İç Kontrol Nedir? İdarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin; - etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, - muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, - mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini, sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan mali ve diğer kontroller bütünüdür. (5018 Sayılı Kanunun 55 inci maddesi)
KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI KONTROL ORTAMI STANDARTLARI RİSK DEĞERLENDİRME STANDARTLARI KONTROL FAALİYETLERİ STANDARTLARI BİLGİ VE İLETİŞİM STANDARTLARI İZLEME STANDARTLARI Etik Değerler ve Dürüstlük Planlama ve Programlama Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Bilgi ve İletişim İç Kontrolün Değerlendirilmesi Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Hiyerarşik Kontroller Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Raporlama İç Denetim Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Kayıt ve Dosyalama Sistemi Bilgi Sistemleri Kontrolleri Faaliyetlerin Sürekliliği Görevler Ayrılığı Personelin Yeterliliği ve Performansı Yetki Devri
Kontrol Faaliyetleri; Kontrol faaliyetleri; tanımlanan ve değerlendirilen risklerin yönetilmesi amacıyla oluşturulan tüm prosedür, uygulama ve kararlardır. Standart 7 : Kontrol stratejileri ve yöntemleri Standart 8 : Prosedürlerin belirlenmesi ve belgelendirilmesi Standart 9 : Görevler ayrılığı Standart 10 : Hiyerarşik kontroller Standart 11 : Faaliyetlerin sürekliliği Standart 12 : Bilgi sistemleri kontrolleri Kontrol faaliyetleri, riskleri kabul edilebilir düzeylerde yönetmek için kullanılır. Risklerin çeşidine göre, önleyici, tespit edici ve düzeltici her türlü kontrol faaliyeti belirlenir ve uygulanır.
KONTROL FAALİYETLERİNİN SINIFLANDIRILMASI 1.Önleyici Kontroller: Risklerin gerçekleşme olasılığını azaltıp idare tarafından kabul edilebilir seviyede tutmak için yapılması gereken kontrollerdir: Maddi ve gayri maddi haklar (fikri varlıklar vb.) ile kayıtların güvenliği Varlıkların fiziksel olarak korunması Mali bilgi ve yönetim bilgilerinin kayıt altına alınması Şifreler, kimlik kartları, koruma görevlileri gibi erişim kontrolleri belirlenmesi Çıkar çatışmasını engellemek için görevler ayrılığı ilkesinin uygulanması Örnek; 1- SGB Net, KBS vb sistemlerin kullanılması. 2- Üniversite bünyesinde kullanılan personel, öğrenci, hastane, kütüphane ve otomasyon sistemleri gözden geçirilerek önlemlerin alınması ve yetki sınırlarının tespit edilmesi. 3- Yetkin personel çalıştırılması.
KONTROL FAALİYETLERİNİN SINIFLANDIRILMASI 2.Yönlendirici Kontroller: Bilgilendirme, koruma, davranış şekli belirleme gibi dolaylı faaliyetlerle riskleri kontrol etme yöntemidir: Kurumsal değişiklikleri yansıtmak üzere sürekli güncellenen, kabul edilmiş bir teşkilat şeması Rehberler, resmi görüşler, el kitapları, broşürler, afişler gibi uygulamaya yönelik düzenlemeler Amaç, hedef, faaliyet ve projelere ilişkin yazılı birim ve alt birim görev tanımları
KONTROL FAALİYETLERİNİN SINIFLANDIRILMASI 2.Yönlendirici Kontroller: Görev tanımları doğrultusunda kişilerin unvan, bilgi ve deneyimleri dikkate alınarak hazırlanan görev dağılım çizelgeleri Görevlerin etkin bir şekilde yerine getirilebilmesi için mevzuata, hiyerarşik yapıya ve görevin gereklerine uygun yazılı yetki devirleri Kurum içinde etkili iletişim ve raporlama araçları
KONTROL FAALİYETLERİNİN SINIFLANDIRILMASI 3.Tespit Edici Kontroller: Riskler gerçekleştikten sonra meydana gelen zarar ve hasarın ne olduğunun tespiti amacıyla yapılan kontrollerdir: Dönemsel sayımlar/fiziksel envanterler Sayımların/envanterlerin kayıtlarla karşılaştırılması Faklılıkların tespiti ve analizi için uygun yöntemler belirlenmesi
KONTROL FAALİYETLERİNİN SINIFLANDIRILMASI 4.Düzeltici Kontroller: Risklerin gerçekleştiği durumlarda, istenmeyen sonuçların etkisinin giderilmesine yönelik kontrollerdir: Faaliyetleri olumsuz etkileyebilecek kayıp ve zararı telafi etme yöntemlerinin belirlenmesi. Tespit edilen farklılıkların düzeltilmesi ve ortadan kaldırılması için gerekli tedbirlerin uygulamaya konulması
KONTROL FAALİYETLERİ YÖNTEMLERİ idareler kendi görev alanları ve teşkilat yapılarına göre ihtiyaç duyacakları farklı işlem öncesi ve işlem sonrası kontrol yöntemleri de uygulayabilirler. İşlem öncesi kontroller, faaliyet gerçekleştirilmeden önce uygun prosedürler izlenerek uygulamaya konulan kontrollerdir. İşlem sonrası kontroller ise kurum faaliyetlerinin, gerçekleştirilmesinden sonra, yönetim tarafından önceden belirlenmiş yöntemlerle kontrole tabi tutulmasını ifade eder.
KONTROL FAALİYETLERİ STANDARTI GENEL ŞARTLARI Standart Kod No Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı KFS7 Kontrol Stratejileri Ve Yöntemleri: İdareler, hedeflerine ulaşmayı amaçlayan ve riskleri karşılamaya uygun kontrol strateji ve yöntemlerini belirlemeli ve uygulamalıdır. KFS 7.1 Her bir faaliyet ve riskleri için uygun kontrol strateji ve yöntemleri (düzenli gözden geçirme, örnekleme yoluyla kontrol, karşılaştırma, onaylama, raporlama, koordinasyon, doğrulama, analiz etme, yetkilendirme, gözetim, inceleme, izleme vb.) belirlenmeli ve uygulanmalıdır. KFS 7.2 Kontroller, gerekli hallerde, işlem öncesi kontrol, süreç kontrolü ve işlem sonrası kontrolleri de kapsamalıdır. KFS 7.3 Kontrol faaliyetleri, varlıkların dönemsel kontrolünü ve güvenliğinin sağlanmasını kapsamalıdır. KFS 7.4Belirlenen kontrol yönteminin maliyeti beklenen faydayı aşmamalıdır.
Standart Kod No Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı KFS8 Prosedürlerin Belirlenmesi Ve Belgelendirilmesi: İdareler, faaliyetleri ile mali karar ve işlemleri için gerekli yazılı prosedürleri ve bu alanlara ilişkin düzenlemeleri hazırlamalı, güncellemeli ve ilgili personelin erişimine sunmalıdır. KFS 8.1 İdareler, faaliyetleri ile mali karar ve işlemleri hakkında yazılı prosedürler belirlemelidir. KFS 8.2 Prosedürler ve ilgili dokümanlar, faaliyet veya mali karar ve işlemin başlaması, uygulanması ve sonuçlandırılması aşamalarını kapsamalıdır. KFS 8.3 Prosedürler ve ilgili dokümanlar, güncel, kapsamlı, mevzuata uygun ve ilgili personel tarafından anlaşılabilir ve ulaşılabilir olmalıdır.
Standart Kod No Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı KFS9 Görevler Ayrılığı: Hata, eksiklik, yanlışlık, usulsüzlük ve yolsuzluk risklerini azaltmak için faaliyetler ile mali karar ve işlemlerin onaylanması, uygulanması, kaydedilmesi ve kontrol edilmesi görevleri personel arasında paylaştırılmalıdır. KFS 9.1 Her faaliyet veya mali karar ve işlemin onaylanması, uygulanması, kaydedilmesi ve kontrolü görevleri farklı kişilere verilmelidir. KFS 9.2 Personel sayısının yetersizliği nedeniyle görevler ayrılığı ilkesinin tam olarak uygulanamadığı idarelerin yöneticileri risklerin farkında olmalı ve gerekli önlemleri almalıdır.
Standart Kod No Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı KFS10 Hiyerarşik Kontroller: Yöneticiler, iş ve işlemlerin prosedürlere uygunluğunu sistemli bir şekilde kontrol etmelidir. KFS 10.1 Yöneticiler, prosedürlerin etkili ve sürekli bir şekilde uygulanması için gerekli kontrolleri yapmalıdır. KFS 10.2 Yöneticiler, personelin iş ve işlemlerini izlemeli ve onaylamalı, hata ve usulsüzlüklerin giderilmesi için gerekli talimatları vermelidir.
Standart Kod No Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı KFS11 Faaliyetlerin Sürekliliği: İdareler, faaliyetlerin sürekliliğini sağlamaya yönelik gerekli önlemleri almalıdır. KFS 11.1 Personel yetersizliği, geçici veya sürekli olarak görevden ayrılma, yeni bilgi sistemlerine geçiş, yöntem veya mevzuat değişiklikleri ile olağanüstü durumlar gibi faaliyetlerin sürekliliğini etkileyen nedenlere karşı gerekli önlemler alınmalıdır. KFS 11.2 Gerekli hallerde usulüne uygun olarak vekil personel görevlendirilmelidir. KFS 11.3 Görevinden ayrılan personelin, iş veya işlemlerinin durumunu ve gerekli belgeleri de içeren bir rapor hazırlaması ve bu raporu görevlendirilen personele vermesi yönetici tarafından sağlanmalıdır.
Kontrol Faaliyetlerini Belirleme Faktörleri Kontrol faaliyetlerinin; Kim(ler)/hangi birim(ler) tarafından gerçekleştirileceği Hedeflenen bitiş tarihleri Uygulanması için gerekli kaynaklar Kritik başarı faktörleri Nasıl dokümante edileceği İzlenmesine yönelik süreçler önceden belirlenmelidir.
KONTROL FAALİYETLERİ YÖNTEMLERİ 1.Aşama: Hedeflerin belirlenmesi 2.Aşama: Hedeflere ulaşmadaki risklerin tespit edilmesi ve değerlendirilmesi 3.Aşama: Risklere cevap verme yönteminin belirlenmesi -Kabul etme - Kontrol etme - Devretme – Kaçınma 4. Aşama: Kontrol faaliyetlerinin sınıflandırılması: - Önleyici - Yönlendirici - Tespit edici - Düzeltici
KONTROL FAALİYETLERİ YÖNTEMLERİ 5.Aşama: Kontrol Faaliyetlerinin belirlenmesi: -Karar Alma ve onaylama -Görevler ayrılığı -Çift imza yöntemi -Veri mutabakatı -Gözetim prosedürleri -Ön mali kontroller -Muhasebe işlemleriyle ilgili prosedürler -Yolsuzluk ile mücadele prosedürleri -Varlık ve bilgiye erişim -Bilginin Belgelendirmesi Arşivlenmesi ve depolanması -İş sürekliliği Planları -Bilgi teknolojilerine ilişkin kontrol faaliyetleri
Standart Kod No Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı KFS12 Bilgi Sistemleri Kontrolleri: İdareler, bilgi sistemlerinin sürekliliğini ve güvenilirliğini sağlamak için gerekli kontrol mekanizmaları geliştirmelidir. KFS 12.1 Bilgi sistemlerinin sürekliliğini ve güvenilirliğini sağlayacak kontroller yazılı olarak belirlenmeli ve uygulanmalıdır. KFS 12.2 Bilgi sistemine veri ve bilgi girişi ile bunlara erişim konusunda yetkilendirmeler yapılmalı, hata ve usulsüzlüklerin önlenmesi, tespit edilmesi ve düzeltilmesini sağlayacak mekanizmalar oluşturulmalıdır. KFS 12.3 İdareler bilişim yönetimini sağlayacak mekanizmalar geliştirmelidir.
TEŞEKKÜR EDERİZ.