BESLENME İLE İLGİLİ HASTALIKLAR ...................................Y I L L A R...................................... BESLENME İLE İLGİLİ HASTALIKLAR Prof.Dr.A.Murat Tuncer

YENİDOĞAN AKCİĞER HASTALIKLARI İSHAL SITMA KIZAMIK AIDS TRAVMA Bilinmeyenler

Protein Enerji Mikrobesinler Demir İyot Çinko Selenyum Vitaminler Folik asit Vit A Vit D Vit C

Mikrobesinler Vitaminler Mineraller A, beta karoten, B1, B2, B3, B6, B12, C, D, E, K Mineraller Ca, P, K, Flor, magnezyum, çinko, selenyum, krom, demir, Na, bakır, mangan

Meyve ve sebzeler birçok vitamin, mineral ve tabii maddenin kaynağı olup akut ve kronik hastalıklardan vucudumuzu korumaktadır.Benzer birçok madde değişik kaynaklarda değişik oranlarda bulunmakta olup, beslenmede denge sağlıklı beslenme için en önemli kriterdir. Lifli beslenme koroner kalp hastalığı ve barsak hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığın önlenmesinde önem taşır. Fasulye, mercimek , enginar, bezelye, nohut ve böğrülce bu açıdan en önemli kaynaklardandır.

Vitamin C bağışıklık sistemimiz ve vucudumuzda oluşan yara iyileşmelerinde önemli rol oynayan bir vitamin olup kırmızı ve yeşil biber, kiwi , çilek, brokkkoli, Brüksel lahanası, portakal, domates, lahana ve karnabahar en önemli kaynaklardır.

Vitamin A özellikle cilt ve göz sağlığı için en önemli vitaminlerdendir. Enfeksiyonlardan korunmada da önemli görev yapar. Patates, kabak, havuç, şalgam, hardal, lahana, ıspanak, kırmızı biber önemli vitamin A kaynaklarındandır.

Vitamin D; kemik gelişimi ve kalsiyum metabolizmamız için en önemli vitamindir. Genellikle 0-13 yaş arasında günlük alınması önerilen miktar 200-400 ünitedir. Güneş ışığı (UV) önemli bir kaynaktır. Bir bardak tam süt 100 Ünite, bir yumurta 20 Ünite D vitamini içerir. Bir çorba kaşığı morina balığı karaciğerinde (cod fish oil) 1.300 ünite D vitamini vardır. Kalsiyum kemik ve hücre fonksiyonlarımız için hayati önem taşıyan bir mineraldir. Başlıca kaynak süt ve süt ürünleridir. Günlük 200-800 mg alımı önerilir.

Folate veya folik asit bir vitamin olup başta kan hücreleri olmak üzere hücre çoğalmasının en temel desteğidir. Doğum öncesi alınması doğacak çocuklarda beyin ve sinir sistemi anomalilerinin riskini azaltır. Ispanak, bezelye, böğrülce, kuşkonmaz (asparagus) en önemli folat kaynaklarındandır.

Potasyum bir elektrolit olup kan basıncı başta olmak üzere sağlığın devamı için önemli bir elementtir. Patates, domates, bezelye, havuç, pancar ve erik en önemli kaynaklardandır.

Çinko bağışıklık sistemi, tad duyusu, iştah ve büyüme için önemli bir mineraldir. Deniz ürünleri, zenginleştirilmiş gıdalar , fındık fıstık, fasulye en önemli kaynaklardandır. Selenyum antioksidan etkili eser elementtir. Kanser, kalp hastalıkları, yaşlanma ile ilgili önemli fonksiyonlar yapar. Fındık, fıstık, beyaz ve kırmızı et, yumurta , pirinç değişik oranlarda selenyum içerir. Günlük 20-50 mikrogr a ihtiyacımız vardır.Keshan Hastalığı (kalp fonksiyon bozukluğu), hipotiroidism, Kashin-Beck (osteoartrit) hastalıkları selenyum eksikliklerinde görülebilir.

Zararlı Gereksinim Protein Kalori Yağ KH Demir İyot Çinko Vit D Vit C Kaynaklar Yararları Eksiklik Zararlı Protein 13-80gr %12-15 Et,süt yumurta Doku yaşamı Malnurisyon Böbrek hasarı Kalori 650-2700 kCal Enerji Malnutrisyon Obesite Yağ %25-30 yağlar Hücre devamlılığı KH %55-60 Tahıl ve sebzeler Hücre metabolizması Metabolik hast. Obesite, diyabet Demir 11-15 mg Et yumurta Oksijen trans,kan,hücre fonk. Anemi 40-45 mg Demir zehirlenmesi İyot 150 mikrogr Deniz ürünleri ve deniz havası,tuz Tiroid fonksiyonu Hipotiroidi 1000 mikrogr/g tiroidit Çinko 3-8 mg Deniz ürünleri, fındık,fıstık, fasulye Bağışıklık, tad, İştah, cilt, tırnak Kilo kaybı, kansızlık, iştah kaybı Kusma, bulantı 5-40 mg Vit D 200-400 ünite Deniz ürünleri, güneş ışığı Kemik yapımı, kalsiyum tutulması Raşitizm Hipervitaminoz 100.000 Unite Vit C 60 mg Limon, portakal, brokkoli,domates Enfeksiyon, doku bütünlüğü Skorbüt 2000 mg başağrısı, ishal ? Vit A 1000-3000 ünite Süt, yumurta, et, ıspanak, havuç Bağışıklık, hücre fonksiyonları Körlük, enfeksiyonlar 4000-10000 ünite hipervitaminoz

- ? Zararları Gereksinim Kalsiyum Selenyum Magnezyum Folat Vitamin E Kaynaklar Yararları Eksiklik Zararları Kalsiyum 210-1300 mg Süt ve süt ürünleri Kemik Raşitizm Hiperkalsemi Selenyum 20-55 mikrogr Deniz ürünleri, fındık-fıstık Antioksidan, antikanser Keshan (kalp ytmz) Selenosis Magnezyum 80-400 mg Yeşil sebzeler Sİnir iletisi, kas fonk, hücresel f. Havale, yorgunluk, iştahsızlık İshal, kramp ? Folat 150-400 mikrogr Et, bezelye, pirinç, ıspanak Hücre bölünmesi Kansızlık, doğumsal anomali - Vitamin E 6-15 mg Bitkisel yağlar, geiş yeşil yapraklı sebzeler Serbest radikallere karşı koruyucu Kısırlık, hemolitik anemi, kanser Vitamin K 70-80 mikrogr Lahana,ıspanak, Hardal, endojen Kanamayı önleyen faktörler yapımı Kanama Vitamin B6 1,3-2 mg Sebze ve meyve, beyaz et Protein metabolizması, kan, sinir sistemi Anemi,depresyon, havale, dermatit 500mg, nöropati Vitamin B12 0.9-2mikrogr Hayvansal ürünler Hücre metabolizması Anemi, denge bozukluğu, havale Vitamin B1 1.1-1.5 mg Tahıllar,karaciğer Hücre enerji siklusu Beri-beri Krom 0.2-15 mikrogr Brokkoli,grayfurt Cr+3aktif,Cr+6toksik, İnsuline destek, hormonal etkin Şeker regulasyonu ?

Beslenme Bozukluğu ve Sonuçları Aşırı beslenme ; Obezite Az enerji-protein alma; Malnutrisyon, beslenme hastalığı Dengesiz beslenme; Özel hastalıklar Folik asit, B12, demir ; kansızlıklar Vitamin A; Gece körlüğü Vitamin C; Skorbüt, kanama Vitamin D; Raşitizm, kemik erimesi İyot, omega-3; Zeka geriliği, başarısızlık

Beslenme Bozukluğu Belirtileri Fiziksel gelişim geriliği Performans düşüklüğü, okul başarısızlığı Cilt bozuklukları, kanamalar Enfeksiyonlara eğilim, zor düzelme Solukluk, halsizlik Saç dökülmesi, tırnak değişiklikleri Kemik değişiklikleri, dişlerde sağlıksız değişimler Uyku bozuklukları

İşin Sırrı DENGE