MODİFİKASYON ve MUTASYON FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON MODİFİKASYON ve MUTASYON

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Çevre şartlarının etkisiyle canlının fenotipinde (dış görünüşünde) meydana gelen kalıtsal olmayan değişikliklerdir. Modifikasyonlar genlerin yapısal değişmesi değil, genlerin işleyişindeki değişmelerdir. Modifikasyonlar canlının vücut hücrelerinde olduğu için o canlı ile sınırlıdır ve nesillere aktarılamaz.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Modifikasyona Neden Olan Faktörler 1- Sıcaklık 2- Işık 3- Beslenme 4- Nem (Su) Bu çevresel faktörler genlerin işleyişini değiştirerek modifikasyona sebep olur.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Modifikasyonun Özellikleri 1- Kalıtsal değildir. 2- Vücut hücrelerinde görülür. 3- Canlının dış görünüşünü (fenotipini) etkiler. 4- Gen ve kromozomların yapısında değişiklik meydana gelmez. 5- Sıcaklık, ışık, beslenme ve nem gibi çevre şartlarının etkisiyle oluşur. 6- Bazı durumlarda modifikasyona neden olan çevre şartları ortadan kalkınca canlı tekrar eski haline dönebilir.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Modifikasyon Örnekleri Sirke sineğinde kanat şeklinin ortaya çıkışı Yumurta 16 0C ‘de gelişirse bireyler düz kanatlı olur. Yumurta 25 0C ‘de gelişirse bireyler kıvrık kanatlı olur.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Himalaya tavşanlarında tüy renginin oluşması

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Çuha çiçeğinde çiçek renginin oluşması Çuha çiçeği, 15-20 0C aralığında yetişirse kırmızı renkli çiçek açar. Çuha çiçeği 30-35 0C aralığında yetişirse beyaz renkli çiçek açar.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Bitkilerde klorofilin oluşumu Klorofil sentezleme genini bulunduran bitki ışık alan ortamda büyütülürse klorofil sentezler ve rengi yeşil olur. Bitki ışık almayan ortamda büyütülürse klorofil sentezleyemez.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Arılarda üreme özelliğinin oluşması Bir kovandaki kraliçe ve işçi arılar aynı döllenmiş yumurtalardan oluşurlar ve yumurtalardan çıkan arı larvaları arı sütü ile beslenirse üreme özelliğine sahip kraliçe arı, bal özü ile beslenirse üreme özelliği olmayan işçi arı oluşur.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Ortanca bitkisinde çiçek renginin oluşması Asitli topraklarda yetişen ortancalar mavi renkli çiçek açar. Nötr ya da bazik topraklarda yetişen ortancalar pembe renkli çiçek açar.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Güneş etkisiyle tenin bronzlaşması

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Spor yapan sporcunun kaslarının gelişmesi

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Canlının genetik yapısında meydana gelen değişmelere mutasyon denir. Eşeyli üreyen canlılarda üreme hücrelerinde görülen mutasyonlar nesilden nesile aktarıldığı halde, vücut hücrelerindeki mutasyonlar ise sadece o bireyde kalır. Eşeysiz üreyen canlılarda mutasyon vücut hücrelerinde olsa da nesilden nesile aktarılabilir.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Mutasyona neden olan etkenlere mutajen, mutasyona uğrayarak eski özelliğini kaybeden gene mutant gen denir. Radyasyon Yüksek sıcaklık, Kimyasal maddeler, pH derecesi gibi etkenler mutajendir.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Yararlı mutasyon Zararlı mutasyon Canlının yaşama ve üreme şansını artırır. Yeni kalıtsal özelliklerin ortaya çıkmasını sağlar. Uzun süreç sonunda bir türden alt türlerin oluşmasına neden olabilir. Canlının yaşamsal faaliyetlerinin olumsuz yönde etkileyerek yaşama ve üreme şansını azaltır, kimi zaman hücrenin ölümüne neden olur.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Mutasyonun Özellikleri : 1-Genlerin yapısı, kromozomların yapısı ve sayısı değişir. 2- Vücut veya üreme hücrelerinde görülür. - Vücut hücrelerindeki mutasyon kalıtsal değildir ve sadece o bireyde kalır. - Üreme hücrelerindeki mutasyon kalıtsaldır ve nesilden nesile aktarılır. 3- Yararlı ve zararlı mutasyonlar vardır. 4- Canlılarda kalıtsal çeşitliliğe yol açar. 5- Birdenbire veya uzun yıllar sonra ortaya çıkabilir. 6- Etkisini hemen gösterebilen mutasyon baskın mutasyon, daha sonraki döllerde ortaya çıkan mutasyon çekinik mutasyondur.

FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Dört boynuzlu keçi Van kedisi Albinoluk Down Sendromu Orak Hücreli Anemi

! FEN ve TEKNOLOJİ / MODİFİKASYON VE MUTASYON Çevre şartlarının etkisiyle canlının fenotipinde (dış görünüşünde) meydana gelen kalıtsal olmayan değişikliklerdir. Modifikasyon Canlının genetik yapısında meydana gelen değişmelerdir. Mutasyon ! Mutasyonda genlerin yapısı değişirken, modifikasyonda genin işleyişi değişir.