YAĞMURLAMA SULAMA Kaynaktan bir pompa aracılığı ile alınan su, kapalı boru hatları içerisinde basınçlı olarak sulama alanına kadar iletilir. Alanda belirli.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
el ma 1Erdoğan ÖZTÜRK ma ma 2 Em re 3 E ren 4.
Advertisements

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Akkol
ARAZİ TESVİYESİ.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ Arapgir Meslek YÜKSEKOKULU
Ders: ZYS 426 SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI Konu: 3
YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ
ARAZİNİN SULAMAYA HAZIRLANMASI
Atlayarak Sayalım Birer sayalım
BEIER CÜMLE TAMAMLAMA TESTİ
Diferansiyel Denklemler
ÖRNEKLEME DAĞILIŞLARI VE TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ
1/27 GEOMETRİ (Kare) Aşağıdaki şekillerden hangisi karedir? AB C D.
BEIER CÜMLE TAMAMLAMA TESTİ
ALIŞVERİŞ ALIŞKANLIKLARI ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI Haziran 2001.
KIR ÇİÇEKLERİM’ E RakamlarImIz Akhisar Koleji 1/A.
Prof. Dr. Leyla Küçükahmet
CAN Özel Güvenlik Eğt. Hizmetleri canozelguvenlik.com.tr.
HAZIRLAYAN:SAVAŞ TURAN AKKOYUNLU İLKÖĞRETİM OKULU 2/D SINIFI
ÖRNEKLEM VE ÖRNEKLEME Dr.A.Tevfik SÜNTER.
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
İmalat Yöntemleri Teyfik Demir
PÇAĞEXER / SAYILAR Ali İhsan TARI İnş. Yük. Müh. F5 tuşu slaytları çalıştırmaktadır.
Anadolu Öğretmen Lisesi
Damla sulama yöntemi.
4 X x X X X
AĞAÇALTI MİKRO YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ
Yard. Doç. Dr. Mustafa Akkol
Ders: ZYS 426 SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI Konu: 2
ANA BABA TUTUMU ENVANTERİ
1 DEĞİŞMEYİN !!!
YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ Prof.Dr.Belgin ÇAKMAK. YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ Sulama suyu borularla araziye iletilir ve borular üzerindeki yağmurlama başlıklarından.
BİREYSEL YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
Yağmurlama sulama yöntemi
ECHİNODERMATA Kambriyen – Güncel tümüyle denizel Filum
PÇAĞEXER / SAYILAR Ali İhsan TARI İnş. Yük. Müh. F5 tuşu slaytları çalıştırmaktadır.
Diferansiyel Denklemler
Ders: ZYS 426 SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI Konu: 3
Damla sulama yöntemi.
Damla sulamada ıslatma desenleri
6. BÖLÜM SULAMA YÖNTEMLERİ
Ders: ZYS 426 SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI Konu: 3
YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ
Damla sulama yöntemi.
Damlatıcılar Lateral boyuna geçik (in-line) yada lateral üzerine geçik (on-line) tipte Labirent yada zig-zag biçiminde uzun akış yollu İşletme basıncı.
6. BÖLÜM SULAMA YÖNTEMLERİ
Yüzey Sulama Yöntemleri
ÇİFT SİLİNDİR İNFİLTROMETRE İLE İNFİLTRASYON TESTLERİ
KARIK SULAMA YÖNTEMİ Karık sulama yönteminde, bitki sıraları arasına karık adı verilen küçük yüzlek kanallar açılır ve bu yüzlek kanallara su verilir.
SULAMA YÖNTEMLERİ Sulama yöntemi; suyun toprağa veriliş biçimi olup mevcut sulama yöntemleri aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir. A. Yüzey sulama yöntemleri;
YÜZEY SULAMA YÖNTEMLERİ
AĞAÇ ALTI MİKRO YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMİ TASARIMI ÖRNEĞİ
BİREYSEL YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
SULAMA YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİNE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
AĞAÇALTI MİKRO YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ
TOPLU YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
YAĞMURLAMA SULAMA Kaynaktan bir pompa aracılığı ile alınan su, kapalı boru hatları içerisinde basınçlı olarak sulama alanına kadar iletilir. Alanda belirli.
DÜŞÜK BASINÇLI BORU SİSTEMLERİ
DÜŞÜK BASINÇLI BORU SİSTEMLERİ
SULAMA YÖNTEMLERİ Sulama yöntemi; suyun toprağa veriliş biçimi olup mevcut sulama yöntemleri aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir. A. Yüzey sulama yöntemleri;
ARAZİ TESVİYESİ Prof. Dr. A. Halim ORTA.
ÇİFT SİLİNDİR İNFİLTROMETRE İLE İNFİLTRASYON TESTLERİ
BİREYSEL YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
SULAMA YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİNE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
SULAMA YÖNTEMLERİ Prof. Dr. A. Halim ORTA.
SULAMA YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİNE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
BİREYSEL YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
DÜŞÜK BASINÇLI BORU SİSTEMLERİ
Sunum transkripti:

YAĞMURLAMA SULAMA Kaynaktan bir pompa aracılığı ile alınan su, kapalı boru hatları içerisinde basınçlı olarak sulama alanına kadar iletilir. Alanda belirli aralıklarla yerleştirilmiş yağmurlama başlıkları aracılığı ile önce atmosfere verilir. Buradan toprak yüzeyine düşer, infiltrasyonla toprak içerisine girer ve kök bölgesinde depolanır. Bu aşamada ortaya çıkan görüntü doğal yağmura benzetildiğinden yönteme yağmurlama sulama adı verilir.

Toprak koşulları: Her türlü toprak koşullarında uygulanır Toprak koşulları: Her türlü toprak koşullarında uygulanır. Özellikle infiltrasyon hızı yüksek, kullanılabilir su tutma kapasitesi değeri düşük, hafif bünyeli topraklar için idealdir. Sığ toprak koşullarında sorunsuz olarak uygulanır. Topoğrafik koşullar: Her türlü topoğrafya koşullarında uygulanabilir. Eğimi yüksek ve dalgalı topoğrafya yöntem için bir kısıt oluşturmaz. Bitki koşulları: Toprak üstü aksamının ıslatılmasından kaynaklanan hastalık ve zararlılara duyarlı olmayan tüm bitkileri sulanmasında kullanılır. Su kaynağı koşulları: Yüzey sulama yöntemlerine göre çok daha düşük su kaynağı debilerinde başarı ile uygulanabilir. Su kaynağının yüzeyde olması gerekmez. Ayrıca, su kalitesinin uygun olması ve fazla miktarda sediment ya da yüzücü cisim içermemesi gerekir.

Yağmurlama Sulama Yönteminin Üstünlükleri 1. Tesviye gerektirmez. 2. Su alma hızı yüksek hafif bünyeli topraklarda yüksek bir sulama randımanı verir. 3. Sığ topraklarda kontrollü bir sulama yapılır.(taban suyu yükseltmeksizin) 4. Eş su dağılım yeknesaklığı dolayısıyla su uygulama randımanının yüksek olması mevcut su ile daha geniş alanların sulanmasını etkin kılar. 5. İyi bir projeleme ve işletim ile erozyon sorunu ortadan kalkar. 6. Borular genellikle gömülü olduğundan, yüzeyde olsalar bile az yer kapladıklarından (kanallara göre) tarım dışı alanlar azalır ve tarımsal işler kolaylaşır. 7. Sulama işçiliği giderleri daha azdır. 8. Ticari gübreler ve tarımsal mücadele ilaçları sistem ile verilebilir. 9. Meyve ağaçları kısa süreli periyotlarla dondan korunur.

Yağmurlama Sulama Yönteminin Dezavantajları İlk yatırım masrafları oldukça yüksektir. İşletme basıncı genellikle bir pompa aracılığıyla sağlandığından işletme giderleri yüksektir. Özellikle rüzgar hızının yüksek olduğu bölgelerde su dağılımı olumsuz yönde etkilenir. Bu olumsuzluk olanaklar el veriyor ise laterallerin rüzgar esiş yönüne dik yerleştirilmesiyle veya rüzgarsız saatlerde sulama yapılması ile giderilebilir. Ayrıca, rüzgar hızına daha az duyarlı düşük fırlatma açılı yağmurlama başlıklarının kullanılması sorunu belirli ölçüde azaltır. Sıcaklığın yüksek olduğu yörelerde yüksek buharlaşma sulama randımanını azaltır. Bu sorun gece sulamaları ile giderilebilir.

Özellikle bazı bitkilerde tozlaşma döneminde yapılan sulamalar döllenmeyi olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle sulama programlarının anılan dönemde sulama yapılmayacak biçimde düzenlenmesi önemlidir. Bitkinin toprak üstü aksamı ıslatıldığından ayrıca havanın bağıl nemi yükseldiğinden hastalık ve zararlıların yayılma performansı artar. Özellikle öğle saatinde sulamanın bitirilmesi koşulunda yaprak yüzeyinde kalan su zerrecikleri birer mercek gibi çalışarak yaprakların zarar görmesine neden olur. Bu sorun sulamanın akşam saatlerine doğru bitirilmesiyle giderilebilir. Bir önceki maddede değinilen sorun özellikle tuzlu su koşullarında daha da artar. Bu nedenle, T1 ve T2 sınıfındaki sular dışında kalan suların yağmurlama sulamada kullanılması önerilmez.

YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMİNİN UNSURLARI Tipik bir yağmurlama sulama sistemi: pompa birimi, boru hatları( ana boru, lateral ve fittingsler) ve yağmurlama başlıklarından oluşur.

Su kaynağı: Sistemde her türlü kaynaktan yararlanılabilir Su kaynağı: Sistemde her türlü kaynaktan yararlanılabilir. Bu bir akarsu olabileceği gibi, rezervuar, kanal, kuyu vb. olabilir. Önemli olan kaynağın çok fazla sediment ve yüzücü cisim içermemesidir. Aksi halde başlıklar ve borularda tıkanma olur. Bu durumda filtrasyon gereklidir bu ise oldukça pahalı bir işlemdir.

Pompa birimi: Sistemde güç kaynağı olarak değişik tipteki pompalar kullanılır. Statik emme yüksekliğinin düşük olduğu koşullarda yatay milli santrifüj pompalar, derin kuyularda ise ya dalgıç ya da düşey milli derin kuyu pompalar kullanılır. İşletme kolaylığı açısından elektrik pompa motorları tercih edilir.

Dalgıç pompa Yatay – düşey milli santrifüj pompa

Pancar motor Honda Motopomp

Boru hatları: Ana boru hattı suyu pompadan alır laterallere iletir Boru hatları: Ana boru hattı suyu pompadan alır laterallere iletir. Gömülü ya da yüzeyde olabilir. Gömülü koşullarda çelik, AÇB( asbestli çimento boru), sert PVC(poliviniklorül), HDPE (high densty polietilen) ve CTPE (cam takviyeli polietilen) borular, yüzeyde ise alüminyum ya da sert polietilen borular kullanılır. Lateral boru hatları suyu ana borudan alır başlıklara taşır. Genelde yüzeydedirler. Bu koşula alüminyum veya sert PE borulardan oluştururlar. Boru hatlarının gömülü olduğu koşullarda işletme basıncı 10 atm, yüzeyde ise 6 atm olması gerekir. Boruların yüzeyde olduğu koşulda, basınç altında tam sızdırmaz, basınç kalktığında ise drene contalar kullanılır. Ayrıca bu hatlarda dirsek, T parçası, kros, kör tapa, redüksiyon, adaptör, abot ve benzeri fittingsler kullanılır.

YAĞMURLAMA BAŞLIKLARI Başlık lateralden aldığı basınçlı suyu önce damlalar halinde atmosfere püskürtür. Daha sonra bu damlalar toprağa düşer. Laterale direkt veya yükselticisi ile bağlanır. Bu tamamen bitki boyuna bağlıdır. Yağmurlama başlıkları genellikle döner tiptedir. Başlıklar, dönüş hızları, işletme basınçları, işlevlerine göre sınıflandırılır.

Yağmurlama başlıkları, genellikle 0. 8 – 1 Yağmurlama başlıkları, genellikle 0.8 – 1.2 d / d bir dönü hızı gösterirler. 1 d / d’dan düşük ise yavaş, 1 d/d ise orta, 1 d/d’dan büyük ise hızlı dönen yağmurlama başlıkları olarak anılırlar. İşletme basıncı 2 atm az ise düşük basınçlı, 2 – 4 atm ise orta basınçlı, 4 – 6 ise yüksek basınçlı, 6 atm’ den büyük ise jet tipi yağmurlama başlıkları olarak anılırlar. Yağmurlama başlıkları işlevlerine göre; tarla ve bahçe tipi yağmurlama başlıkları olarak sınıflandırırlar.

30 - 330 10 - 120 Tarla Tipi Bahçe Tipi Bunun dışında meyve bahçelerinde 2- 6 m ıslatma çapına sahip olan mini yağmurlama başlıkları kullanılır. Bunların tasarımı yağmurlamadan çok damla sulamaya benzer.

YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TİPLERİ - Tarla sistemleri - Taşınabilir sistemler - Ağaçüstü sulama sistemleri Çiftlik sistemleri - Yarı sabit sistemleri - Ağaç altı sulama sistemleri Tarla sisteminden - Sabit sistemler çiftlik sistemine geçiş sistemleri - Toplu sistemler

1. Kaplanan Alana Göre Sistemler -Tarla sistemleri: İşletmelerde belirli bitkilerin kritik dönemlerinde destekleme sulamalar yapmak amacıyla kullanılan taşınabilir sistemlerdir. Bu tür işletmelerde esas yöntem yağmurlama olmayıp sadece belirli zamanlarda kullanılan sistemlerdir. -Çiftlik sistemleri: İşletmede temel yöntem yağmurlamadır. Etkin bir biçimde çalışması planlanır ve araziye kurulur. Yarı sabit veya taşınabilir biçimde olabilirler. Uygulamada en çok kullanılan sistemlerdir.

-Tarla sistemlerinden çiftlik sistemlerine geçiş sistemleri: İşletmede esas çiftlik sistemleridir. Bu biçimde planlama yapılır. Parasal yetersizliklerden dolayı uygulamaya peyderpey geçilir. Dolayısıyla yeterli kaynak bulununcaya kadar tarla, kaynak bulunduktan sonra çiftlik sistemleri uygulanır. -Toplu sistemler: Birden fazla işletmeye hizmet eden komplike sistemlerdir. Bir çok çiftlik sistemini kapsar. Basınçlı boru hatları ile alana getirilen sulama suyu her bir işletmenin istifade edeceği şekilde hidrantlar aracılığı ile işletmelere verilir. Her bir işletmede kendi çiftlik sistemi için gerekli olan suyu bir güç kaynağı kullanmadan alır.

2. Tesis ve İşletme Durumuna Göre Sistemler -Taşınabilir sistemler: Sistem unsurların tümü hareketlidir. Bazı koşullarda pompa birimi sabit olabilir. İlk yatırım masrafları düşük işletme giderleri yüksektir.

-Yarı sabit sistemler: Pompa birimi ve ana boru hattı sabit lateral ve başlıklar hareketlidir. Bir durakta sulama süresi tamamlandıktan sonra lateral bir diğer konuma taşınır. Böylece sulama devam eder. Bu sistemlerde taşınabilir sistemlere oranla ilk yatırım masrafı yüksek, işletme giderleri düşüktür.

-Sabit sistemler: Sistem unsurlarının tamamı sabittir -Sabit sistemler: Sistem unsurlarının tamamı sabittir. Ana boru hatları genelde gömülü lateraller ise gömülü veya yüzeyde olabilir. Başlıklar sulama mevsimi başında takılır, sonunda sökülür. İlk yatırım masrafı yüksek, işletme giderleri ise çok düşüktür. Rekreasyon alanların sulanmasında kullanılan sistemler bu tiplerdir.

3. Suyun Bitkiye Veriliş Biçimine Göre Sistemler -Ağaç üstü sulama sistemleri: Tarla bitkileri ve sebzelerin sulanmasında esas olarak su bitki üzerinden verilir. -Ağaç altı sulama sistemleri: Meyve bahçelerinin ağaç altından sulanmasında kullanılır.

YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNDE SU DAĞILIMI Yağmurlama sulama sistemlerinde ilk yatırım masrafı yüksek olduğundan, eş bir su dağılımı ve yüksek bir sulama randımanının eldesi zorunludur. Bu nedenle başlığın su dağılım özelliklerinin çok iyi bilinmesi gerekir. Alanda topografik koşullar ve borulardaki yük kayıpları nedeniyle başlıklardaki basınçlar, dolayısıyla debiler farklılık gösterir. Bu nedenle eş bir su dağılımı sağlanamaz. Yağmurlama başlıkları optimum işletme basıncında çalıştırılarak ve uygun tertip aralıklarında yerleştirilerek yüksek bir yeknesaklık ve su uygulama randımanı elde edilebilir. Her bir başlığın daire şeklinde ıslattığı bir alan vardır. Buna ıslatma alanı denir. Islatma alanının kesitine de su dağılım eğrisi adı verilir.

Yağmurlama başlıklarında ıslatma alanı ve su dağılım eğrisi Islatma alanı Yağmurlama başlığı Yağmurlama başlıklarında ıslatma alanı ve su dağılım eğrisi

Optimum işletme basıncı Düşük basınç Optimum işletme basıncı Yüksek basınç Yağmurlama başlıklarında farklı işletme basıncında su dağılım eğrileri

TEKNİK ÖZELLİKLERİN BELİRLENMESİ Üretilen bir yağmurlama başlığının belirli bir işletme basıncı ve meme çapında kendine özgü bir su dağılım eğrisi vardır. Dolayısıyla farklı tertip aralıklarında kendine özgü bir dağılım deseni olacaktır. Önemli olan bu dağılım deseninin kabul edilebilir düzeyde eş bir su dağılımı sağlayıp sağlamadığının belirlenmesidir. Başlıklarda su dağılım desenleri farklı biçimde yapılacak denemelerle saptanabilir. Bunlar; Tekil başlık deneme yöntemi Tekil lateral deneme yöntemi Birlikte çalışan lateraller deneme yöntemi Bunlardan en çok kullanılan ve en kolay sonuç veren tekil başlık deneme yöntemi açıklanacaktır.

Şekil 19’ da görüldüğü gibi, su toplama kapları kareler oluşturacak biçimde 2 m aralıklarla yerleştirilmiştir. Alanın ortasında bir yükseltici üzerinde konumlandırılmış test edilecek yağmurlama başlığı bulunmaktadır. Bu başlığa suyu sağlayan pompa çıkışında bir debi ölçer ve yağmurlama başlığı ile aynı kotta yer alan manometre yerleştirilmiştir. Alanda ayrıca rüzgar hızını ölçen anemometre ile sıcaklığı ölçen bir termometre bulundurulmalıdır. Deneme sırasında rüzgar hızı 2 m/s ‘yi geçmemelidir. Belirli bir basınç seçilerek başlık bu işletme basıncında 3-4 saat çalıştırılır. Daha sonra her bir kapta toplanan sular hacim olarak ölçülür ve bir yağmurlama başlığı test çizelgesine işlenir. Denemeler farklı işletme basınçları ve meme çapları için tekrarlanır.

Örnek 1. Tarımsal Yağmurlama Başlığı

1 1 4 13 23 25 17 4 10 28 33 34 35 40 38 12 6 30 36 20 27 27 29 39 37 8 2 21 35 32 29 31 31 30 28 40 39 3 25 32 34 33 45 30 39 31 37 40 3 6 30 33 31 38 74 105 43 37 39 40 6 5 28 33 32 35 53 75 46 37 38 46 6 5 24 37 31 32 42 43 42 44 45 30 2 12 31 35 28 34 37 40 45 43 10 1 17 33 37 33 36 42 41 17 2 9 25 28 27 18 5 1 2 2

A B D C

A B C D

A B C D

1 1 4 13 23 25 17 4 10 28 33 34 35 40 38 12 6 30 36 20 27 27 29 39 37 8 2 21 35 32 29 31 31 30 28 40 39 3 25 32 34 33 45 30 39 31 37 40 3 6 30 33 31 38 74 105 43 37 39 40 6 5 28 33 32 35 53 75 46 37 38 46 6 5 24 37 31 32 42 43 42 44 45 30 2 12 31 35 28 34 37 40 45 43 10 1 17 33 37 33 36 42 41 17 2 9 25 28 27 18 6 1 2 2

1 1 4 13 23 25 17 4 10 28 33 34 35 40 38 12 A koşulunda 6 30 36 20 27 27 29 39 37 8 2 21 35 32 29 31 31 30 28 40 39 3 25 32 34 33 45 30 39 31 37 40 3 6 30 33 31 38 74 105 43 37 39 40 6 5 28 33 32 35 53 75 46 37 38 46 6 5 24 37 31 32 42 43 42 44 45 30 2 75 46 37 38 46 6 12 31 35 28 34 37 40 45 43 10 43 42 44 45 30 2 1 17 33 37 33 36 42 41 17 37 40 45 43 10 2 9 25 28 27 18 6 36 42 41 17 1 2 2 27 18 6 2

B koşulunda 1 1 4 13 23 25 17 4 10 28 33 34 35 40 38 12 6 30 36 20 27 27 29 39 37 8 2 21 35 32 29 31 31 30 28 40 39 3 25 32 34 33 45 30 39 31 37 40 3 75 46 37 38 46 6 6 30 33 31 38 74 105 43 37 39 40 6 5 28 33 32 35 53 5 28 33 32 35 53 75 46 37 38 46 6 43 42 44 45 30 2 5 24 37 31 32 42 43 42 44 45 30 2 5 24 37 31 32 42 12 31 35 28 34 37 40 45 43 10 37 40 45 43 10 - 1 17 33 37 33 36 42 41 17 - 12 31 35 28 34 2 9 25 28 27 18 6 27 18 6 - - - - 1 17 33 37 33 1 2 2 36 42 41 17 - - - - 2 9 25 28 2 - - - - - - - - - 1 2

C koşulunda 75 46 37 38 46 6 5 24 37 31 32 42 1 1 25 17 4 - - - 4 13 23 25 17 4 43 42 44 45 30 2 10 28 33 34 35 40 38 12 5 28 33 32 35 53 35 40 38 12 - - 6 30 36 20 27 27 29 39 37 8 37 40 45 43 10 - 2 21 35 32 29 31 31 30 28 40 39 - 12 31 35 28 34 3 25 32 34 33 45 30 39 31 37 40 3 27 29 39 37 8 6 30 33 31 38 74 105 43 37 39 40 6 27 18 6 - - - 5 28 33 32 35 53 75 46 37 38 46 6 - 1 17 33 37 33 5 24 37 31 32 42 43 42 44 45 30 2 31 30 28 40 39 12 31 35 28 34 37 40 45 43 10 36 42 41 17 - - 1 17 33 37 33 36 42 41 17 - - 2 9 25 28 2 9 25 28 27 18 6 30 39 31 37 40 3 1 2 2 2 - - - - 1 2 105 43 37 39 40 6

D koşulunda 75 46 37 38 46 6 5 28 33 32 35 53 25 17 4 4 13 23 1 1 43 42 44 45 30 2 4 13 23 25 17 4 5 24 37 31 32 42 10 28 33 34 35 40 38 12 35 40 38 12 10 28 33 34 6 30 36 20 27 27 29 39 37 8 37 40 45 43 10 - 2 21 35 32 29 31 31 30 28 40 39 - 12 31 35 28 34 27 29 39 37 8 3 25 32 34 33 45 30 39 31 37 40 3 6 30 36 20 27 6 30 33 31 38 74 105 43 37 39 40 6 36 42 41 17 - - - 1 17 33 37 33 5 28 33 32 35 53 75 46 37 38 46 6 31 30 28 40 39 5 24 37 31 32 42 43 42 44 45 30 2 2 21 35 32 29 31 12 31 35 28 34 37 40 45 43 10 27 18 6 - - - - - 2 9 25 28 1 17 33 37 33 36 42 41 17 30 39 31 37 40 3 3 25 32 34 33 45 2 9 25 28 27 18 6 2 1 2 2 - - - - 1 2 105 43 37 39 40 6 6 30 33 31 38 74

75 46 37 38 46 6 5 28 33 32 35 53 25 17 4 4 13 23 43 42 44 45 30 2 5 24 37 31 32 42 35 40 38 12 10 28 33 34 37 40 45 43 10 - 105 91 74 94 88 83 106 129 116 95 78 64 87 145 151 61 69 121 122 60 92 71 80 98 76 113 73 70 - 12 31 35 28 34 27 29 39 37 8 6 30 36 20 27 27 18 5 - - - - 1 17 33 37 33 31 30 28 40 39 2 21 35 32 29 31 36 42 41 17 - - - - 2 9 25 28 30 39 31 37 40 3 3 25 32 34 33 45 2 - - - - - - - - - 1 2 105 43 37 39 40 6 6 30 33 31 38 1 74 1

1 1 4 13 23 25 17 4 10 28 33 34 35 40 38 12 6 30 36 20 27 27 29 39 37 8 2 21 35 32 29 31 31 30 28 40 39 3 25 32 34 33 45 30 39 31 37 40 3 6 30 33 31 38 74 105 43 37 39 40 6 75 46 37 38 46 6 5 28 33 32 35 53 5 24 37 31 32 42 43 42 44 45 30 2 12 31 35 28 34 37 40 45 43 10 1 17 33 37 33 36 42 41 17 2 9 25 28 27 18 5 1 2 2

Eşitlikte; Cu= Christiansen eşdağılım katsayısı, % ∑d= Su dağılım desenindeki herbir değerin ortalamadan olan mutlak sapmaların toplamı, cm3 ve ∑h= Su dağılım desenindeki değerlerin toplamı, cm3 tür. Kabul edilebilir düzeyde eş s dağılımı açısından Cu ≥ 84 olmalıdır.

Elde edilen eşdağılım katsayısı 84 ten küçük olduğu için denenen yağmurlama başlığını 15 m işletme basıncında 12x12 m kare tertibinde kullanmamak gerekir.

Iy = Yağmurlama hızı, mm/h, q = Başlık debisi, m3/h S1 = Lateral aralığı, m ve S2 = Başlık aralığı, m dir Yağmurlama hızının toprağın su alma hızından büyük olmaması gerekir (Iy ≤I). Aksi durumda yüzey akış meydana gelir ve erozyon sorunu ile karşılaşılır.

Uygun tertip aralığı (mxm) Meme Çapı (mm) İşletme basınıcı (m) Başlık debisi (m3/h) Islatma çapı (m) Uygun tertip aralığı (mxm) Yağmurlama hızı (mm/h) Dikdötgen (Kare) Üçgen 3,5 15 20 25 30 0,58 0,67 0,74 0,82 23,0 24,0 - 12 x 12 18 x 12 4,0 4,7 5,2 5,7 3,8 3,9 0,72 0,83 0,94 1,01 25,0 26,0 18x 12 18 x 18 5,0 5,8 6,6 4,4 7,1 3,1

Örnek 2. Rekreasyon Alanlarında Kullanılan Yağmurlama Başlığı Şekil 1. Deneme Alanı

Başlık adı Rotor Meme no 9 İşletme basıncı 3,5 atm Sıcaklık 35,2 °C Islatma çapı 26 m Rüzgar hızı 1,4 m/s Başlık debisi 19,103 L/d

2 m 2 m 14 x 14 m kare tertip için düzenlenen diyagram

A B D C

A koşulunda 50 38 24 16 14 8 58 28 22 12 26 18 10 20 6

B koşulunda 50 6 38 8 24 10 16 18 14 20 40 46 58 28 22 12 30 26

50 6 38 8 24 10 16 18 14 20 40 46 58 28 22 12 30 26 C koşulunda 6 0 0 0 0 0 0 8 8 6 6 0 0 0 8 12 10 8 0 0 0 22 14 10 12 6 0 0 28 20 18 12 8 6 0 38 30 22 12 10 8 0 48 38 22 18 10 8 6

50 6 38 8 24 10 16 18 14 20 40 46 58 28 22 12 30 26 D koşulunda 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 8 8 6 6 0 0 0 0 0 0 6 6 8 10 8 12 10 8 0 0 0 0 0 0 8 10 10 10 22 14 10 12 6 0 0 0 0 6 12 12 16 20 28 20 18 12 8 6 0 0 8 12 18 22 22 26 38 30 22 12 10 8 0 0 8 10 14 20 26 38 48 38 22 18 10 8 6 8 10 14 18 22 38 50

50 6 62 38 8 46 24 10 34 16 18 14 20 40 48 64 28 44 22 36 12 30 26 42 32

Eşitlikte; Cu= Christiansen eşdağılım katsayısı, % ∑d= Su dağılım desenindeki her bir değerin ortalamadan olan mutlak sapmaların toplamı, cm3 ve ∑h= Su dağılım desenindeki değerlerin toplamı, cm3 tür. Kabul edilebilir düzeyde eş su dağılımı açısından Cu ≥ 84 olmalıdır.

Elde edilen eşdağılım katsayısı 84 ten büyük olduğu için denenen yağmurlama başlığı 3,5 atm işletme basıncında 14x14 m kare tertibinde kullanılabilir.

Iy = Yağmurlama hızı, mm/h, q = Başlık debisi, m3/h S1 = Lateral aralığı, m ve S2 = Başlık aralığı, m Φ=Başlığın çalışma açısı değeri, ° ’ dir. Yağmurlama hızının toprağın su alma hızından büyük olmaması gerekir (Iy ≤I). Aksi durumda yüzey akış meydana gelir ve erozyon sorunu ile karşılaşılır.

Uygun tertip aralığı (mxm) Meme no İşletme basınıcı (m) Başlık debisi (m3/h) Islatma çapı (m) Uygun tertip aralığı (mxm) Yağmurlama hızı (mm/h) Dikdötgen (Kare) 6 17 35 45 0,40 0,63 0,69 18,0 22,0 10 x 10 12 x 10 12 x 12 4,04 6,30 3,36 4,76 9 0,74 1,15 1,34 26,0 14 x 12 14 x 14 4,41 3,78 5,87 6,83