AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ Özgür Kasapçopur.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
OSTEOPOROZ (KEMİK ERİMESİ)
Advertisements

Meme Kanseri Hastalarında Doğurganlık
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Prostat Hastalıkları: Doğru Sanılan Yanlışlar, Bilinmeyen Gerçekler
Atlayarak Sayalım Birer sayalım
BEIER CÜMLE TAMAMLAMA TESTİ
Diabetik Nefropati Son dönem böbrek yetmezliğinin 1/3 nedenidir ve görülme sıklığı hızla artmaktadır. Tip 1 DM otoimmün mekanizma; insülin ve C-peptit.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
KIR ÇİÇEKLERİM’ E RakamlarImIz Akhisar Koleji 1/A.
Tahir Atik, Caner Turan, E.Ulaş Saz
Küçük Damar Vaskülitleri
1/20 PROBLEMLER A B C D Bir fabrikada kadın ve çocuk toplam 122 işçi çalışmaktadır. Bu fabrikada kadın işçilerin sayısı, çocuk işçilerin sayısının 4 katından.
HAZIRLAYAN:SAVAŞ TURAN AKKOYUNLU İLKÖĞRETİM OKULU 2/D SINIFI
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA)
DİSMENORE DR.GÜLAY ŞAHİN.
HAİRY CELL LÖSEMİ Dr.Ramazan Gökdemir.
Toplum Kökenli Pnömoniler
SIK ATEŞLENEN ÇOCUK Dr. Mustafa Bakır
KALITSAL HASTALIKLAR İBRAHİM AKDAĞ 8 / A 54.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
GENETİK HASTALIKLAR - AKRABA EVLİLİĞİ
OLGU SUNUMU 2 B. Gemicioğlu
AİLEVİ AKDENİZ ATEŞİ (AAA) FAMILIAL MEDITERRANEAN FEVER (FMF)
TİK BOZUKLUKLARI.
Hazırlayan:Stj.Dr.Yasin YARDİBİ Prof.Dr.Itır YEĞENAĞA
ULUSAL DİYABET KONGRESİ KONSENSUS GRUBU
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
ÜRO-ONKOLOJİYE GİRİŞ Doç. Dr. Enver ÖZDEMİR
İç Hastalıkları Anabilim Dalı Prof.Dr.Adnan Levent YALDIRAN
AİLEVİ AKDENİZ ATEŞİ VE LÖSEMİ BİRLİKTELİĞİ Esra Yıldızhan1, Gülşah Akyol1, Esra Turak1, Neslihan Şanlı1, Özlem Kudaş2, Bülent Eser1, Ali Ünal1 Erciyes.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 5 Mart 2013 Uzm. Dr. Uğur Demirsoy.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
OLGU 3 Prof. Dr. Hidayet SARI.
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Tedavisi
YÜKSEK DOZ WARFARİN KULLANIMI SONUCU GELİŞEN YAYGIN ALVEOLER HEMORAJİ
24 yaşında Bayan İzmir Öğretmen
YAYGIN AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
Stj.Dr.Duygu Oğuz Dönem IV
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Arter Kan Gazları: Örnek Olgular
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
OLGU 9 Prof. Dr. Hidayet SARI.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 2 Haziran 2015 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
KRONİK KARIN AĞRISI Dr. Ersin TURAL.
PEDİATRİK REHABİLİTASYON
1.Ulusal Çocuk Acil ve Ambulatuar Pediatri Kongresi 2010-Kuşadası Çocuklarda Nörolojik Belirtilerden Tanıya Gidiş KAS GÜÇSÜZLÜĞÜ Prof.Dr.Burak Tatlı İ.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 1 Aralık 2015 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Diffüz Progresif Döküntüsü Olan Bir Adölesan
Sağlık Slaytları İndir
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Gastroenteroloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 1. Bölüm 25 Nisan 2013.
ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE PROGRAMLAR ŞUBESİ.
Tek-gen Hastalıkları.
AİLEVİ AKDENİZ ATEŞİ Dr. Fatoş Yalçınkaya.
AKUT BAŞLAYAN POLİARTRALJİ VE DERİ DÖKÜNTÜSÜ
ADI:ARDA SOYADI:AZCAN NO:1254 SINIF:9-H KONU:SEDEF HASTALIĞI SAĞLIK BİLGİSİ PERFORMANS ÖDEVİ.
VAKA SUNUMU Arş. Gör. Dr. Ersan GÜRSOY KTÜ Tıp Fakültesi
Kawasakii Hastalığı Prof. Dr. Emre Alhan Sağlık Sunumları:
VAKA SUNUMU Arş. Gör. Dr. Kevser AYAR KTÜ Tıp Fakültesi
AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ (FAMİLİAL MEDİTERRANEAN FEVER) İNT. DR. NİSANUR AKSU.
Sunum transkripti:

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ Özgür Kasapçopur

9 yaşında erkek çocuğu 3 yaşından bu yana belirgin olan, düzensiz aralıklarla yineleyen, 1-2 gün süreli ateş ve ateşe eşlik eden karın ağrısı ve eklem ağrısı yakınmaları ile hasta başvurdu. Hastada var olan ateşler sırasında belirgin akut faz yüksekliği saptanmış. Hasta sıklıkla tonsillit tanısı almış. Tonsillektomi yapılmasına karşın ateş atakları ortalama 2-3 ayda bir yineleyerek sürmüş. İki kez de akut apandisit şüphesi ile gözlem altında tutulmuş.

9 yaşında erkek çocuğu Ateş, karın ağrısı atakları arasında oldukça rahat olan hastanın yakınmalarına 7 yaşında iken sol dizinde bir hafta süreli şişlik yakınması eklenmiş. Hasta ortopedi kliniğinde septik artrit tanısı ile yatırılmış. Yakınmaları antibiyotik tedavisi ile gerilemiş. Bunun ardından iki ay sonra sağ dizinde ortalama bir hafta süreli şişlik oluşan hasta akut romatizmal ateş tanısı alıp benzatin penisilin koruması altına alınmış.

9 yaşında erkek çocuğu Benzatin penisilin korumasına karşın diz ve ayak bileği artritleri süregelen hastada romatoloji danışımı yapılmış. Danışım sırasında yapılan fizik muayenede iki cm splenomegali dışında patolojik özellik saptanmamış. Yapılan sorgulamada 6 yaşındaki erkek kardeşinde de benzer yakınmaların olduğu öğrenildi. Hastanın akut faz göstergeleri de yüksek düzeylerde bulunmuş. Anne ve babası akraba olan Tokat’lı ailenin çocuğundan alınan MEFV mutasyon analizi de M694V/M694V olarak bulunmuş.

9 yaşında erkek çaocuğu Bu bulgularla ailesel Akdeniz ateşi olarak değerlendirilen çocuğa kolşisin tedavisi 1.25 mg/gün olarak başlandı. Şu anda 14 yaşında olan çocukta yeni bir atak gözlenmedi, akut faz göstergeleri altı aylık aralarla normal düzeylerde süregeldi ve splenomegali kayboldu.

Otoenflamatuar hastalıklar Çocukluk çağında yineleyen ateş, poliserözit, döküntü atakları ile ortaya çıkan ülkemiz açısından özgün hastalığın ailesel Akdeniz ateşi olduğu bir grup hastalığa verilen ortak isimdir. Bu grup hastalıklar içinde AAA’nın yanı sıra TRAPS (TNF reseptörü ile ilişkili periyodik sendrom), HIDS (hiperimmünglobülin D sendromu), kriyopirin ilişkili hastalıklar (ailesel soğuk ürtiker, Muckle-Wells sendromu, CINCA/NOMID sendromu) ve PAPA (piyoderma gangrenosum, akne) sendromu yer almaktadır. Ana bozukluk interlökin-1 yolağı ile ilgili bozukluklardır.

Otoenflamatuar hastalığı düşündüren durumlar Altı aydan uzun sürede, düzenli ya da düzensiz aralıklarla yineleyen ateş atakları Ani başlayan ve ani kaybolan ataklar Solunum bulgularının yokluğu Tüm ataklarda benzer bulgular ve ataklar arası iyilik hali Farklı sistemlere ait değişken klinik bulgular Anemi, lökositoz, trombositoz ve artmış akut faz göstergeleri Negatif otoantikor düzeyleri

Otoenflamatuar hastalığı dışlayan klinik veriler Ateş ile birlikte olan solunumsal bulgular Antibiyotik tedavisine yanıtlı klinik bulgular Büyüme ve gelişmenin belirgin olarak etkilenmesi Belirgin olan hepatosplenomegali ve lenfadenomegali Bisitopeni, pansitopeni ve normal düzeyde akut faz göstergeleri Otoantikorların varlığı

Otoenflamatuar hastalıklarda yolak

Otoenflamatuar hastalıklar Ailesel Akdeniz ateşi TNF reseptörü ile ilişkli periyodik sendrom(TRAPS) Hiper IgD sendromu Kriyoprinopatiler NLRP12 ile ilişkili sendrom DIRA (İnterlökin 1 reseptör karşıtı eksikliği Kronik yineleyen multifokal osteomiyelit PAPA sendromu Sarkoidoz Crohn hastalığı Gut Yineleyen mol hidatiform

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ Ailesel Akdeniz ateşi (AAA, FMF), çoğu kez ateş ile birlikte olan periton, sinovyum, plevra ve nadiren de perikardın tutulduğu, 12 ila 96 saat süren, kendi kendine iyileşen akut iltihap atakları ile ortaya çıkan otosomal resesif geçişli ve etnik kökenli bir hastalıktır.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ Ailesel Akdeniz ateşi belirtileri hastaların %90’ında yaşamın ilk 20 yılı içinde ortaya çıkar. % 60’ında ise ilk 10 yıl içinde ortaya çıkar. Bundan ötürü AAA bir çocukluk çağı hastalığıdır. Olgularımızda ortalama hastalık başlangıç yaşı 4.2±2.3 yıl. (sınır 6 ay- 13 yıl) (n=846) Tanı yaşı 15 yıl önce 10.1 yıl Şu anda 6.2 yıl .

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ Hastalık Doğu Akdeniz Halklarında görülmektedir: Türk’ler Sefardik Yahudi’ler Arap’lar Ermeni’ler

M694V:. Sefarad Yahudileri, Türklerde sık (7. 000 yıl) V726A: M694V: Sefarad Yahudileri, Türklerde sık (7.000 yıl) V726A: Eskinazi Yahudileri (15.000 yıl)

Ailesel Akdeniz ateşi - Dünya dağılımı

M694V: Sefarad Yahudileri, Türklerde sık (7.000 yıl) V726A: Aşkenazi Yahudileri (15.000 yıl) E148Q: Avrupa’da en sık, Türk taşıyıcılar (30.000 yıl)

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ-Türkiye’de sık görülen bölgeler Kastamonu Sinop Çorum Tokat Sivas Erzincan Kars Ankara Ülkemizde AAA görülme sıklığı 1/1000

Hastaların kökenlerinin bölgelere göre dağılımı

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Genetik geçiş AAA otosomal resesif geçişli bir hastalık Olumlu aile öyküsü % 40 oranda görülmektedir. AAA’ya yol açan gen (MEFV) 16. kromozomun kısa kolunda (16p13) yer alır. MEFV geni mutasyonlar sonucu ortaya çıkar.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Genetik geçiş En sık görülen mutasyonlar Ekson 10 mutasyonları M694V V726A M680I M694I Ekson 2 mutasyonları E148Q E167D

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Genetik geçiş MEFV geni bozuk bir gen kodlar. Pyrin (pyrus) The International FMF Consortium, Cell 1997 Marenostrin (Mare Nostrum) The French FMF Consortium, Nature Genetics 1997 781 aminoasitli bir protein MEFV geni lökositler üstüne otoregülatör etkili, bozukluğunda yangısal uyarı ortaya çıkar. Bozuk MEFV geni mutasyonlar sonucu ortaya çıkar.

Mutasyonlar (Curr Opin Rheumatol 2006;18:108)

MEFV GENİNİN İŞLEVİ MEFV Pirin / Marenostrin Ekspresyon: Nötrofiller, monositler, (fibroblastlar)’da Yerleşim: sitoplazma, mikrotubuluslar İşlev: Nötrofillere bağlı yangısal yanıtın düzenlenmesi (down-regulasyon)

PATOGENEZ: MEFV GENİ Pirin/Marenostrin nötrofillerde, monositlerde ve (peritoneal ve sinovial fibroblastlarda) eksprese edilmektedir. Pirin/Marenostrin, özellikle olgun nötrofillerin sitoplazmalarında, mikrotubuluslarda yerleşir ve bunların stabilizasyonunda ve iltihabın baskılanmasında (down-regulasyonunda) rol alır. Kolşisin etkisi de mikrotubuluslar üzerinedir.

MEFV GEN İŞLEVİ

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Genetik geçiş

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Etyopatogenez Defektif nötrofil lizozom fonksiyonuna bağlı olarak ortaya çıkan yalancı enflamatuar uyarı AAA'lı hastaların serumlarında ve seröz sıvılarında eksik olan C5a inhibitör düzeyi C5 a inhibitör eksikliğinin olduğu durumda ortama kemotaktik etki gösteren proinflamatuar peptidler salınmakta ve interlökin-8 inhibe edilmektedir. Ailesel Akdeniz atesinde ana bozukluk olan yolak interlökin-1 etkilenmesi ve düzey yükselmesidir.

Pirine bağlı oluşan otoenflamasyon (Curr Opin Rheumatol 2006;18:108)

Otoenflamatuar hastalıklarda fizyopatoloji (Nat Rev Rheumatol 2009)

Otoneflamatuar hastalıklarda fizyopatoloji

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular AAA’nın klasik klinik tablosu yineleyen ateş ve poliserözit atakları Atağın süresi çoğunlukla 3-4 gün arasında değişmesine karşın daha uzun ya da daha kısa süren nöbet şekilleri de olabilir. En sık görülen nöbet kombinasyonu ateş, karın ağrısı ve/veya eklem bulgularının bir arada olduğu nöbet şeklidir.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Atak özellikleri Kolaylaştırıcı faktör yok. Nöbet öncesi dönem yok. Oldukça hızlı başlangıçlı, fakat kısa süreli nöbetler (6-96 saat) Nöbet tablosuna sıklıkla konstitüsyonel bulgular da eşlik eder. Akut faz yanıtı artar. Kendiliğinden düzelir. Düzensiz aralıklar ile yineler.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Karın Peritonit Eklem Monoartrit Göğüs Plörit, Perikardit Skrotum Vajinalitis Kas Miyalji Deri Erizipel tarzı döküntü Ateş

Hastalık belirtileri Ateş Kalp zarı yangısı Akciğer zarı yangısı Karın zarı yangısı Eklem yangısı Baldır ağrısı

Ana klinik bulgular

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Yalnız ateş ile birlikte süren nadir ataklar Ateş, atak boyunca yüksek kalır. Vücut ısısı 400C düzeyine kadar yükselebilir. Hatta ateşli dönemlerde febril konvülsiyon dahi görülebilir. Bazı hastalarda ateş çok yükselmediği için gözden kaçabilir.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Karın ağrısına yol açan peritonda oluşan aseptik serözitdir. Karın ağrısı klinikte çoğunlukla akut karın tablosu ile karışabilir. Apendektomi % 40 Karın ağrısına çoğunlukla bulantı, kusma ve kabızlık eşlik edebilir. Atak sonrasında belirginleşen ishal Dışkıda gizli kan bulunabilir.

Ailesel Akdeniz ateşi Karın ağrısı düzensiz aralar ile yineler ve ortalama 2-3 gün sürer. Nöbet aralarında hasta tamamı ile rahattır.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Eklem tutulumu % 70 olguda artrit, % 30 olguda ise artralji şeklinde görülür. AAA’daki artrit, çoğunlukla alt ekstremiteye yerleşen, sekel bırakmayan, gezici olmayan, nonerosif, akut bir monoartrittir.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular AAA’daki eklem tutulumundan en çok ayak bileği ve dizler etkilenir. Daha sonra ise sırası ile kalça, elbileği, omuz ve dirsekler hastalığa katılabilir. Tutulan eklem tipik olarak oldukça şiş ve kızarık görünümlüdür.

Ailesel Akdeniz ateşi artriti

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Çok nadiren oligo veya poliartiküler tipte eklem tutulumu ve uzamış artritler görülebilir. Genellikle birkaç gün ya da 1-2 hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Egzersiz ile belirginleşen bacak ağrısı önemli bir klinik bulgudur.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular AAA’daki sinovyal sıvı yangısal özelliktedir. HLA B27 negatif spondilartropati Çok nadiren HLA B27 pozitif Sakroileit sık Süreğenleşme olasılığı yüksek

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular AAA artriti ayırıcı tanıda en çok akut romatizmal ateş ve septik artrit ile karışabilir.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Eşlik edebilen diğer eklem bulguları: Hipermobilite % 46.3 (50/108) Kasapcopur O, Tengirsek M, Ercan G et al. Hypermobility and fibromyalgia frequency in childhood familial Mediterranean fever. Clinical Experimental Rheumatology 2004;22(4 Suppl 34):79. Fibromiyalji % 1.8 (2/108) Miyalji

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Göğüs ağrısı plörite bağlı ve 1-2 günde kendiliğinden geriler. Yan ağrısı ile kendini belli eder. Plevral sıvı transüda özelliğinde

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Klinik bulgular Tipik cilt bulgusu erizipel tarzı eritem Psoriasis artmış sıklıkta Seyrek olarak her çeşit döküntü

Erizipel tarzı eritem

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Vaskülit Henoch-Schönlein purpurası - % 10 Poliarteritis nodosa Uzamış febril miyalji Yaygın kas ağrıları Hipergamaglobülinemi Yüksek sedimantasyon hızı Kortikosteroidlere iyi yanıt

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Birlikte görülebilen hastalıklar Vaskülitler Behçet hastalığı Seronegatif spondilartropatiler Yangısal barsak hastalıkları Psoriasis Glomerülonefritler

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Amiloidoz İki farklı klinik tablo ile ortaya çıkar. Fenotip I Fenotip II (??) Kolşisin kullanan olgularda görülmez. Ortalama 7 yıllık hastalık süresi sonrası ortaya çıkar. Görülme oranı değişken 40 yıl önce % 60 15 yıl önce % 12 12 yıl önce % 7 8 yıl önce %2 Son 5 yıl içinde yeni tanı alan 454 olgu içinde bir tane

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Amiloidoz Amiloidoz özellikle M694V homozigot olanlarda görülür. Amiloidoz farklı klinik evrelerde ortaya çıkar: Proteinürik evre Nefrotik evre Üremik evre

AMİLOİD DIŞI BÖBREK HASTALIĞI : 22 (%0.8) (Medicine 2005;84:1-11) 6 hastada membrano-proliferatif glomerulonefrit 6 hastada mesangial proliferasyon 5 hastada diffüz endokapiller proliferatif glomerulonefrit 2 hastada poliarteritis nodosa 1 hastada fokal glomeruloskleroz 1 hastada IgA nefropatisi 1 hastada membranöz nefropati.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Laboratuar bulguları Özgün bir laboratuar bulgusu yok. Atakta sedimantasyon hızı, CRP, fibrinojen ve lökosit düzeyleri artmakta (Ann Rheum Dis 2002;61:79-81) Atakta geçici mikro albüminüri, tübüler proteinüri ve hematüri oluşmakta (Turk J Pediatr 2002;44:317-20) Trombosit sayısı ve ferritin düzeyi değişmemekte (Ann Rheum Dis 2002;61:79-81) Anemi oluşmakta ve kolşisin tedavisi ile düzelmekte (Pediatr Hematol Oncol 2005;22:657-65)

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Tanı (Livneh Tanı Ölçütleri) Majör ölçütler: Tipik ataklar 1- Peritonit (yaygın) 2- Plörit (tek taraflı) yada perikardit 3- Monoartrit (kalça, diz, ayak bileği) 4- Tek başına ateş 5- Tam olmayan karın ağrısı atakları

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Tanı (Livneh Tanı Ölçütleri) Minör ölçütler: Tam olmayan ataklar iki ya da tek bölgeyi tutabilen 1- Göğüs 2- Eklem yada 3- Egzersizle ortaya çıkan bacak ağrısı 4- Kolşisin tedavisine iyi yanıt Tanı için 2 major ya da 1 major ve 1 minor ölçüt gereklidir.

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Tanı (Livneh Tanı Ölçütleri) Destekleyici ölçütler: 1- Ailede AAA öyküsü 2- Uygun etnik köken 3- Hastalığın 20 yaşından önce başlaması Atak özellikleri 4- Ağır ve yatak istirahatını gerektiren ataklar 5- Kendiliğinden geçmesi 6- Ataklar arasındaki bulgusuz dönem 7- Aşağıdaki testlerden bir yada daha fazlasında oluşan geçici yangısal yanıt: lökosit sayısı, sedimantasyon hızı, serum amiloid A, fibrinojen 8- Aralıklı proteinüri ve hematüri 9- Apendektomi ya da tanılandırıcı laparatomi öyküsü 10- Ailede akrabalık

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Genetik tanı Klinik bulgular yetersiz ise kullanılır. Tanımlanan mutasyonlar aranır. Çoğunlukla 4 ya da 5 mutasyon çalışılmaktadır. (M694V, M694I, M680I, V726A VE E148Q) Mutasyonların varlığı tanı olasılığını güçlendirir.

Pyrin proteinini kodlayan MEFV geni 1997 Kromozom 16’ya yerleşen, 10 ekzonlu 100’den fazla mutasyon, ekzon 10 sık Ekspresyon: matür granülositler Pyrin / Marenostrin

Popülasyon Genetiği M694V: Sefarad Yahudileri, Türklerde sık (7.000 yıl) ŞİDDETLİ FENOTİP M680I: Ermenilerde sık (23.000 yıl) M694I: Araplar ve diğerleri (8.500 yıl) E148Q: Avrupa’da en sık, Türk taşıyıcılar (30.000 yıl) HAFİF FENOTİP V726A: Eskinazi Yahudileri (15.000 yıl) Jalkh et al., 2008

MUTASYON ANALİZLERİ (N= 1090, %) (Medicine 2005;84:1-11) Türk Musevi Ermeni Arap Amerika M694V 51.4 49-67 50 20-42 23 V726A 8.6 7-17 22 14-35 31 M680I 14.4 1 19 8-31 8 M694I 1.7 2 4-17 7 E148Q 3.5 5-8 2 7 24

(Medicine 2005;84:1-11)

Genotip-Fenotip İlişkisi M694V; Hastalık şiddetli, erken başlangıçlı, penetrans yüksek, Amiloidoz sık E148Q; Hafif hastalık, penetrans düşük, %55 asemptomatik Amiloidoz yok Eskinazilerde ömrü uzatıyor?

Mutasyon analizinin kullanımı Kalıtsal otoenflamatuar hastalıkların tümünde tanı klinik bulgulara ve değerlendirmeye bağlı olarak konulur. Saptanan mutasyonlar sağlıklı toplumda da sıkça bulunabilmektedir. (Rheumatology 2006;45:269-73) Tipik klinik AAA’ sı olan olgularda ana mutasyonlar tanıya yardımcı olabilir. Genetik tanı ise ancak AAA dışı diğer otoenflamatuar hastalıklarda tanıda ilgili mutasyonların varlığı yardımcıdır. (Ann Rheum Dis 2006;65:1427-32)

Diğer ateşli, kalıtsal, yineleyen hastalıklar (Otoenflamatuar hastalıklar) Hiperimmünglobülin D sendromu (HIDS) TNF-1 reseptörü ile ilişkili periodik sendromlar (TRAPS) PAPA (piyojenik artrit, akne ) sendromu Periyodik ateş, farenjit, aftöz stomatit ve adenopati ile ortaya çıkan sendrom (PFAPA)

Diğer ateşli, kalıtsal, yineleyen hastalıklar (Otoenflamatuar hastalıklar) Kriyopirin ile ilişkili hastalıklar Ailesel soğuk aglütinasyon sendromu Muckle-Wells sendromu Ürtikeryal döküntü, artrit, üveit CINCA/NOMID sendromu Kronik infantil nörolojik kutanöz artropati www.klinikgelisim.org.tr

Otoenflamatuar hastalıkların özellikleri AAA HIDS TRAPS PAPA ASIS MWS CINCA Etnik köken Türk, Yahudi, Arap, Ermeni Hollandalılar İrlandalılar Yok Kuzey Avrupa Kalıtım şekli OR OD Gen MEFV MVK TNFRSF1A PSTPIP1 CIAS1/NALP3 Klinik bulgular Yineleyen ateş ve poliserözit atakları Yineleyen ateş, karın ağrısı ve servikal lenfadenopati Yineleyen ateş, miyalji, döküntü ve karın ağrısı Yineleyen Piyojenik artrit, Piyederma gangrenosum Soğukla ilişkili ürtiker atakları Ürtiker atakları, artrit, sensörinöral işitme kaybı Kronik menenjit, artrit, döküntü, zeka geriliği Atak süresi 1-3 gün 3-7 gün 1 haftadan uzun Değişken 24 saatten kısa 1-2 gün Sürekli Amiloidoz Görülebilir Çok nadir Nadiren Tedavi Kolşisin Statinler, steroidler, TNF alfa karşıtları steroidler, TNF alfa karşıtları steroidler, TNF ve IL-1 karşıtları Soğuktan korunma, IL-1 karşıtları AAA: ailesel Akdeniz ateşi, HIDS: Hiperimmünglobülin D sendromu, TRAPS: Tümor nekrozis faktör reseptörü ilişkili periyodik sendrom, PAPA: Piyojenik artrit, piyoderma gangrenosum, akne ilişkili sendrom, ASIS:Ailesel soğuk ilşkili sendrom, MWS: Muckle-Wells sendromu, CINCA: Kronik infantil nörolojik kutanöz Artropati. OR: otosomal resesif, OD: otosomal dominan

Otoenflamatuar hastalıklarda ayırıcı tanı Hoffman HM and Simon A (2009) Recurrent febrile syndromes—what a rheumatologist needs to know Nat Rev Rheumatol doi:10.1038/nrrheum.2009.40

PFAPA sendromu 1-6 yaş arasında yineleyen, 3-4 gün süreli ateşler ile ortaya çıkar. Ateşe aftöz stomatit, farenjit ve belirgin servikal lenfadenopati eşlik eder. Ailesel ya da farklı bir genetik geçiş gösterilememiştir. Çocuklarda görülen ateş antibiyotiklere ve ateş düşürücülere yanıtsızdır. Ateş tek doz kortikosteroid uygulaması ile hemen düşer. Yinelemeleri önlemek için çocuklara mutlaka tonsillektomi uygulanmalıdır.

PFAPA sendromu

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Tedavi 1972’de Emir Özkan ve Goldfinger tarafından aynı anda tanımlanan kolşisin Bitkisel kökenli bir fenantren derivesi olan kolşisin mitozu metafazda keserek hücre bölünmesini durdurur. Çocuklarda kullanım dozu 1.2 mg/m2/gün. En az 1 mg/gün dozunda kullanılmalıdır. En üst kullanım dozu ise 2 mg/gün’dür.

Colchicum autumnale (Güz Çiğdemi)

Colchicum autumnale (Çiğdem)

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ - Tedavi Kolşisin hem atak şiddetini hem de atak sıklığını azaltır. Amiloidozu mutlak önler ve var olan tabloyu da geriletir. Kolşisinin en önemli yan etkisi ishal ve lökopenidir. Çocuklarda kullanılan dozlarda büyümeyi olumsuz yönde etkilemez hatta olumlu yönde etkiler. (Clin Exp Rheum 2001;19:S72-S75)

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ – Tedavi ve izlem İzlemde temel ölçüt kolşisin tedavisine klinik yanıt Kolşisine yanıt alınan olgularda 4-6 ayda bir tam kan sayımı, sedimantasyon hızı ve tam idrar tahlili incelemeleri yapılmalı Eğer serum amiloid A düzeyi ölçülebilirse, bu düzey 10mg/dL’nin altında tutulmalı

Kolşisine yanıtsız olgular Çocukluk çağında yok denecek kadar nadir Düzenli kolşisin almalarına karşın yineleyen ataklar Kolşisin dozu arttırılmalı İntravenöz kolşisin kullanılabilir. Deneysel tedaviler ve yanıtsız olan olgularda tek olgu çalışmaları

Ailesel Akdeniz ateşinde kolşisin dışı tedavi ajanları Alfa interferon Talidomid İnfliksimab Etanersept İnterlökin-1 karşıtları (Anakinra, kanakunimab, rilonasept) Azatiopurin Prazosin? Bitki ekstreleri? Kolşisin analogları Fibrilleks