1 ODİDER OTODOĞALGAZ İSTASYONLARI DERNEĞİ EĞİTİM BÜLTENİ 2003/1 Eylül 2003 OSMAN KAHYAOĞLU

2 DOĞALGAZ TEKNİK BİLGİ TANIMLANMASI Doğada gaz olarak bulunan Doğalgaz, metan ağırlıklı olmak üzere yaklaşık 23 gazın karışımıdır. Doğada gaz olarak bulunan Doğalgaz, metan ağırlıklı olmak üzere yaklaşık 23 gazın karışımıdır. Hidrokarbondur. Hidrokarbondur. İçindeki gazlar kimyasal yöntemler ile ayrıştırılabilir. İçindeki gazlar kimyasal yöntemler ile ayrıştırılabilir. Havadan hafiftir. Havadan hafiftir. Basıç altında sıvılaştırılabilir. Basıç altında sıvılaştırılabilir.

3 DOĞALGAZ TEKNİK BİLGİ DÜNYA YILLIK ENERJİ TÜKETİM PROFİLİ Petrol%42 Petrol%42 Kömür%22 Kömür%22 Doğalgaz %22 Doğalgaz %22 Nükleer % 8 Nükleer % 8 Su % 2 Su % 2 Güneş+Rüzgar% 4 Güneş+Rüzgar% 4 Toplam% 100

4 DOĞALGAZ TEKNİK BİLGİ TÜRKİYE YILLIK ENERJİ TÜKETİM PROFİLİ Petrol%39 Petrol%39 Kömür%26 Kömür%26 Doğalgaz %19 Doğalgaz %19 Nükleer % 0 Nükleer % 0 Su %16 Su %16 Güneş+Rüzgar% 0 Güneş+Rüzgar% 0 Toplam% 100

5 DOĞALGAZ TEKNİK BİLGİ YAKIT KALORİ DEĞERLERİ KARŞILAŞTIRILMASI DOĞALGAZ kcal/kg DOĞALGAZ kcal/kg LPG kcal/kg LPG kcal/kg PROPAN kcal/kg PROPAN kcal/kg MOTORİN kcal/kg MOTORİN kcal/kg S.BENZİN kcal/kg S.BENZİN kcal/kg

6 DOĞALGAZ TEKNİK BİLGİ 1 M3 DOĞALGAZIN DİĞER YAKITLAR İLE KARŞILAŞTIRILMASI 1 M3 CNG 1 M3 CNG 1 l. LPG 1 l. LPG 1,1 l. Benzin 1,3 kg. LPG 1,0 l. Motorin 1,2 l. Benzin

7 DOĞALGAZ TEKNİK BİLGİ YANMA VERİMLERİ KARŞILAŞTIRILMASI DOĞALGAZ DOĞALGAZ LPG LPG PROPAN PROPAN MOTORİN MOTORİN S.BENZİN S.BENZİN 92 % 92 % 90 % 90 %

8 ALTERNATİF YAKIT FİYATLARI İSTANBUL DOĞALGAZ konut DOĞALGAZ konut DOĞALGAZ otogaz DOĞALGAZ otogaz LPG otogaz LPG otogaz MOTORİN MOTORİN S.BENZİN S.BENZİN TL /M TL /M TL/M TL/M TL / l TL / l TL/ l TL/ l

9 100 km’de ORTALAMA YAKIT HARCAMASI Kasım 2003 CNG 7,7 l TL CNG 7,7 l TL LPG 10,0 l TL LPG 10,0 l TL BENZİN 8,5 l TL BENZİN 8,5 l TL MOTORİN 7,7 l TL MOTORİN 7,7 l TL

10 LPG ve CNG FİYAT YAPISI Kasım 2003 İstanbul LPG TL /L. DAĞILIM % CNG TL DAĞILIM % Gaz , ,6 Ötv , ,2 Nakliye ,6 3,6 0 Kar (Şirket +İstasyon) , ,9 4,9 KDV ,3 15, ,3 15,3 Toplam , ,0

11 YAKIT OKTAN SAYILARI DOĞALGAZ95 DOĞALGAZ95 LPG89 LPG89 MOTORİN95 MOTORİN95 S.BENZİN95 S.BENZİN95

12 MİNİMUM TUTUŞMA SICAKLIĞI (’C) DOĞALGAZ DOĞALGAZ LPG LPG PROPAN PROPAN MOTORİN MOTORİN S.BENZİN S.BENZİN *

13 DÜNYADA DOĞALGAZ YATAKLARINA SAHİP 12 ÜLKE 2002 İspatlanmış rezerv4,980 trillion cubic feet 1. Russia1,748 trillion cubic feet 1. Russia1,748 trillion cubic feet 2. USA 1,475 trillion cubic feet 2. USA 1,475 trillion cubic feet 3. Iran 742 trillion cubic feet 3. Iran 742 trillion cubic feet 4. Qatar 245 trillion cubic feet 4. Qatar 245 trillion cubic feet 5. Abu Dhabi 188 trillion cubic feet 5. Abu Dhabi 188 trillion cubic feet 6. Saudi Arabia 185 trillion cubic feet 6. Saudi Arabia 185 trillion cubic feet 7. Venezuela 140 (maybe 450) tril. cb feet 7. Venezuela 140 (maybe 450) tril. cb feet 8. Algeria 128 trillion cubic feet 8. Algeria 128 trillion cubic feet 9. Turkmenistan 100 (maybe 535) tril. cb feet 9. Turkmenistan 100 (maybe 535) tril. cb feet 10. Kazakstan 83 trillion cubic feet 10. Kazakstan 83 trillion cubic feet 11. Canada 67 trillion cubic feet 11. Canada 67 trillion cubic feet 12. Uzbekistan 60 trillion cubic feet 12. Uzbekistan 60 trillion cubic feet

14 DÜNYA DOĞALGAZ ÜRETİMİ 2001 ÜLKE Mt3 % RUSYA ,0 ABD ,6 KANADA ,1 İNGİLTERE ,5 CEZAYİR ,5 HOLLANDA ,9 ENDONEZYA ,7 İRAN ,5 ÖZBEKİSTAN ,2 S.ARABİSTAN ,1 DİĞER ,8 DÜNYA ,0

15 20 DOĞALGAZ SAHASI 1. Urengoy, West Siberia, Russia >275 trillion cubic feet 1. Urengoy, West Siberia, Russia >275 trillion cubic feet 2. Yamburg, West Siberia, Russia prob. >200 trillion cubic feet 2. Yamburg, West Siberia, Russia prob. >200 trillion cubic feet 3. Orenburg, Volga Region, Russia prob. >200 trillion cubic feet 3. Orenburg, Volga Region, Russia prob. >200 trillion cubic feet 4. Schtockmanov, Barents Sea, Russia prob. >200 trillion cubic feet 4. Schtockmanov, Barents Sea, Russia prob. >200 trillion cubic feet 5. North Dome, Qatar 241 trillion cubic feet 5. North Dome, Qatar 241 trillion cubic feet 6. Umm Shaif + Abu el-Bukush, Abu Dhabi 175 trillion cubic feet 6. Umm Shaif + Abu el-Bukush, Abu Dhabi 175 trillion cubic feet 7. Zapolyarnoye, West Siberia, Russia 150+ trillion cubic feet 7. Zapolyarnoye, West Siberia, Russia 150+ trillion cubic feet 8. Kharasevey, West Siberia, Russia 150+ trillion cubic feet 8. Kharasevey, West Siberia, Russia 150+ trillion cubic feet 9. Bovanenko, West Siberia, Russia 125 trillion cubic feet 9. Bovanenko, West Siberia, Russia 125 trillion cubic feet 10. Medvezh'ye, West Siberia, Russia 100+ trillion cubic feet 10. Medvezh'ye, West Siberia, Russia 100+ trillion cubic feet 11. Hassi R'Mel, Algeria 100 trillion cubic feet 11. Hassi R'Mel, Algeria 100 trillion cubic feet 12.South Pars, Iran 100 trillion cubic feet 12.South Pars, Iran 100 trillion cubic feet 13. Panhandle-Hugoton, USA (TX-OK-KS) 80 trillion cubic feet 13. Panhandle-Hugoton, USA (TX-OK-KS) 80 trillion cubic feet 14. Groningen, Netherlands 66 trillion cubic feet 14. Groningen, Netherlands 66 trillion cubic feet 15.Ghawar Oil Field, Saudi Arabia 60 trillion cubic feet 15.Ghawar Oil Field, Saudi Arabia 60 trillion cubic feet 16. North Pars, Iran 48 trillion cubic feet 16. North Pars, Iran 48 trillion cubic feet 17. Dauletabad-Donmez, Turkmenistan 47 trillion cubic feet 17. Dauletabad-Donmez, Turkmenistan 47 trillion cubic feet 18. Karachaganak, Kazakstan 46 trillion cubic feet 18. Karachaganak, Kazakstan 46 trillion cubic feet 19. Shatlyk, Turkmenistan 35 trillion cubic feet 19. Shatlyk, Turkmenistan 35 trillion cubic feet 20. Yashlar, Turkmenistan 27 trillion cubic feet 20. Yashlar, Turkmenistan 27 trillion cubic feet

16 ÜLKE Mt3 % RUSYA ,6 ABD 00,0 KANADA ,0 İNGİLTERE 00,0 CEZAYİR ,7 HOLLANDA ,4 ENDONEZYA ,6 MALEZYA ,1 AVUSRALYA ,7 NORVEÇ ,7 TÜRKMENİSTAN ,6 KATAR ,4 DİĞER ,3 DÜNYA ,0 DOĞALGAZ İHRACATÇISI DÜNYA ÜLKELERİ

17 DOĞALGAZ İTHALATÇISI DÜNYA ÜLKELERİ ÜLKE Mt3 % RUSYA 0,0 ABD ,2 ALMANYA ,0 JAPONYA ,2 UKRAYNA ,2 FRANSA ,9 KORE ,9 BELARUS ,8 BELÇİKA ,7 İSPANYA ,6 DİĞER ,6 DÜNYA ,0

18 TÜRKİYE DOĞAZGAZ ALIM ANTLAŞMALARI RUSYA FED… 6 Milyar M3 RUSYA FED… 6 Milyar M3 CEZAYİR (LNG) 4 Milyar M3 CEZAYİR (LNG) 4 Milyar M3 NİJERYA (LNG) 1,2 Milyar M3 NİJERYA (LNG) 1,2 Milyar M3 İRAN 1,2 Milyar M3 İRAN 1,2 Milyar M3 RUSYA (k.deniz) 16 Milyar M3 RUSYA (k.deniz) 16 Milyar M3 RUSYA (Batı) 8 Milyar M3 RUSYA (Batı) 8 Milyar M3 TÜRKMENİSTAN 16 Milyar M3 TÜRKMENİSTAN 16 Milyar M3 AZERBAYCAN 16 Milyar M3 AZERBAYCAN 16 Milyar M3 TOPLAM 68,4 Milyar M3 TOPLAM 68,4 Milyar M3