Ovulasyon Uyarımının Over Kanseri ile İlişkisi Semih Kaleli İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD

Genel Bakış İnfertilitede Over Kanseri/Tümörü Riski * Endometriozis * Açıklanamayan infertilite * Anovulasyon, PKOS * Gebeliğin etkisi Fertilite Tedavisinin Oluşturduğu Over Kanseri/Tümörü Riski Over Kanserli/Tümörlü Hastalarda Fertilite Tedavisinin Kanser Seyrine Etkisi Sonuç

İnfertilite-Genel Kanser Sıklığı Jensen et al. AJE, 2008

İnfertil Olgularda Over Kanseri Riski _________________________________________________________________________________ Araştırmacı olgu kanser SIR (% 95 GA) __________________________________________________________ Kohort çalışmaları Brinton et al. 2335 11 1.28 (-) Modan et al. 2496 12 1.6 (0.80–2.90) Venn et al. 29700 13 0.99 (0.57–1.70) Potashnik et al. 1197 2 0.91 (0.10–3.27) Rossing et al. 3837 11 2.50 (1.30–4.50) Brinton et al. 12193 45 1.98 (1.40–2.60) Tworoger et al. 1.36 (1.07-1.75) Jensen et al. 54362 156 1.46 (1.24-1.71) Olgu-kontrol çalışmaları (Pooled analysis) Whittemore et al. 2197/8893 Nulligravid 1.40 (0.86–0.23) Gravid 0.87 (0.67–1.10) Ness et al. 5207/7705 Nulligravid 1.10 (0.91–1.55) Gravid 1.10 (1.02–1.31) (12 çalışma) (8 çalışma)

Endometriozisli Kadınlarda Genel Kanser Görülme Sıklığı -1 (n:64492, ort. Yaş:39.4, ileri evre çok) _____________________________________________ Kanser türü SIR (% 95 Güven Aralığı) Over 1.37 (1.14-1.62) Meme 1.08 (1.02-1.13) Endokrin 1.38 (1.17-1.62) Tiroid 1.33 (1.02-1.70) Beyin 1.27 (1.09-1.46) Malign melanom 1.23 (1.07-1.40) Böbrek 1.36 (1.11-1.64) Endometrial 1.14 (0.93-1.39) Servikal 0.71 (0.53-0.94) ______________________________________________ (Melin A. et al: Human Reproduction 22:3021-26,2007)

Endometriozisli Kadınlarda Genel Kanser Görülme Sıklığı -2 Olson JE et al. Self-Reported Endometriosis Diagnosis and Risk of Various Cancer Endpoints in the Iowa Women’s Health Study 1986–1998, Cancer 2002;94:1612–18

Ovaryan Endometriozisde Over Kanseri Riski Çalışma kohort N SIR % 95 GA Brinton’96 1969-1983 20,686 1.9 1.3-2.8 > 10 yıl infertilite 4.2 2.0-7.7 Berglund’03 1969-2000 64,492 1.4 1.2-1.7 ABD verileri Brinton’89 1965-1988 12,193 2.5 1.3-4.2 end. + primer infertil 4.2 2.0-7.7 Uluslararası Ness’02 meta-analiz 1.73 1.1-2.7 Swedish National Cancer Registry Data

Endometrioma Olan Kadında Over Kanseri Riski Kobayashi 2007

Endometriomada Epitel Değişiklikleri (n:339) % Güven Aralığı Metaplazi 12.1 (8.8–16.0) Skuamöz 1.8 (0.7–3.8) Siliyer 1.8 (0.7–3.8) Müsinöz 5.3 (3.2–8.3) Eozinofilik 5.6 (3.4–8.6) Berrak hücreli 0.3 (0.01–1.6) Hiperplazi 9.4 (6.5–13.1) Basit 6.5 (4.1–9.7) Kompleks 2.9 (1.4–5.4) Atipik 5.9 (3.6–9.0) Endometrioid adenokarsinom 4.1 (2.3–6.8) *Prefumo et al. Gynecologic Oncology 84, 280–284 (2002). 11 evre I, 3 evre II. Yaş medyan 50 (32-78)

Endometriozis-Over Kanseri Tüm meta-analizler Sayasneh et al. Obstetrics and Gynecology Volume 2011, Article ID 140310, 6 pages doi:10.5402/2011/140310

Endometriomada Epitel Değişiklikleri-Yaş İlişkisi (n:339) *Prefumo et al. Gynecologic Oncology 84, 280–284 (2002). 11 evre I, 3 evre II. Yaş medyan 50 (32-78)

Endometriozis-Kanser İlişkisi Olası Nedenler * Anormal hücresel ve hümoral immün fonksiyon Peritoneal makrofaj ve lenfosit artışı Sitokin ↑ Büyüme faktörü ↑, VEGF ↑ IL-1↑, IL-6 ↑ TNF ↑ Otoimünite ↑ Dioksin Somatik Mutasyon * Lebovic’ 01, Senturk’99, Fakih’87, Keenan’95, Gleicher’87, Badaway’89

Açıklanamayan İnfertilitede Over Kanseri Riski Çalışma SIR/OR % 95 GA Ron’83 kohort 6.10 1.00-20.0 Venn’99 kohort 2.64 1.10-6.35 Ness’02 reanaliz 1.22 1.01-1.46

Anovulatuar İnfertilitede Over Kanseri Riski Çalışma OR % 95 GA Whittemore’92 reanaliz 2.1 0.90-4.70 Ness’02 reanaliz 0.8 0.54-1.18

PKOS’da Over Kanseri Riski Metaanaliz Chittenden. RBM Online’2009

Ovulasyon Uyarımı- Over Kanseri Riski ____________________________________________________ Kohort olgu kanser SIR (% 95 GA) __________________________________________________________ Brinton’89 12193 45 klomifen 1.8 (1.0–3.0) * Rossing’94 3837 11 klomifen 3.1 (1.4–5.9) * klomifen > 12 siklus 11.1 (1.5-82.3) hMG/FSH 5.6 (0.1–31.0) Modan’98 2496 12 tüm OI 1.7 (0.6–3.8) klomifen 2.7 (0.9–5.8) Doyle’02 5556 6 tedavi 0.6 (0.2–2.2) Jensen’07 54362 156 Gn 0.83 (0.5-1.37) Klomifen 1.14 (0.79-1.64) ** hCG 0.89 (0.62-1.29) GnRH 0.80 (0.42-1.51) Sanner’09 2768 5 Gn 5.89 (1.91-13.75) Venn’99 20656 7 IVF 0.88 (0.42-1.84) Klip’02 23592 15 IVF 1.4 (0.7–2.6) Dor’02 5026 1 IVF 0.57 (0.01-3.20) 15 sene sonra * RR(klomifen): 1.48 (0.7-3.2), RR(Gn) 2.46 (0.7-8.3), ** RR(klomifen-seröz Tm): 1.67 * BLOT sıklığı anlamlı artar (9/11 Klomifen grubunda), invaziv over kanseri riski artışı anlamsız

Ovulasyon Uyarımı- Over Kanseri Riski Olgu-kontrol çalışma OR (% 95 GA) Detay Shu’89 OK 2.1 (0.2–22.7) Franceschi’94 OK 0.7 (0.2–3.3) Parazzini’01 OK 1.1 (0.4–3.3) 6 siklus 1.0 (0.2–3.8) Shushan’96 OK 1.3 (0.6-2.7) Mosgaard’98 OK Nullipar 2.88 (0.95-8.74) sadece BLOT Paröz 1.11 (0.37-3.30) Whittemore’92 Reanaliz 2.8 (1.3–6.1) sadece invaziv Nulligravid 27.0 (2.3-315.6) epitelyal over Tm. Gravid 1.4 (0.52-3.6) Harris’92 Reanaliz 4.0 (1.1-13.9) sadece BLOT Ness’02 Reanaliz 0.97 (0.76–1.23) Nulligravid 1.60 (0.9-2.87) Gravid 0.82 (0.62-1.09) Seröz BLOT 2.43 (1.01-5.88) ,CGS ,CGS

Ovulasyon Uyarımı- Overin Stromal Tm. Riski Ovarian stimulation and granulosa-cell tumour Willemsen WNP et al. The Lancet,1993;341,986-8 Kaleli S et al. Fertil Steril 2005;84:802-4

Gebelik-Over Kanseri Riski İlişkisi Moorman PG et al Gebelik-Over Kanseri Riski İlişkisi Moorman PG et al. Hormonal risk factors for ovarian cancer, Am J Epidemiol 2008;167:1059-69 Premenopozal Gebelik Term gebelik >= 1 İlk gebelik yaşı > 29 Son gebelik yaşı > 34 İlk gebelikten sonra > 20 yıl Son gebelikten sonra < 5 yıl Emzirme, 6-12 ay Postmenopozal Gebelik Term gebelik >= 1 İlk gebelik yaşı > 29 Son gebelik yaşı > 34 İlk gebelikten sonra > 20 yıl Son gebelikten sonra > 5 yıl Emzirme, 6-12 ay 0 1 0 1

Konservatif Tedavi Edilmiş Over Kanserinde ART Çokmerkezli retrospektif çalışma Ortalama 372 ay takip (1971-2002) 27 BOT 10 nonepitelyal OK 35 IVF, 5 IUI 3 epitelyal OK 17 gebelik 3 BOT rekürens Fortin A et al. Gynecol Obstet Fertil 2005;33:488-97

Erken Evre BOT’de IVF ~10 % n takip no.IVF Geb.Oranı Nüks Mantzavinos’94 2 60 2 % 50 0 Herschkovitz’98 3 54 3 - - Madelenat’99 16 46 - % 34 0 Beiner’01 7 50 7 % 71 % 28.5 Fasouliotis’04 5 39 17 % 42.9 % 20.0 Park’07 5 30 10 % 42.9 0 ~10 % Rekürens oranı IVF tedavisi yapılmayan olgulardan farklı değildir

Sonuç İnfertilite, alttayatan nedene bağlı olarak bazı spesifik kanserler açısından risk oluşturabilir İnfertil çiftler kanser açısından özenle taranmalıdır, aile öyküsü olanların bir referans merkeze yönlendirilmeleri uygun olur İnfertil kadında over kanseri riski hafifce artar Endometriozisi olan olgular bu açıdan da takip edilmelidirler Fertilite tedavisi over kanseri/tm.riskini artırabilir Fertilite tedavisi olan kadınlar uzun dönem riskler açısından takip edilmelidir Gebelik over kanseri/tümöründen koruyucudur Kanserli hastada IVF tedavisi kanserin yineleme oranını artırmaz