Arkadaşlar bugün, üç basamaklı doğal sayılarla çıkarma işlemini öğreneceğiz. Lütfen arkanıza yaslanın ve beni dikkatle izleyin.
Arkadaşlar size bir soru soracağım: Bal arılarının yuvalarına ne ad verilir?
Aferin size... Bildiniz. Arıların yaşadığı, genellikle tahtadan yapılmış yuvaya kovan denir.
Aşağıdaki kovanda kaç tane arı var? Sayalım... Kovanda 8 tane arı var.
Kovandaki arıların 3 tanesi uçtu gitti. Kovandaki arılar azaldı mı? Yoksa çoğaldı mı?
Kovanda 5 arı kaldı. Gördüğünüz gibi kovandaki arılar azaldı. Kovanda kaç arı kaldı? Kovanda 5 arı kaldı.
8 3 5 Şimdi bunu çıkarma işlemi ile gösterelim: Kovandaki arılar (EKSİLEN) 3 Uçup giden arılar (ÇIKAN) 5 Kalan arılar (KALAN)
8 - 3 = 5 Aynı işlemi yan yana çıkarma işlemi ile gösterelim: EKSİLEN 8 - 3 = 5 EKSİLEN ÇIKAN KALAN
Kovanda kalan arılar (KALAN) Uçup giden arılar (ÇIKAN) Şimdi de bu çıkarma işlemini sayı doğrusunda gösterelim. Kovandaki arılar (EKSİLEN) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kovanda kalan arılar (KALAN) Uçup giden arılar (ÇIKAN)
Geriye doğru saymanın kısa yoldan yapılışına çıkarma denir.
Toplama işleminde olduğu gibi, çıkarma işleminde de eksilenle çıkanın basamaklarının alt alta gelmesi gerekir.
Çıkarma işlemine birler basamağından başlanır Çıkarma işlemine birler basamağından başlanır. Sonra sırasıyla onlar basamağı ve yüzler basamakları ile devam edilir. Onlar basamakları Birler basamakları 4 8 1 2 3 6
4 3 1 5 ? ? Şimdi de onluk bozarak çıkarma işlemini öğrenelim. 3’ten 5 çıkmaz. Şimdi ne yapacağız? 1 5 ? ?
Onluklar Birlikler 4 3 4 tane onluk 3 tane birlik 1 5 ? ?
Onluklar Birlikler 3 birlikten 5 birlik çıkmadığı için, onluklardan 1 tane onluğu birlikler basamağına aldık. Böylece birlikler bölümünde 13 tane birlik oldu. 4 3 1 5 ? ?
Onluklar Birlikler Şimdi 13 birlikten 5 birlik çıkarabiliriz: 13 birlikten 5 birlik çıkarsa 8 birlik kalır. 4 (13) 1 5 ? 8
1 5 2 8 (3) (13) Onluklar bölümünde ise 3 tane onluk kaldı. Birlikler Onluklar bölümünde ise 3 tane onluk kaldı. 3 onluktan 1 onluk çıkarsa 2 onluk kalır. (3) (13) 1 5 2 8
Onluklar Birlikler 4 3 1 5 2 8 İşte sonuç...
Heeeeeeeeeeey... Bunu ben de anladım.
Pekala... Üç basamaklı sayıları nasıl çıkaracağız? Onu da öğrenmek istiyorum.
3 basamaklı doğal sayılarda da önce birler basmağı sonra onlar basamağı ve en sonunda da yüzler basamakları çıkarılır. Onlar basamakları Birler basamakları 6 4 8 Yüzler basamakları 4 1 2 2 3 6
Şimdi de 3 basamaklı doğal sayılarda onluk bozarak çıkarma işlemini öğrenelim. 3 3’ten 5 çıkmaz; 0’dan da 1 çıkmaz. Şimdi ne yapacağız? 1 1 5 ? ? ?
3 3 1 1 5 ? ? ? Yüzlükler Onluklar Birlikler 3 birlikten 5 birlik çıkmadığı için onluklardan 1 onluk almamız gerekiyor. Ancak onluklar bölümünde hiç onluk yok. Bu nedenle önce yüzlükler bölümünden onluklar bölümüne 1 tane yüzlük almamız gerekiyor. 3 3 1 1 5 ? ? ?
3 3 1 1 5 ? ? ? (10) Yüzlükler Onluklar Birlikler 3 birlikten 5 birlik çıkmadığı için onluklardan 1 onluk almamız gerekiyor. Ancak onluklar bölümünde hiç onluk yok. Bu nedenle önce yüzlükler bölümünden onluklar bölümüne 1 tane yüzlük almamız gerekiyor. 3 3 (10) 1 1 5 ? ? ?
Yüzlükler Onluklar Birlikler Şimdi onlar basamağında 1 tane yüzlük (yani 10 tane onluk) oldu. 3 3 (10) 1 1 5 ? ? ?
3 1 1 5 ? ? ? Yüzler basamağında ise 2 tane yüzlük kaldı. (10) (2) Yüzlükler Onluklar Birlikler Yüzler basamağında ise 2 tane yüzlük kaldı. 3 (10) (2) 1 1 5 ? ? ?
Yüzlükler Onluklar Birlikler Onlar basamağından 1 onluğu birler basamağına aldık. Şimdi birler basamağında 13 birlik oldu. (9) (13) (2) 1 1 5 ? ? ?
1 1 5 ? ? 8 13 birlikten 5 birlik çıkarsa 8 birlik kaldı. (9) (13) (2) Yüzlükler Onluklar Birlikler 13 birlikten 5 birlik çıkarsa 8 birlik kaldı. (9) (13) (2) 1 1 5 ? ? 8
1 1 5 ? 8 8 9 onluktan 1 onluk çıkarsa 8 onluk kaldı. (9) (13) (2) Yüzlükler Onluklar Birlikler 9 onluktan 1 onluk çıkarsa 8 onluk kaldı. (9) (13) (2) 1 1 5 ? 8 8
1 1 5 1 8 8 2 yüzlükten 1 yüzlük çıkarsa 1 yüzlük kaldı. (9) (13) (2) Yüzlükler Onluklar Birlikler 2 yüzlükten 1 yüzlük çıkarsa 1 yüzlük kaldı. (9) (13) (2) 1 1 5 1 8 8
Yüzlükler Onluklar Birlikler 3 3 1 1 5 1 8 8 İşte sonuç...
Dersimiz bitti.Öğrendiklerimizi unutmamak için bol bol çıkarma işlemi yapalım. Hoşça kalın.