,43 knot SHP=55000 HP

Yolcu Gemisi LOA=122,65 m B=16,50 m D =13,00 m T=5,75 m ∆=6325 ton CB=0,592 CM=0,980 CP=0,602 V=16,5 knot BHP=4160 LCB =%3,5 (kıçta)

Şehir Hattı Yolcu Gemisi LOA=76,86 m B=11,59 m D =3,73 m T=2,75 m ∆=1050 ton CB=0,470 CM=0,860 V=18,35 knot BHP=2x1500

Savaş gemisi (Destroyer) LOA=109 m B=10,7 m T=3,6 m =2100 ton CB=0,502 CM=0,807 CP=0,622 V=35 knot

Taka

Balıkçı Gemisi LOA=13,98 m B=3,84 m ∆=28,6 ton V=8,5 knot BHP=80

Yuvarlak Karinalı Tekneler (R kesit,motorbot) LOA=18,90 m B=3,66 m T=0,90 m V=17,5 knot BHP=2x225

Çeneli-V kesitli kayıcı tekne (Yüksek Süratli Tekne) LOA=7,62 m B=2,13 m T=0,40 m CB=0,483 V=16,8 knot ∆=2,90 ton BHP=100

Yat (Yacht)-(Yelkenli Yat) LWL=6,55 m LOA =7,60 m B=1,75 m T=1,15 m ∆=1,65 ton

BAŞ BODOSLAMA FORMLARI Eğik Baş (Clipper Tipi) Balta Baş

Yumru Baş (Balblı baş formu) Aşırı Balb Damla BalbMaier Balb

Maier Baş Formu (Çalık baş)

Balb ara kesit çeşitleri (x-x ara kesitindeki görünüşleri) 1-) Dairesel ara kesit2-) Yatay eliptik ara kesit 3-) Düşey eliptik ara kesit 4-) Damla ara kesit ()4-) Ters damla ara kesit ()

KIÇ BODOSLAMA FORMLARI Kruzer Kıç Formu (Karpuz Kıç)

Ayna Kıç (Aynalık)- (Transom)