Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Meme Kanseri OP. DR. F. CEM GEZEN Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1 Genel Cerrahi Kliniği

Kanser Kanser hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak tedavi edilmediği takdirde hastayı ölüme götüren bir hastalıktır

KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN KANSER TÜRLERİ Meme Kanseri Rahim-Yumurtalık Kanseri Mide-Bağırsak Kanseri Akciğer Kanseri

Memenin Anatomik Yapısı Meme, süt bezleri ve burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşur.

Meme Kanseri Bu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin kontrol dışı çoğalmaları ve vücudun çeşitli yerlerine giderek çoğalmaya devam etmelerine meme kanseri denir

İnsidans Kadınlar arasında en sık görülen kanserdir.(%32) Kansere bağlı ölümlerin % 18 Yaşam boyunca risk 1/12 - 1/8 Yaşla risk artmaktadır Erkek vakalar % 0.1-1 American Cancer Society 2007

TÜRKİYEDE 30.000 VAKA / YIL (SB, 2005)

Risk Faktörleri Yaş Genetik Aile öyküsü Kalıtsal sendromlar Menarş Selim meme hastalıkları Geçirilmiş meme kanseri Alkol Obezite Oral kontraseptifler Beslenme Radyasyon

YAŞ En önemli faktör Menopoza kadar risk her 10 yılda 2 kat artar

GENETİK %5-10’u kalıtsal BRCA1 ve BRCA2 BRCA1: yaşam boyu %60-85

AİLE ÖYKÜSÜ Anne: 2 kat Kız kardeş: 2,5 kat Premenopoz meme ca: 3,1 kat Bilateral meme ca: 5 kat Premenopozal bilateral meme ca:9 kat Anne ve kız kardeş meme ca: yaşam boyu risk %50

Kalıtsal sendromlar Lynch Tip II Li-Fraumeni sendromu Cowden Hastalığı Ataksi Telanjiektazi

Menarş Erken menarş meme ca riskini artırır Premenopozal meme ca riski daha çok artar Her bir yıllık gecikme premenopozal riski %9, postmenopozal riski %4 azaltır.

Selim meme hastalığı Basit kist Fibrozis Basit fibroadenom Duktus ektazisi ……..risk artmaz Atipik hiperplazi (AH) 4.5 kat, AH + 1. derece yakınında meme kanseri 9 kat

Geçirilmiş meme kanseri Diğer taraf için meme kanseri riski %0.5-1/yıl Bu risk meme kanseri tanısı konulduğu yaşa göre değişir.

Alkol Alkol tüketimi içmeyenlere göre riski %50 ↑ HRT Diyetteki folat riski etkiler.

Obezite Postmenopozal risk 2 kat ↑ Premenopozal kadınlarda koruyucu 20 kg’den fazla kilo alımı rölatif riski 1.99 kat Menopozdaki kadınların hepsinde (HRT’den bağımsız) BMI  meme kanseri riski 

Oral kontraseptifler Yaş önemli İlk full term gebelikten önce 4 yıldan daha uzun süreli kullananlarda risk  OKS kesilmesinden 10 yıl sonra meme ca riski benzer Ailede meme ca öyküsü veya selim meme hastalığı olanlarda OKS riski daha fazla artırmamaktadır.

Radyasyon İyonize radyasyon : meme kanseri riski  Puberte ve 30 yaş arası ≥40 yaş: mamografi: risk artışı anlamlı değil mortalite 

Koruyucu Faktörler Gebelik ve doğum Laktasyon Fiziksel aktivite Beslenme

Gebelik ve doğum Çocuk doğurma ve laktasyon ile meme ca riski arasında ters orantı vardır.

Gebelik ve doğum Nullipar kadınlar genç yaşta çocuk doğuranlardan daha fazla risk altındadır. İlk gebelik 40 yaşından sonra ise risk artmaktadır Gebelikten sonraki ilk 10 yılda risk hafifçe artmaktadır ancak 10-15 yıl sonra meme kanseri riski belirgin ölçüde azalmaktadır.

Gebelik ve doğum Erken yaşta doğumla sonlanmış gebelik %10-13  30 yaşından sonra ilk doğumun yapan kadınlarda risk 20 yaş öncesinde ilk doğum yapan kadınlara göre 2 kat  Paradoksal olarak, 35 yaş sonrasında hamilelikteki risk nullipar kadınlara göre daha  Erken yaşta 2. doğum meme kanserinde ek 

Laktasyon meme ca riski  Süre (≥6 ay)

Beslenme Yağdan zengin diyet ? Bitkisel gıdalarla beslenen kadınlarda risk  A, C ve E vitamini alımı premenopozal meme kanseri insidansını  Zeytinyağı ve balık yağı koruyucu

Fiziksel aktivite <40 yaş egzersiz meme ca riskinde %60  Anovulator sikluslar  Vücut kitle indeksi 

Meme kanseri riski hesaplaması GAIL MODELİ (Dr.Mitchell Gail) CLAUS MODELİ

Meme kanserinde düşük ölüm oranı ve yüksek yaşam kalitesi için Erken Tanı ve Tedavi

Meme kanseri erken tanı konulduğunda en kolay (~%100) tedavi edilen kanser türüdür 10 yıllık sağkalım: Duktal karsinoma in-situ: %98 Erken evre meme ca: %70 Lokal ileri meme ca: %50 Enflamatuar meme ca: %10

20-39 YAŞ Aylık meme muayenesi (KKMM ) Her üç yılda bir meme muayenesi

40-49 YAŞ Aylık meme muayenesi (KKMM ) Yıllık meme muayenesi 40 yaşından başlayarak iki ya da her yıl bir kez mamografi

50 YAŞ VE ÜSTÜ Aylık meme muayenesi (KKMM ) Yıllık meme muayenesi Her yıl bir kez mamografi

KENDİ KENDİNİ MEME MUAYENESİ (KKMM) Kadının kendi meme dokusunu tanıması, değişiklikleri farkedebilmesidir

KKMM ≥ 20 yaş Adet başlangıcından 5 - 7. gününde Adet görülmüyorsa ayın aynı günü Elin orta üç parmağının iç yüzeyleri ile En az 5 dk

Ayna karsısında KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ Kollar iki yanda serbest halde                                                                                                                                 Kollar bas seviyesi üzerinde                                                                 Kollar kalçada ve hafif bastırarak

O taraftaki elinizi basınızın altına koyun. YATARAK KKMM Bir omzunuzun altına yastık koyunuz. O taraftaki elinizi basınızın altına koyun. Sonra diger elinizle meme muayenesini yapın. Muayene bitiminde meme ucunu iki parmagınızın arasına alarak hafifçe sıkınız. Kanama veya akıntı olup olmadıgını kontrol edin. BANYO YAPARKEN MUAYENE Sabunun verdigi kayganlıkla muayene kolaylasır. Meme muayenesi yapıldıktan sonra meme ucu ve koltuk altı bölgenizi kontrol edin.

Muayenede Dikkat Edilmesi Gerekenler Şekil bozukluğu Çekinti Renk değişikliği Meme başı akıntısı Kitle Ağrı

Tanı yöntemleri ÜÇLÜ (Triple) TEST Klinik Görüntüleme Patoloji Anamnez ve muayene Görüntüleme Ultrasonografi (USG) Mamografi Manyetik Rezonans (MRI) Patoloji İnce İğne Aspirasyon Biopsisi (IIAB) Kalın İğne (Trucut) Biopsisi Cerrahi Biopsiler ÜÇLÜ (Triple) TEST

Düzgün sınırlı Lastik kıvamında Yuvarlak Mobil kitle ……….Olası benign Sert Ağrısız Cilde / toraks duvarına fikse Meme başında çekilme / kanlı akıntı Ciltte gamzeleşme …………………...Olası malign Aksiller lenf nodlarının palpasyonu

Lokalizasyon

GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ MAMOGRAFİ

ENDİKASYONLAR Tarama mamografisi Diyagnostik mamografi Girisimsel mamografi Meme biyopsileri Stereotaksik girisimler

Diyagnostik Mamografi Erken evrede olan Klinik olarak gizli durumda Palpe edilemeyen kitleleri belirlemede Aksiller metastaz yapmış memedeki yeri ortaya konulamayan primer lezyonu bulmada Biyopsi alanını belirleme

BIRADS Sınıflandırması BIRADS 1: Normal meme BIRADS 2: Benign lezyon BIRADS 3: Muhtemelen benign BIRADS 4: Olası malign lezyon BIRADS 5: Yüksek olasılıkla malign lezyonlar BIRADS 6: Patolojik olarak tümör olduğu kanıtlanmış kitle BIRADS 0: Ek görüntüleme gereksinimi

BIRADS 2 BIRADS 3 BIRADS 5 BIRADS 4

ULTRASONOGRAFİ ENDİKASYONLAR Yoğun meme Meme kitlelerinde ek bilgi Mamografi uygulanamayan meme Yaş İmplant Hamilelik Memeye girişim Kist aspirasyonu Meme biyopsileri Stereotaksik girişimler

MRG

Patolojik İnceleme İğne Biyopsileri

Cerrahi biyopsiler İnsizyonel biyopsi Eksizyonel biyopsi !!!! Stereotaksik biyopsi Özel aletlerle biyopsi Mammatom ATEC (Automated Tissue excision and collection)

Meme Kanseri Cerrahisi Radikal mastektomi Modifiye radikal mastektomi Meme koruyucu cerrahi

RADİKAL MASTEKTOMİ

MODİFİYE RADİKAL MASTEKTOMİ

MEME KORUYUCU CERRAHİ

MKC + Radyoterapi ile MRM’nin 10 yıllık survileri eşit Kozmezis Meme Koruyucu Cerrahi MKC + Radyoterapi ile MRM’nin 10 yıllık survileri eşit Kozmezis İsteyen tüm hastalarda uygulanır Daha önce radyoterapi almamıs Multisentrisite göstermeyen Diffüz veya yaygın malign görünüm olmayan Tümör / meme boyutu uygun Radyoterapi merkezine ulasabilir olan Atkins H, Brit Med. J.; 1972 Veronesi U,. N Engl J Med; 1981. Sarrazin D, Cancer; 1984 Fisher B, N Eng J Med; 1985. Jacobson JA, New Eng J Med; 1995. Cowen D,. Int J Radiation Oncology Biol Phys; 2000.

VAKA 51 yaş bayan MMG: sağ memede 0,8cm BI-RADS 4B lezyon USG: fibrokistik meme BI-RADS 1 Telle işaretleme - geniş lokal eksizyon + SLNB (benign) Patoloji: İnvaziv duktal karsinom Yeterli cerrahi sınır

Meme kanseri cerrahisinde aksiller örnekleme standart Uygun vakalarda sentinel lenf nodu biyopsisi yapılabilir

Meme kanserinin önlenmesinde stratejiler Bireysel Sağlık sistemi Menarşın geciktirilmesi Aktiviteye yönlendir, TV azalt Düzenli aktiviteyi destekle Emzirme En az 6 ay emzir Emzirmeyi destekle Alkolün azaltılması Haftada birkaç kadeh ile sınırla Eğitim sağla Erişkinlikte kilo artışı önlenmesi Fiziksel aktiviteyi artır, kalori alımını düşür Kilo artışının etkileri konusunda hastayı bilgilendir Günde 5 öğün meyve sebze tüket, zeytinyağı kullan Sağlıklı beslen Sağlıklı diyete özendir ve destekle Uzun süreli E (özellikle E+P) tedavisinden kaçın Sadece semptomları tedavi et Hastaları kar ve zarar konusunda bilgilendir

Teşekkür ederim…