VEHBİ KOÇ VAKFI HEMŞİRELİK ARAŞTIRMALARI FONU ERZURUM İLİ 7-11 YAŞ OKUL ÇOCUKLARINDA OBEZİTE PREVALANS ÇALIŞMASI

Serhat VANÇELİK*, Cumhur Hakkı ÇANKAYA**, Meltem SERTTAŞ**, Kübra TUNÇEL**, Şule AYKAN***, Osman Nuri BÖLÜKBAŞI**, Hikmet YAVİLİOĞLU*, Duygu ARIKAN****, Sibel KÜÇÜKOĞLU****, Fatma TÜFEKÇİ****, Hava ÖZKAN****, Mevra AYDIN****, Gülbeyaz BARAN**** Erzurum İl Sağlık Müdürlüğü* Erzurum Halk Sağlığı Müdürlüğü** Ankara Gölbaşı Devlet Hastanesi*** Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi****

GİRİŞ Obezite, çocuk ve adölesanları etkileyen önemli bir beslenme problemidir.

Günümüzde dünyanın hemen hemen tüm bölgelerinde obezite prevalansı artmakta, bu durum sadece yetişkin kadın ve erkekleri değil, çocukları ve gençleri de etkilemektedir. GİRİŞ

Ülkemizde çocukluk obezitesinin görülme sıklığının son 20 yılda %6-7’den %15-120’ye çıktığı bildirilmektedir. İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde yaş grubunda bir çalışmada çocukların %2'si obez olarak saptanmıştır.

AMAÇ Çalışma Erzurum ilindeki ilköğretim çocuklarındaki obezite prevalansını belirlenmesi amacıyla planlanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEM Araştırma Nisan Nisan 2012 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Erzurum il sınırlarındaki ilköğretim okullarında öğrenim gören 7–11 yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır.

Örneklem seçiminde; Örneklem seçiminde; evrendeki birey sayısının (85019) ve olayın görülüş sıklığının (%20) bilindiği durumlarda kullanılan formülle hesaplanan örneklem büyüklüğü 1513 öğrenci (7-11 yaş) olarak saptanmıştır.

Okulların bulunduğu çevre sosyo-ekonomik düzeylere göre değerlendirilerek yüksek, orta, düşük olarak gruplandırılmıştır. Her gruptan birer okul kura ile tespit edilmiştir. Evreni daha iyi temsil etmesi için çalışmaya 2001 öğrenci alınmıştır.

Çocukların, vücut ağırlığı elle taşınabilir 0.5 kg’a duyarlı baskül ile az giysili ve ayakkabısız olarak, Boy uzunluğu ise ayaklar yan yana; baş, kalça, ayak topukları duvara değecek şekilde ve Frankfurt düzlemde (göz ve kulak kepçesi üstü aynı hizada) iken ölçülmüştür. Ölçümler araştırmacılar tarafından okullara gidilerek yapılmıştır.

VERİ TOPLAMA FORMLARI Çocuğun adı soyadı, sınıfı, yaşı,cinsiyeti, kilo ve boyu araştırmacılar tarafından kaydedilmiştir.

Etik kuruldan onay alınmıştır. İlgili kurum ve kuruluşlardan çocuklardan ve ebeveynlerden sözlü ve yazılı izin alınmıştır. Ağırlık ve boy uzunluğuna dayalı olarak beslenme durumunun saptanmasında kullanılan BKİ, ağırlık (kg)/boy (m)²formülü ile hesaplanmıştır.

Çocukların boy uzunluğu, vücut ağırlığı ve BKİ değerleri ülkemizde kullanılan Neyzi ve arkadaşları (2008) tarafından oluşturulan, ulusal standartlar ile değerlendirilmiş ve sınıflandırılmıştır.

Persentil değerleri saptanırken, çocukların yaşları ve cinsiyetleri dikkate alınmış ve buna göre değerlendirme yapılmıştır.

BKİ değerlendirmesi  <5. Çok zayıf  ≥5 - <15. Zayıf  ≥15 - <85. Normal  ≥85 - <95. Kilolu, toplu, hafif şişman  ≥95. Şişman

İSTATİSTİKSEL ANALİZ Verilerin değerlendirilmesi, SPSS 15.0 paket programı kullanılarak; yüzdelik alınmıştır.

Bulgular Çalışma kapsamına alınan 7-11 yaş grubu çocuklarda kilolu (BKİ:≥85-<95 ) çocuk oranı % 9.2 obez (BKİ:≥95) oranı % 6.6 olarak belirlenmiştir.

Sonuç ve Öneriler Bölgemizde 7-11 yaş grubu çocuklarda obezite prevalansı yüksek(%6.6) bulunmamıştır.

İlköğretim döneminde oluşturulan modeller, yetişkinlik döneminde sağlıklı davranışların geliştirilmesinde son derece önemli olduğu için çocuklarda fazla kilo artışının erken dönemde belirlenmesi ve önlenmesi önemlidir.

TEŞEKKÜRLER