Bireyi tanima teknikleri

ÖĞRENCİYİ TANIMA NEDİR?   Öğrenciyi tanımak demek onun boyunu, ağırlığını, nasıl giyindiğini, saç rengini, yüzünü vb. özelliklerini bilmek tam doğru olarak anlatabilmektir. Bunların yanında en önemlisi; neleri yapabilir, yaptıklarını ne kadar zamanda ne kadar iyi yapabilir, güç durumlarla karşılaştığında bunları nasıl karşılar ve nasıl çözer gibi öğrencilerle ilgili bu tür özelliklerin de bilinmesi gerekir. Eğer öğrenciyi tanımak, onlar için en iyisini yapmak, onları en iyi şekilde geleceğe hazırlamak istiyorsak öğrencilerimizi her yönüyle tanımamız gerekir.

1- Öğrencinin Ailesinin Ekonomik Durumu, 2- Öğrenci-Aile İlişkileri, ÖĞRENCİYİ TANIMA ÇALIŞMALARINDA ELE ALINMASI GEREKEN KONULAR   1-      Öğrencinin Ailesinin Ekonomik Durumu, 2-      Öğrenci-Aile İlişkileri, 3-      Bedensel Gelişimi ve Sağlığı, 4-      Zihinsel ve Dilsel Gelişimi, 5-      Duygusal ve Toplumsal Gelişimi, 6-      Okul Eğitimi ve Başarı Durumu, 7-      Okul Dışı Etkinliklere Katılımı, 8-      Öğrencinin İlgileri ve Yetenekleri, 9-      Geleceğe Yönelik Planları ve Mesleki Eğilimleri,

1- SAĞLIK :   Öğrencilerin yakından bilinmesi gereken özelliklerinden birisi bedensel gelişimi ve beden sağlığının bilinmesidir. Beden sağlığı okul başarısını etkileyen önemli bir faktördür ve kişilik gelişiminin de önemli belirleyicilerindendir. Bu nedenle ilköğretim çağında öğrencinin her yıl boyu ve ağırlığı ölçülmeli, görme, işitme, konuşma bozukluğu, görünür beden sakatlığı olup olmadığı, önceden geçirdiği hastalıklar saptanmalı, her yıl en az bir kez sağlık kontrolünden geçirilmelidir.

olduğu yönlerini bilmemiz gerekmektedir. 2- YETENEKLER :   Yetenek; kalıtımla gelen gizil güçlerin eğitim ve çevrenin etkisiyle geliştirilmiş kısmını ifade eder. Öğrencinin eğitimdeki başarısını önceden kestirmek için, eğitimin gerektirdiği yeteneklere ne ölçüde sahip olduğunu bilmemiz gerekir. Öğrenciye eğitim dalını ve mesleğini seçmesinde yardımcı olmak için, onun genel ve özel yetenekler yönünden durumunu, zayıf ve güçlü olduğu yönlerini bilmemiz gerekmektedir.

olabilmek için öğrencilerin ilgilerinin bilinmesi gerekir.   Kişinin her hangi bir baskı altında kalmadan ya da kendisine ödül de vaat edilmediği halde bir takım faaliyetlere girişiyor ve bundan doyum sağlıyorsa bu kimsenin o tür faaliyetlere karşı ilgisi var demektir.  Bir öğrencinin ilgi duyduğu ders, etkinlik,meslek vb. bakarak öğrenci hakkında bilgi elde edilebilir. Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun bir program izleyip yine ilgi ve yeteneklerine uygun bir mesleğe yönelmelerine yardımcı olabilmek için öğrencilerin ilgilerinin bilinmesi gerekir. Bunun yanında kişinin ilgilerinin sürekli olabilmesi için yetenekle desteklenmesi gerekir. Yetenekle desteklenmeyen ilgi, belli bir süre sonra söner.

4- BAŞARI :   Yapılan araştırmalar, geçmiş başarının gelecekteki başarıyı önceden kestirmede önemli bir etken olduğunu göstermektedir. Müfredat programlarında dersler aşamalı bir düzen içinde verildiğinden öğrencinin bir konu alanındaki başarısı, bir önceki konunun öğrenilmesinde gösterdiği başarıya bağlıdır.

5- KİŞİLİK :   Bireyin kişiliği birçok özelliklerin bir araya gelmesiyle oluşur. Beden yapısı, mizacı, ilgileri, psikolojik ihtiyaçları, yetenekleri, alışkanlıkları, tutumları kişiliği oluşturan ögelerden bazılarıdır. Kişiyle ilgili bunların hepsinin bilinmesine imkan yoktur. Ancak; liderlik, bağımsız davranabilme, duygusal kararlılık, başkalarıyla işbirliği yapabilme gibi özellikler yönünden ne durumda olduğunu bilmek, öğrencinin okula uyumunu, öğretmen ve arkadaşlarıyla olan ilişkilerini anlamamız için gereklidir.

6- BENLİK TASARIMI   Benlik; bireyin kendisini nasıl gördüğüdür. İnsan çevresine kendi algılama biçimine göre tepkide bulunur. Kişinin davranışları, onun kendi hakkındaki değerlendirmelerine göre yön alır. Bireyin tutum ve davranışlarını, uzun ve kısa vadeli planlarını, hayat hedeflerini anlamak ve değerlendirebilmek için onun kendisi hakkındaki değerlendirmelerini yakından bilmek gerekir.

Bu nedenle, çocuğun aile çevresi hakkında bilgi edinilmesi,   Kişinin bilinmesi gereken yönlerinden birisi de onun yaşadığı çevrenin özelliklerinin bilinmesidir. Ailenin ekonomik ve kültürel düzeyi çocuğun ilgilerini, okula ve eğitime karşı tutumunu dolayısıyla okuldaki başarısını ve uyumunu etkileyen önemli faktörlerdir. Kardeş sayısı, ilk veya son çocuk olma, tek çocuk olma çocuğun kişilik gelişimini etkiler. Bu nedenle, çocuğun aile çevresi hakkında bilgi edinilmesi, hayatının önemli bir kısmını nasıl bir çevrede geçirdiği ve halen nasıl bir çevrede yaşamakta olduğu hakkında bilgi edinilmesi gerekir.

ÖĞRENCİ TANIMA TEKNİKLERİNİN UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR :   ·       Bireyi tanıma tekniklerinin uygulanmasından amaç, bireyin kendisini tanımasına yardımcı olmaktır. Teknikler bu amacı gerçekleştirmeye yönelik bir araç olarak kullanılmalıdır. ·       Geçerliği ve güvenirliği ne kadar yüksek olursa olsun tek bir ölçme aracı bireyi tanımada yeterli değildir. Değişik tekniklerle elde edilen bilgiler birey hakkında daha ayrıntılı bilgi verir. ·       İdeal olan bireyi her yönüyle tanımaktır. Bireyi tanıma çabaları bu ideale yaklaşmaya yönelik olmalıdır.

ÖĞRENCİ TANIMA TEKNİKLERİNİN UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR   ·       Bireyi tanıma tekniklerini bir bütün olarak uygulayıp yorumlamak, farklı zamanlarda uygulayıp yorumlamaktan daha yararlıdır.   ·       Geçerliği ve güvenirliği ne kadar yüksek olursa olsun birey hakkında mevcut bilgilerimize yeni bilgiler katmayacak tekniklerin kullanılmasından kaçınılmalıdır. ·       Sonuçları kullanılmayan, bireyin kendini daha gerçekçi ve doğru olarak tanımasına yardım amacıyla sonuçları bireyle paylaşılmayan hiçbir teknik kullanılmamalıdır. Uygulanan her tekniğin sonuçları öğrencilerle paylaşılmalı, problemlerine çözüm yolları aranmalıdır.

ÖĞRENCİ TANIMA TEKNİKLERİ

A- ÖLÇMEYE DAYALI TEKNİKLER   B- ÖĞRENCİNİN ANLATTIKLARINA DAYALI TEKNİKLER C- GÖZLEM VE GÖZLEME DAYANAN TEKNİKLER  

A- ÖLÇMEYE DAYALI TEKNİKLER 1- YETENEK TESTLERİ 2- KİŞİLİK TESTLERİ 3- BAŞARI TESTLERİ  

1-YETENEK TESTLERİ: Genel Yetenek,Özel Yetenek ve Farklı Yetenek testleri olarak üç farklı şekilde hazırlanır. a-Genel Yetenek Testleri; belirli düzeylerde bireyin genel zihin yeteneklerini b- Özel Yetenek Testleri; müzik, resim, sanat dallarında bireyin sahip olduğu özel zihin yeteneklerini; c-Farklı Yetenek Testleri; dil yeteneği, soyut kavrama yeteneği, mekanik kavrama yeteneği gibi farklı zihin yeteneklerini ölçmek amacıyla hazırlanmıştır. Farklı yetenek testleri en yaygın olarak kullanılan yetenek testleri arasındadır.

2-KİŞİLİK TESTLERİ  Kişilik test ve envanterleri genellikle bireylerin kişilik özellikleri ve uyum düzeyleri hakkında bilgi toplamak, bir sorununun çözümü amacıyla başvuran kişiye doğru tanı koyabilmek, toplumdaki risk altında bulunan, ruh sağlığı sorunu bulunan veya psikolojik danışmaya ihtiyacı olan bireyleri belirlemek amacıyla kullanılmaktadır

3-BAŞARI TESTLERİ  Başarı testleri maksimum performans ölçen testler grubuna dahildir. 1-Öğretmen yapımı başarı testleri 2– Standart başarı testleri olarak ikiye ayrılır. Öğretmen yapımı başarı testleri, öğrencilerin bir derse ilişkin başarılarını ölçmek, değerlendirmek amacıyla hazırlanmış ama geçerlik ve güvenirlikleri yüksek olmayan testlerdir. Standart başarı testleri ise geçerlik ve güvenirlikleri saptanmış, grup içerisinde başarısı en yüksek olan adayları seçmek ve başarılarına göre bir alana, programa veya işe yerleştirmek amacıyla uzman bir grup tarafından hazırlanmış testlerdir.

B- ÖĞRENCİNİN ANLATTIKLARINA DAYALI TEKNİKLER 1- GÖRÜŞME Danışanla danışman arasında amaçlı ve planlı, kendine özgü kuralları olan bir konuşmadır. Bilgi toplama, bireyin sorununu teşhis ve iyileştirmede etken bir tekniktir. 2- ÖĞRENCİ TANIMA FİŞİ Öğrenci tanıma fişinde; öğrencinin derslerinde aldığı notlar, devam durumu, sağlık durumu, sosyal durumu, ekonomik durumu, psikolojik durumu vb. açıklamalar bulunur 3- OTOBİYOGRAFİ Bireyin kendi hayatını kendisinin anlatmasına dayanan bir tekniktir.

4- İSTEK LİSTESİ Çocuk ya da gencin doyurulmamış ihtiyaçlarını, açığa vuramadığı duygularını, umut ve beklentilerini ortaya çıkarmak amacıyla düzenlenen sorulardan oluşmaktadır. Bu sorular daha çok düşsel durumlar içermektedir. Örneğin, “İstediğiniz kadar paranız olsaydı ne yapardınız?, “Her türlü imkanlarınız olsaydı hangi mesleğe girmek isterdiniz?” sorulardan oluşmaktadır. 5- ZAMAN ÇİZELGESİ Zaman Çizelgesi, -en basit şekliyle- öğrencinin sabahtan yatıncaya kadar giriştiği faaliyetleri çeşitleri ve süresiyle çizelge üzerine kaydetmesidir. Çizelgede her faaliyet hakkında öğrencinin duygu ve düşüncelerini yazacağı bir yerde bulunmaktadır. Bu kısım öğrencinin ilgi ve tavırlarını keşfetmede çok işe yarar.

6- PROBLEM TARAMA LİSTESİ Öğrencilerin sağlık, okul, öğretmen, ders, aile, toplumsal ilişkiler, kız-erkek arkadaşlığı, mesleki gelecek ve kişiliklerine ilişkin problemlerini kendi görüşleriyle ortaya çıkarmak ve bu problemlerin giderilmesi için çözüm yollarını belirlemek amacıyla uygulanır. 7- ANKET   Çoğu zaman idareci ya da öğretmenler, çocukla ilgili kişilerden onun hakkında bilgileri kısa zamanda toplamak isterler. Bu konularda her veli ile tek tek görüşmek çok zaman alır. Bunun yerine sorular bir liste haline getirilerek kişilere dağıtılabilir. Bunun adına da anket diyoruz. Anketler değişik amaçlarla hazırlanabilmektedir.  

C- GÖZLEM VE GÖZLEME DAYANAN TEKNİKLER Öğrencinin veya bir grubun davranışının oyun alanı, işyeri, sınıf, arkadaş ve aile çevresi gibi yaşadığı değişik ortamlarda bir süre izlenerek görülenlerin yazılması ve bunlardan yararlanarak bir yargıya varılmasıdır. Öğrencinin olumlu veya olumsuz tipik yönleri tespit edilir. 2- OLAY YAZIMI Belli bir ortamda gözlenen öğrencinin anlamlı davranışlarının özlü ve nesnel bir biçimde betimlenmesine olay yazımı denir.   Yazılan olayın yorumlanması ve olaya ilişkin olarak önerilerde bulunulması gerektiğinde ön yargılardan uzak kalarak salt olaydan yola çıkılmalıdır.

3- DERECELEME ÖLÇEKLERİ Tabii şartlar altında yapılan gözlem sonuçlarının düzenli olarak saptanması amacıyla kullanılmaktadır.   Dereceleme ölçekleri, genellikle bir kişinin kişilik özeliklerini ya da belirli bir alandaki durumunun bir ölçüye göre değerlendirilmesini sağlamaktadır. 4- KİMDİR BU? TEKNİĞİ Öğrencilerin, birbirlerini ve kendilerini nasıl gördüklerini, gerçekçi bir şekilde değerlendirip değerlendirmediklerini ortaya çıkarmaktadır. Başka bir deyişle, kişinin kendisini nasıl gördüğü, başkalarını nasıl gördüğü ve başkalarının onu nasıl gördüğünü ortaya çıkarmaktadır.

5- SOSYOMETRİ Sosyometri; grup içindeki bireylerin birbirine karşı olan sosyal mesafelerini belirlemeye ve grubun üyeleri arasındaki etkileşim örüntüsünü saptamaya yarayan bir tekniktir.   6-GÜRÜLTÜMETRE   Gürültümetre, sınıfta gürültüyü sözsüz bir şekilde önlemek ve öğretmenin istemediği sözcükleri kullanmasını engellemek amacıyla bir “çatışma önleme tekniği” olarak ilkokul düzeyinde uygulanmaktadır. Gürültümetre uygulamasının amacına ulaşmasında öğretmenin sözel uyarı kullanmaması önemlidir.