Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD akgul.bilkent.edu.tr blog.akgul.web.tr İnternet ve Türkiye

TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu 2 Özet İnterneti Nasıl Algılamalı ? Sayılar: Dünya ve Türkiye Türkiye Ne Durumda? Ne Yapılmalı ?

3 İnterneti Nasıl Algılamalı? 2.2+ milyar insan, 908 M makina, 625M web, 240M alan adı, 100+M video, 130+M blog, trilyon sayfa Face: 1 Milyar, 425 günlük, 425 mobil (aylık) Twitter: 500/140, 340 tweet, sorgu, 15M linkedin: 170, wp: 57M Flicker da 6 milyar resim var Facebookta bin uygulama var Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40 Youtube 1 dk = 60 saatlik video yukleniyor

4 İnterneti Nasıl Algılamalı-II Sanayi devrimi boyutlarında bir gelişme bilim teknoji ile sarmal ilişki örgütsel yapı değişiyor, ağ ekono/toplumu Birey öne çıkarıyor teşitlyici, zaman/mekan... Katılım ve saydamlık ortamı, demokrasi Kitlesel örgütlenme, paylaşım ve üretim ortamı Iletişim, eğlence, çalışma, müzik, sanat, … Internet yaşamdır! Açık { yazılım, erişim, ders, donanım, bilim, …} 0 marjinal cost, dağıtım, CC, Korsan P

5 Türkiye: Sayılar TUIK: %47, E 58, K 37 Kırsal: ITU:ICD 69/155, beceri 68/155, kull: 73/177, xdsl 61/177, Mobil: 75/177, EU 36/37 ITU Fiyat: 65/161, sabit 81/161, gsm 97/161 (31/38) WEF: GITR 70-->52, Rek >43; Ino 65-->74 UN: e-devlet 80/192, insan: 107, tel. 80 e-katı: 127 Econ dem 88/167, insani 92, freedom house, gender. E-devlet: sunum iyi, kullanım/eu kötü

6 Türkiye: Sorunlar “parçalı bulutlu” Strateji: süreklilik yok, %50 başarı Liderlik: çoklu, ana işi olan yok Dağ:dpt, Başb, Ulaş, Sanayi, btk, turks,tbtak Yönetişim çok zayıf, geri besleme yok İnsan gücü: plan yok, ucuz insan gücü Bilişim okuryazarlığına gerek yok! Demokrasi ve özgürlük boyutu çok zayıf Farklı, aykırı olanı yaşatmak : yaratıcı Bireye güven/özgürlükten korkmak

7 Türkiye III: 2003: “Yazılımda Türkiye Geliyor!” “Ar-ge: 1+% ;.84% (2010 tuik) Yasaklar : hukuk faciası, youtube (hülle) Filtre, phorm (hukuk devleti !!) Eksik rekabet, (gecis hakkı, Kablo TV) KIEM, Fatih, Pardus Kısaca algılama, bütünsel yaklaşma, özgürlük, diyalog, demokrasi; yönetişim

Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği Pamuk’a gen düzeyinde müdahele Üretim düzeyi: toprak, sulama Kumaşa nanoteknoloji... Kumaşın tasarımı Markalaşmak Moda, tasarım (zara ) Pazarlama, dağıtım, üretim

What is the knowledge economy? Knowledge has become the main resource The pace of innovation is accelerating (not only in products and services, but also in processes, markets, sourcing, business models, etc.)

The ugly side… The network can be used for both good and bad Questionable content Worthless (e.g., spam, ads, porn) Strongly biased (e.g., propaganda, prejudice) About unethical procedures (e.g., hacking, terror) Questionable actions Identity cheating, spyware, etc. Bullying, defaming, etc. Crime (e.g., phishing, hacking, theft, etc.)

Protecting the commons Three layers in the commons infrastructure Informational (content) Logical (software) Physical (network) Creative commons Open software Network neutrality Forms of controlPotential responses Source: Inspired by Benkler (2006), Wealth of Networks

Ne Yapmalı ? İnterneti her şeyin merkezine koymalı Demokrasi, katılım, saydamlık, hoş görü Bilişim öncü bilim, ar-ge, inovasyon, kültür Esnek, öğrenen, gözden geçen planlar Uzun vadeli strateji, liderlik Paydaşları kapsayan katılımcı yapılar Medeni, özgür dünya ile dayanışma

13 Türkiye - II Uluslarasi indeksler: 40/55, /192 Gender gap: 120+, insani gelişmede: 92/192 UN e-gov: 59, 76, 69/192, 80/190 GITR: sira: : 55/127, 61/134, 69/133, 71/138 RSF basın özgür 138->148 /178, Rekabet: 59/142 RSF inet--> gözlem, Economist : demokrasi 88/167 UN: cevrim ici: (1.0,.62,.23,.30) -->80 Telekom: 80, human capital: 107, e-katılım: Arnavutluk, Eu27+ en sondayız, OECD de sonlardayız

14 Türkiye-III Rekabet: adil degil; TT, GSM, Türksat, Tübitak İnsan gücü açığı, bilişim kültürü sorunlu Araştırma çok az; İnternet enstitüsü yok Strateji/eylem planı sorunlu (yok), KIEM? Sansür ve yasaklama: yargısız infaz Sektörlere yönelik plan/proje yok; teknik çok konu.. Hakim/savci, yetişkin, veli eğitimi yok Yönetişim eksik !

15 Türkiye-IV Yasaklar: Donkişot, Devekuşu, Harakiri Çocukları korumanın yolu bu olmamalı Elinde Balyozla dolaşan bir BTK Gizlilik içinde, sayıları bile bilemiyoruz Kepçe, Adnan hoca, google, youtube faciaları Adalet Bakanlığı kayıp, yargısız infaz Filtre haktır, ama bürokratlar belirleyemez Ifade özgürlüğü

16 Türkiye-V Cok dağınık: DPT, BTK, Başbakanlık, Sanayi, Türksat, Ulaştırma... Algılama sorunu: basit bir teknik gelişme.. Matbaa benzeri bakış açısı var “Ben İnterneti Kullanıyorum”, daha ne var ? “Saldım Çayıra, Mevlam Kayıra” Sahibi çok da, sorumlusu yok!

17 Türkiye-V Cok dağınık: DPT, BTK, Başbakanlık, Sanayi, Türksat, Ulaştırma... Algılama sorunu: basit bir teknik gelişme.. Matbaa benzeri bakış açısı var “Ben İnterneti Kullanıyorum”, daha ne var ? “Saldım Çayıra, Mevlam Kayıra” Sahibi çok da, sorumlusu yok!

18 E-türkiye, e-devlet Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye Devletin yeniden yapılanması: e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

19 Ne Yapılmalı? İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir İnternet Kalkınma, demokratikleşme, bütünleşmenin merkezinde olmalıdır Bütünsel bir strateji gerekir! Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır! Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı

20 Ne Yapılmalı? İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir İnternet Kalkınma, demokratikleşme, bütünleşmenin merkezinde olmalıdır Bütünsel bir strateji gerekir! Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır! Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı

21 Ne Yapılmalı - II Somut Eylem Planları TBMM de sürekli bir komisyon Yıllık gözden geçirme konferansları Insan gücü yetiştirme planları Bilişim sektörünü geliştirme planları... Ar-ge, inovasyone öne çıkarma Sektörlere özgü plan ve teşvikler Talebi artıracak önlemler

22 Ne Yapılmalı - III Bilişim/sayısal okur yazarlık tüm okullar, Yetişkinler, memurlar,... Orta öğretimde bilgisayar bilimleri kavramları Özgür yazılımları ve markadan bağımsız eğitimler Öğretim üyesi yetiştirme planları Doktoralı araştırmacı yetiştirme, Enstitüler Geri besleme yapıları Ifade özgürlüğü, bireysel tercihler, veli eğitimi temelinde “zararlı içerik” sorunu İnternet Yaşamdır !

23 Özet: Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Açık kaynak öncelikli, ama tek değil Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart