Ergenlerde Madde Bağımlılığı Dr. Levent TOKUÇOĞLU Ağustos, 2004

“Madde” nedir? Beden üzerinde etkileri olan kimyasal maddelerdir. Alkol, sigara, uyuşturucu veya uyarıcılar, uçucular,… Yasadışı maddeler sadece toksik etkiye sahiptir

Ergen ve Madde Deneme amaçlı kullanım Ergen, genellikle bugünkü ediminin yarın neler doğuracağını bilmez Ergen başkalarının yaşadığı sorunlara karşı kendini bağışık ve yıkılmaz hisseder.

Ergen ve Madde Erken yaşta sigara ve alkole başlamak diğer maddelere başlama olasılığını arttırır. Bir kısmı sadece dener ve alımı keser; diğerleri alımı sürdürür ve bağımlı olurlar.

Ergen ve Madde Ergenlik yeni şeylerin denendiği bir dönemdir. Merak, kendini iyi hissetmek, sıkıntıyı azaltmak, “büyümek” veya gruba uyum sağlamak için kullanılabilir.

Kimler Daha Risklidir? Ailesinde alkol ve madde kullananlar Depresyonu olanlar Kendilik değeri düşük olanlar Bir gruba dahil olamayanlar

Sorunlu Davranışlar BİREY/ AKRAN + Risk faktörleri Madde kullanımı Suç Erken gebelik Okul sorunları Şiddet Yabancılaşma + Sorunlu arkadaşlar Soruna olumlu tutum Erken başlama Yapısal unsurlar

Sorunlu davranışlar-2 AİLE + Risk faktörleri Madde kullanımı Suç Erken gebelik Okul sorunları Şiddet Sorunlu davranışın olması + İdaresinde sorunlar Aile içi çatışmalar Soruna olumlu yaklaşım

Sorunlu davranışlar-3 OKUL + Risk faktörleri Madde kullanımı Suç Erken gebelik Okul sorunları Şiddet Erken ve sürekli antisosyal tutum + İlkokul sonundan itibaren başarı azlığı Okula devamın azlığı

Sorunlu davranışlar-4 TOPLUM + Risk faktörleri Madde kullanımı Suç Erken gebelik Okul sorunları Şiddet Maddelere Ulaşılabilirlik + Silahlara ulaşılabilirlik Olumlayan yasa ve normlar Şiddeti olumlayan medya Göç Kötü komşuluk ve toplumsal bağlar Ekonomik sorunlar

Kullanılan Maddeler Alkol Sigara Reçeteye tabi ilaçlar Uçucular Reçetesiz satılan ilaçlar (Öksürük, soğuk algınlığı, uyku ve diyet ilaçları)

Kullanılan Maddeler Marijuana Uyarıcılar (Kokain, crack) Klüp ilaçları (Ekstazi-MDMA, GHB, Rohypnol, Ketamin, Metamfetamin, LSD) Depresanlar Eroin

Kullanılan Maddeler Uçucular Steroidler

Madde Kullanımının Sonuçları Madde kullanımının artması Okul başarısızlıkları Kazaya yatkınlık Şiddet Planlanmayan ve güvenli olmayan cinsel ilişkiler İntihar

Madde Kullanımının İşaretleri Fiziksel Yorgunluk Süregiden sağlık sorunları Kızarmış gözler ve donuk bakışlar Sürekli öksürük

Madde Kullanımının İşaretleri Duygusal Kişilik değişimi Ani duygudurum değişiklikleri Öfke Sorumsuz davranışlar Kendilik değerinde azalma Muhakemede bozulma Depresyon ve genel bir ilgi kaybı

Madde Kullanımının İşaretleri Ailesel Aile içi tartışmaların artması Kuralların çiğnenmeye başlaması Aileden uzaklaşma

Madde Kullanımının İşaretleri Okulla ilgili Okula ilginin azalması Olumsuz tutumlar Başarının düşmesi Devamın azalması Okulu kırma Disiplin sorunları

Madde Kullanımının İşaretleri Toplumsal Aile ve okulla pek ilgisi olmayan yeni arkadaşlar Yasal sorunlar Sıradışı giyim-kuşam ve müzik tercihleri

Tedavi Maddeler konusunda ailelerin bilgilendirilmesi Çocuklarla açık-içten iletişim Olumlu anne-baba rol modeli Sorunun erken tanınması ve bir profesyonele erken başvurulabilmesi

Tedavi Aileler mutlaka tedavi sürecine dahil olmalıdır Herkes için standart bir tedavi yoktur Etkin tedavi maddeye göre değil, kişinin (ruhsal, tıbbi, bilişsel, toplumsal) özelliklerine göre düzenlenir

Tedavi Tedavinin etkinliği ve olumlu değişim için uygun bir süre tedavinin devam etmesi gerekir Bireysel-grup danışmanlığı tedavinin bileşenleridir Madde bağımlılığı yanısıra diğer psikiyatrik sorunlar da tedavi edilmelidir

Koruyucu faktörler Bireysel özellikler İlişkinin nitelikleri Değerler (sağlıklı inançlar açık standartlar)

Korumaya yönelik girişimler Birey düzeyinde Aile içerisinde Medyada açık-gizli reklamlar, filmler, kahramanlar-idoller Okulda rehberlik, ders, özendirmeyen bilgilendirme Yasal düzenlemeler gözetim ve denetim, zorunlu tedavi, vergi, reklamlara ve sponsorluklara kısıtlama, satışta düzenlemeler: yer, kişi, yaş, süre...