FEN VE TEKNOLOJİ ÖDEVİ SOLUNUM SİSTEMİ

Solunum Sistemi Organları Görevi,Yapısı,Çalışma Şekilleri BURUN:Hava,solunum sistemine buradan girer,ısınır ve nemlenir.Burundaki kıllar ve sümüksü madde yardımıyla hava içindeki toz ve mikroplar tutulur.Böylece hava solunuma uygun hale getirilir.

YUTAK:Ağız ve burun boşluğu ile yemek ve soluk borusunun birleştiği kısımdır.Burun ya da ağızla alınan hava yutağa geçer.

GIRTLAK:Soluk borusunun başlangıcındaki kısımdır GIRTLAK:Soluk borusunun başlangıcındaki kısımdır.Yutaktan gelen havayı soluk borusuna ileten organdır.Yapısındaki ses telleri yardımıyla sesin oluşmasını sağlar.

SOLUK BORUSU:Yapısında üst üste dizilmiş ay şeklinde kıkırdak halkalar vardır.Havanın akciğerlere iletilmesini sağlar.İçi,kaygan ve yapışkan bir sıvı salgılayan zarla kaplıdır.Ayrıca toz ve balgamı dışarı atmaya yarıyan titrek tüylü epital dokuya sahiptir

BRONŞLAR ve BRONŞÇUKLAR: Soluk borusu,akciğere girerken ikiye ayrılarak broşları oluşturur.Bronşlar akciğerlerin içinde dallara ayrılarak broşçukları meydana getirir .

AKCİĞERLER:Sağ ve sol olmak üzere iki tanedir. Süngerimsi yapıdadır AKCİĞERLER:Sağ ve sol olmak üzere iki tanedir.Süngerimsi yapıdadır.Akciğerin üzeri plevra adı verilen bir zarla kaplıdır. Bu zarın içinde ise kaygan bir sıvı olan plervra sıvısı vardır.Plevra zarı ve sıvısı kaygan bir ortam oluşturarak soluk alıp vermemize kolaylık sağlar.Akciğerlerin yapısında,duvarları çok ince hücre tabakasından oluşmuş hava keseleri vardır.Hava keseleri al ve ol adı verilen bölümlerden oluşur.

SOLUNUM SİSTEMİ SAĞLIĞI Sigara,solunum sistemini olumsuz etkileyen zararlı bir alışkanlıktır.Sağlığımız için sigaradan ve sigara içilen yerlerden uzak durmalıyız.Düzenli spor yapmalıyız.Sağlıklı ve dengeli beslenmeliyiz.

Teknolojik gelişmeler solunum sisteminin sağlığını tehdit edebilir Teknolojik gelişmeler solunum sisteminin sağlığını tehdit edebilir.Örneğin; otomobillerin egzozlarından çıkan zararlı gazlar solunum sistemini olumsuz yönde etkiler.Bu nedenle zehirli gazların salındığı araba egzozu,fabrika bacası gibi yapılara filtre takılmalıdır.

Teknolojik gelişmeler solunum sistemini olumlu yönde de etkiler. Solunum sistemi hastalıklarının teşhisi için çekilen röntgen filmi ya da bilgisayarlı tomografi teknolojik gelişme sonucu uygulanan bir yöntemdir.

Teknolojik gelişmeler solunum sistemini nasıl etkiler? Kirli havada,karbon monoksit ve toz gibi maddelerin oranı oldukça fazladır.Soluk alışverişte bu zararlı maddeler vücuda girer.Solunum organlarının çalışma düzenini bozar .

Bunun dışında kızamık,grip,su çiçeği gibi hastalık etkenleri de solunum yoluyla vücuda girer.Bu hastalıklardan korumak için havası temiz,bol oksijenli yerlerde bulunmalı,hasta kişilerden uzak durmalı ve mutlaka aşı olmalıyız.

SOLUK ALIP VERME NASIL OLUR ? Diyafram:Soluk alıp verme olayında görevli yapılardan biri diyaframdır.Diyafram,akciğerlerin çalışmasını destekleyen güçlü bir kastır.

Soluk Alma:Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi diyafram,soluk aldığımız zaman kasılarak düzleşir ve akciğerlerin tabanını aşağıya doğru çeker.Bu sırada kaburgaların arasında bulunan kaslar kasılarak göğüs kafesinin genişlemesine yardımcı olur.Böylece akciğerler soluk borusundan gelen havayı içine alır.

Soluk Verme:Diyafram ve kaburga kasları gevşediği anda göğüs kafesi daralır.Akciğerler eski haline döner.Böylece akciğerlerdeki havada dışarı çıkmış olur.Bu olay aşağıdaki şekilde görülmektedir.

SOLUĞUMDA NE VAR? Araç,gereç ve malzemeler: .Deney tüpü(veya bardak) .Kireç suyu .Pipet(cam boru)

Haydi yapalım! 1.Üç kişilik bir grup oluşturduk. 2.Cam bardağın içine yarıya kadar kireç suyu koyduk. 3.Pipeti kireç suyuna daldırdık.Pipete soluduğumuz havayı üfledik ve gözlemlerimizi not ettik.

Soruları Yanıtlayalım! Soluk verdiğinizde kireç suyunun bulanmasının nedeni nedir? _Akciğerlerimize gelen oksijen dışarı verdiğimiz zaman karbondioksit gazı olarak dışarı verilir.Kireç suyunun bulanmasının nedeni budur.

AKCİĞER KAPASİTEM! Araç,gereç ve malzemeler: .Plastik küvet .Su .Saydam plastik şişe .Plastik hortum .Cetvel

Haydi Yapalım! 1.Üç kişilik bir grup oluşturduk. 2.Plastik küveti su ile doldurduk.Saydam plastik şişeyi su ile tamamen doldurup ağzını parmağımızla kapatıp ters çevirerek,küvete dik olarak batırdık. 3.Saydam plastik şişeyi eğmeden ağzına plastik hortumun bir ucunu yerleştirdik.Hortumun diğer ucunun suyun dışında kalmasını sağladık. 4.Derin bir soluk alıp hortumun ucuna üfledik. 5.Arkadaşımız saydam plastik şişenin üst kısmında oluşan boşluğun yüksekliğini ölçtü.Boşluğun neden oluştuğunu tahmin ediniz. 6.4 ve 5. basamaktaki işlemleri hortumun uçlarını yıkayarak arkadaşımıza yaptırdık.Biz bu esnada şişenin üst kısmında oluşan boşluğun yüksekliğini ölçüp not ettik. 7.Bu işlemi yapan 2 arkadaşımızın sonuçlarını not ediniz aşağıdaki gibi bir çizelge oluşturunuz.

Arkadaşlarımız Şişenin üst kısmındaki boşluk(cm) Toprak 6 cm Yaren 8 cm Soruları Yanıtlayalım! 1.Plastik hortuma soluduğunuz havayı üflediğinizde şişenin üst kısmında boşluk olmasının sebebi ne olabilir? _Etkinlikte pipete üfleyen bireylerin akciğer kapasitesi olabilir. 2.Arkadaşlarınızla sizin plastik şişenin üst kısmında oluşturduğunuz boşluğun yüksekliği aynı mı?Değilse neden ? _Hayır değildir çünkü hepimizin akciğer kapasitesi farklıdır.

AKCİĞER KAPASİTEM Araç,gereç ve malzemeler .Pet şişe(2,5 lt'lik) .Balon (3adet) .Y borusu .Tek delikli mantar tıpa .İp .Maket bıçağı .Makas

Haydi Yapalım! 1.Sınıfta 3'er kişilik gruplar oluşturduk. 2.Pet şişenin dip kısmını düzgünce kestik. 3.Y borusunun alt ucunu mantar tıpaya geçirdik.Y borusunun diğer iki ucuna şişirilmemiş balonları geçirip iple bağladık. 4.Y borusu ile hazırladığımız düzeneği tıpa kısmı şişenin ağzına gelecek şekilde şişenin içine yerleştiriniz. 5.3.balonu keserek şekildeki gibi pet şişenin alt kısmına geçirip bağladık. 6.Şişenin alt ucuna bağladığımız balonu aşağıya doğru çektik.Y borusuna bağlı balonları gözlemledik. 7.Çektiğimiz balonu serbest bıraktık.Bu işlemi birkaç kez tekrar ettik. Gözlemlerimizi not ettik.

Sorularımızı Yanıtlayalım! 1.Alttaki balonu çektiğimizde Y borusuna bağlı balonlarda nasıl bir değişiklik gözlemledik? _Balonların hava aldığını yani şiştiğini gözlemledik. 2.Alttaki balonu bıraktığımızda neler oldu? _Balonlar eski haline döndü yani balondaki hava azaldı. 3.Yaptığınız model akciğerlerinize benziyor mu? _Evet,benziyor.

FEN VE TEKNOLOJİ PROJE ÖDEVİ HAZIRLAYANLAR

Gamze Korkmaz 6/A 79

Yaren Kayaş 6/A 427

Şevval Kuyucu 6/A 615

Toprak Küçükşahin 6/ A 8

KİM NE YAPTI ? GAMZE KORKMAZ=Bilgisayar yazımı konu bulumunda yardımcı oldu.bulduğumuz konuları bilgisayara yazdı.

YAREN KAYAŞ=Bulduğumuz konuların çoğunu bilgisayara yazdı YAREN KAYAŞ=Bulduğumuz konuların çoğunu bilgisayara yazdı.Fotoğraf seçimi rapor yazımı ve deneylerde yardımcı oldu.

TOPRAK KÜÇÜKŞAHİN=Deneylerde yardımcı oldu deney malzemelri buldu TOPRAK KÜÇÜKŞAHİN=Deneylerde yardımcı oldu deney malzemelri buldu. Rapor yazımında yardımcı oldu.

ŞEVVAL KUYUCU=Bilgisayara yazımda yardımcı oldu ŞEVVAL KUYUCU=Bilgisayara yazımda yardımcı oldu.Fotoğraf bulumu ve deneylerde bulundu.Rapor yazımında ve tüm yapılanları toplayıp slayt yaptı.

KAYNAKÇA FEN VE TEKNOLOJİ KİTAPLARI KAYNAK KİTAPLAR İNTERNET SAYFASI(SOLUK ALIP VERME) SOLUNUM SİSTEMİ RESİMLERİ(İNTERNET) DENEY MALZEMELERİ