YANIK, DONMA VE SICAK ÇARPMALARI Sivil Toplum Kuruluşlarına İlk Yardım Kursu- Afet Yönetim Merkezi Yalova/Temmuz 2006 Emine KARAGÖZ İl Sağlık Müdürlüğü İlk Yardım Eğitmeni

YANIK NEDİR? Herhangi bir ısıya maruz kalma nedeniyle oluşan doku bozulmasıdır. Fiziksel Yanıklar Kimyasal Yanıklar

A - Fiziksel Yanıklar Isı ile oluşan yanık Elektrik çarpması nedeniyle oluşan yanık Işın ile oluşan yanık Sürtünme ile oluşan yanıklar Donma sonucu oluşan yanıklar

B-Kimyasal Yanıklar Asit ve alkali etkisi olan kimyasal maddelerin yol açtığı yanıklar

YANIĞIN CİDDİYETİNİ BELİRLEYEN ETKENLER Derinlik Yaygınlık Meydana Geldiği Bölge Yaş Enfeksiyon Riski Solunum Yoluyla Görülen Zarar Önceden Var Olan Hastalıklar

YANIĞIN DERECELENDİRİLMESİ 1.Derece Yanıklar 2.Derece Yanıklar 3.Derece Yanıklar

1.DERECE YANIKLAR Ağrılıdır Bölgede şişlik olur Deride ve derinin yüzeyinde kızarıklık Yaklaşık48saat içinde iyileşir

2.DERECE YANIKLAR Üst deri ve alt derinin 3.tabakası etkilenir İçi su dolu kabarcıklar oluşur Derinin kendini yenilemesi ile iyileşir Çok ağrılıdır

3.DERECE YANIKLAR Derinin Tüm Tabakaları Etkilenir(kaslar,sinirler,damarlar) Beyaz Ve Kara Yaradan Siyah Renge Kadar Aşamaları Vardır Sinirler Zarar Gördüğü İçin Ağrı Vermezler

YANIKLARIN VÜCUTTAKİ OLUMSUZ ETKİLERİ Yaygınlığı,derinliği Ve Oluştuğu Bölgeye Göre Organ Ve Sistemlerin İşleyişini Bozar Ağrı Ve Sıvı Kaybı Sonucu Şok Oluşur Enfeksiyon Riski Oluşur

YANIKLARDA İLK YARDIM Kişi hala yanıyorsa paniğini engelle koşmasını önle hasta/yaralıyı battaniye ile sar ve yere yatır Yaşam bulgularına bak ABC Ödem İçin Takılarını Ve Saatini Çıkart

YANIKLARDA İLK YARDIM Yanmış Alandaki Giysiler Deriler Kaldırılmadan Çıkarılır Hijyen Ve Temizliğe Dikkat Et Yanık Üzeri Temiz Bir Bezle Örtülür Su toplanmış yerleri patlatma Hasta/yaralı Battaniye İle Örtülür

Yanığa Bir Şey Sürmeyiniz Tıbbi Yardım İste 112 Ara-Arat Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa kusmuyorsa sıvı kaybı için 1lt su 1 çay kaşığı karbonat 1 çay kaşığı tuz verilir Yanık bölge en az 20 dk musluk suyu ile yıka(yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı çok olacağından önerilmez)

KİMYASAL YANIKLARDA İLK YARDIM Kimyasal maddenin deriyle teması kesilmelidir Bölge bol tazyiksiz suyla 15-20dk yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır Giysiler çıkarılır Hasta/yaralı örtülür Tıbbi yardım iste 112

ELEKTRİK YANIKLARINDA İLK YARDIM

ELEKTRİK YANIKLARINDA İLK YARDIM Sakin Olun Hasta/yaralıya Müdahale Etmeden Önce Elektrik Akımını Kesin Yaşam Bulgularına Bakın ABC Gerekirse Kalp Masajına Başlayın Kesinlikle Su İle Müdahale Edilmez

ELEKTRİK YANIKLARINDA İLK YARDIM Hasta/yaralı Hareket Ettirilmez Hasar Gören Bölge Temiz Bir Bezle Silinir Yanık bölgeyi temiz bir bir bezle örtün Sıcak tutun,başka yaralanmasını değerlendirin Tıbbi Yardım İstenir 112

Yüksek derece ısı ve nem sonucu vücut ısısının ayarlanamaması ile ortaya çıkan bozulmalardır

SICAK ÇARPMASI BELİRTİLERİ Adale Krampları,Bol Terleme Güçsüzlük ,Yorgunluk Baş Dönmesi, Hızlı Nabız Davranış Bozukluğu,sinirlilik Solgun Ve Sıcak Deri Bilinç Kaybı Hayal Görme Bulantı,kusma

SICAK ÇARPMALARINDA İLK YARDIM Hasta/yaralı Serin Ve Havadar Bir Yere Alınır Giysiler Çıkarılır Sırt Üstü Yatırılır Kol Ve Bacaklar Yükseltilir Bilinç Açık Bulantı Yoksa 1lt Suya 1 Çay Kaşığı Karbonat 1çay Kaşığı Tuz Ve Ya Soda İçirilir

DONMALAR Aşırı Soğuk Nedeni İle Soğuktan Etkilenen Bölgeye Yeterli Kan Gitmemesi Ve Dokularda Kan Pıhtılaşması İle Dokularda Hasar Oluşmasıdır.

1. DERECE DONMALAR En hafif şekildir Deride solukluk,soğukluk hissi olur Uyuşukluk ve halsizlik olur Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme hissi olur

2.DERECE DONMALAR Soğuğun sürekli olması ile belirginleşir Zarar gören bölgede gerginlik hissi vardır Ödem,şişkinlik ağrı ve içi su dolu kabarcıklar olur Su toplaması iyileşirken siyah kabuklar oluşur

3.DERECE DONMALAR Dokularda Geriye Dönüşsüz Hasarlar Oluşur Sağlıklı Deriden Kesin Hatları İle Ayrılan Siyah Bölgeler Oluşur

DONMALARDA İLK YARDIM Hasta/yaralı Ilık Bir Yere Alınır,sakinleştirilir Su Toplanmış Bölgeler Patlatılmadan Üstü Örtülür ,Kesin Dinlenmeye Alınır Donan Bölge Ovulmaz Kendi Kendine Isınması Sağlanır El Ve Ayak Doğal Pozisyonda Tutulur El Ve Ayaklar Yukarı Kaldırılır

DONMALARDA İLK YARDIM Ilık suda ısıtma yapılıyorsa organın ısıtma yapılan kabın kenarlarına veya dibine değmemesine dikkat edilmelidir Isıtma suyu en fazla 29-30 derece olmalı elimizi sokabilmeliyiz Isınma işleminden sonra halsizlik devam ediyorsa bezle bandaj yapılır Tıbbi yardım 112