UMBLİKAL KATETER ve BAKIMI HAZIRLAYAN: GÖNÜL EMİNE KARADAŞ ACIBADEM SAĞLIK GRUBU EĞİTİM ve GELİŞİM HEMŞİRESİ EKİM 2010 1 1

Amerika Birleşik Devletleri’nde yılda 40 milyon hasta hastaneye yatıyor. 20 milyon hasta kateter kullanıyor. 250 000 kateter infeksiyonu görülüyor. 120 000 kateterle ilişkili kan dolaşımı infeksiyonu gelişiyor. Bouza E, et al. Clin Microbiol Infect 2002;8(5):265-74

Kateterle ilişkili Kan Dolaşımı İnfeksiyonları Meta analiz, 21 araştırma, Avrupa, ABD 1993-1999 yılları Medikal, cerrahi, pediatrik, yanık yoğun bakım üniteleri 1-157 ünite (toplam: 870 ünite) Kateterle ilişkili kan dolaşımı infeksiyon oranı 2.3-16.3/1000 kateter günü Eggimann P, Pittet D. Clin Microbiol Infect 2002;8(5):295-309

Santral-venöz kateterle ilişkili Kan dolaşımı İnfeksiyonları (/1000 kateter günü) Kalp Damar Cerrahi YBÜ(n:60) $ 2.8 Beyin Cerrahi YBÜ (n:46) $ 4.9 Dahiliye YBÜ(n:126) $ 6.1 Pediatri YBÜ (n:70) $ 7.7 Travma YBÜ (n:24) $ 7.8 Yanık YBÜ (n:16) $10.0 CDC Data (NNIS,1995-2000). Am J Infect Control 2000; 28:429-35

Umbilikal Kateter Takılma Endikasyonları Sık olarak kan örneği almak Devamlı arter kan basıncını izlemek Kan değişimi (Exchange) Diğer girişimlerin risk oluşturabileceği doğum tartısı 1000 gr’dan az olan tüm yenidoğanlarda Kalp kateterizasyonu uygulaması Sıvı, TPB ve ilaç uygulamaları

Umbilikal Kateter Takılmadan Önce Takılmadan önce giris yeri antiseptik solüsyonla temizlenmeli (IB-CDC) Umblikal kateter yerleştirme öncesinde iyot solüsyonun kullanılması yenidoğan tiroidlerine karşı potansiyel etkisinden dolayı önerilmez, tentürdiyot kullanılmamalıdır. Diger iyot içeren (Povidon iyot) solüsyonlar kullanılabilir Tercihen Cilt antisepsisinde % 2 lik klorheksidin antiseptik solüsyon, %10 povidon-iyot ve %70 lik alkol kullanılır.

Umbilikal Kateter Takılmadan Önce Kateter takılmadan önce giriş yerine sürülen antiseptik solüsyon cilt üzerinde kalmalı ve hava ile temas ederek kuruması sağlanmalıdır. Kateterlerin takılması yada pansuman değiştirilmesi sırasında cilde aseton yada eter gibi organik çözücüler sürülmemelidir (IA)

Kateter Pansumanı Kateteri takmadan önce, takıldığı ve çıkarıldığı zamanlarda, pansuman değiştirilmesinde mutlaka el hijyeni sağlanmalıdır (IA-CDC). Eldiven kullanımının el yıkama gereksinimini kesinlikle ortadan kaldırmadığı bilinmelidir. Antimikrobiyal dirence ve mantar enfeksiyonuna neden olabileceği için bu bölgeye antibiyotikli kremler uygulanmamalıdır. Lipid takılan setler 24 saatte bir değiştirilmelidir.

Kateter Pansumanı Kateter pansumanı nemlendiğinde yada bütünlüğü bozulduğunda yada kirlendiğinde mutlaka değiştirilmelidir. Rutin pansuman yapılmaz. Kateter pansumanı sırasında giriş yerinde akıntı, eritem , ısı artışı gibi enfeksiyon bulguları araştırılır. Giriş yeri %10 povidon iyot ve %70 lik alkol ile silinir.

Kateterin Çıkarılma Endikasyonları Kateter rutin olarak değiştirilmemelidir. Ancak kateter ilişkili bakteremi , damar yetersizliği veya tromboz belirtileri varsa kateter çıkarılmalıdır Umblikal arter kateteri Verilen sıvıya düsük doz heparin eklenmeli (IB) Kateter ihtiyacı bitince, Alt ekstremite venöz yetmezlik gelisirse çekilmeli, 5 günden uzun süre kullanılması önerilmez (II) Umbilikal VK’ler 14 güne kadar kullanılabilir (II)

Kateterin Çıkarılma Endikasyonları Uygun tedaviye rağmen Enfeksiyon bulgularının 48 saat içinde azalmaya başlamaması Kan kültürü pozitifliginin devam etmesi (>72 saat) Tünel enfeksiyonu Hipotansiyon varlıgı Sepsis, septik trombofilebit Port cebi absesi Endokardit gelismis olması

Kateterin Çıkarılma Endikasyonları Polimikrobiyal bakteriyemi Sıklıkla nükseden çıkıs yeri enfeksiyonu Periferik emboli varlıgı Kateterde blokaj Kateterde hasar olusması Endikasyonun bitiminde

KAYNAKLAR Aygün, G. Damariçi Kateter Enfeksiyonlarının Önlenmesi ve Kontrolü. Hastane Enfeksiyonları: Korunma ve Kontrol. Sempozyum Dizisi No:60. Ocak 2008;s:79-88. AİBÜ Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi. DAmar İçi Katetererle İlgili Enfeksiyon Kontrol Talimatı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi (2007) Neonatal Guidelines. Umbilical Vessel Catheters: Insertion and Care. Neonatal Patient Care Team. Erişim: 11.10.2010 http://www.umanitoba.ca/faculties/medicine/units/pediatrics/sections/neonatology/media/Umbilical_Vessel_Catheters_2007.pdf Iowa Neonatology Handbook: Procedures Insertion of Umbilical Vessel Catheters Iowa Neonatology Fellows Erişim: 11.10.2010 http://www.uihealthcare.com/depts/med/pediatrics/iowaneonatologyhandbook/procedures/insertionumbilicalvessel.html Umbilical Arterial and Venous Catheter Insertion, Maintenance, Blood Sampling, and Removal. Parkland Health & Hospital System Women & Infant Specialty Health Nursery Services Procedure Manual. Erişim:11.10.2010 http://www.parklandhospital.com/other_services/pdf/900_04.pdf Yalçın, A.N. Kateterle İlişkili Kan Dolaşımı İnfeksiyonları, Önlenmesi Erişim: 11.10.2010 http://klimikdergisi.org/sayilar/63/40-42.pdf Fırat Üniversitesi Hastanesi Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Talimatları Düzenleme Tarihi : 28.03.2007 Güncelleme Tarihi : 01.07.2010 Furdon SA, Horgan MJ, Bradshaw WT, Clark DA. Nurses' guide to early detection of umbilical arterial catheter complications in infants. Adv Neonatal Care. Oct 2006;6(5):242-56; quiz 257-60. [Medline]. Rosenfeld W, Estrada R, Jhaveri R, Salazar D, Evans H. Evaluation of graphs for insertion of umbilical artery catheters below the diaphragm. J Pediatr. Apr 1981;98(4):627-8. [Medline]. Shukla H, Ferrara A. Rapid estimation of insertional length of umbilical catheters in newborns. Am J Dis Child. Aug 1986;140(8):786-8. [Medline]. Sritipsukho S, Sritipsukho P. Simple and accurate formula to estimate umbilical arterial catheter length of high placement. J Med Assoc Thai. Sep 2007;90(9):1793-7. [Medline]. Barrington KJ. Umbilical artery catheters in the newborn: effects of position of the catheter tip. Cochrane Database Syst Rev. 2000;CD000505. [Medline]. MacDonald MG, Ramasethu J. Umbilical Artery Catheterization. In: Atlas of Procedures in Neonatology. 3rd ed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins. Co; 2002:152-170. Vernooij CM, Hogeman PH, Nikkels PG, Blok CA, Brouwers HA. Necrosis of the left buttock as a complication of umbilical catheterisation in neonatal resuscitation. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. Jan 2007;92(1):F48. [Medline]. Mitchell RT, Thompson R, Thomas S. Surgical retrieval of a transected umbilical artery catheter. Neonatal Netw. Mar-Apr 2007;26(2):133-4. [Medline]. Inglis GD, Jardine LA, Davies MW. Prophylactic antibiotics to reduce morbidity and mortality in neonates with umbilical artery catheters. Cochrane Database Syst Rev. Oct 17 2007;CD004697. [Medline]. ACP Guide for Hospitalists, April 2006.

Teşekkürler