Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Erdi Özdemir Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği

Isınma ve Soğuma Bir cismin sıcak mı soğuk mu olduğunu dokunarak anlayabiliriz. Bir elimizi sıcak suya diğer elimizi de soğuk bir suya batıralım sonra ılık bir suya bir müddet sonra iki elimizi beraber batıralım sıcak suda olan elimizin üşüdüğünü soğuk suda olan elimizin ısındığını hissederiz. cisimlerin sıcaklıkları konusun da dokunma duyumuz bizi yanıltabilir.

Isınma ve Soğuma Bunun için termometre ile sıcaklıkları ölçüp değerlendirme yaparız. Sıcaklıkları farklı olan iki madde bir araya geldiği zaman sıcaklığı fazla olan maddeden sıcaklığı az olan maddeye ısı akışkanlığı olur. Bunun sonucunda sıcak olan soğur soğuk olan ise ısınır. Buna da ısı alış verişi denir.

Hal Değişimi Maddenin hal değiştirmesi ısı ile ilgilidir. Maddelerin ısı alış verişi ile bir halden diğerine geçmesi olayına hal değişimi denir.

Erime ve Donma Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesi olayına erime denir. Erimenin gerçekleştiği sıcaklığa da erime sıcaklığı denir. Sıvı bir maddenin ısı vererek katı hale gelmesine donma denir. Donmanın gerçekleştiği sıcaklığa da dona sıcaklığı denir.

Erime ve Donma Erime sıcaklığı katılar için donma sıcaklığı da sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Aynı maddelerin erime ve donma sıcaklıkları birbirine eşittir. Her maddenin erime ve donma sıcaklıkları bir birinden farklıdır. Erime ve donam olayları sona erene kadar sıcaklık sabit kalır. Buzun erime sıcaklığı 0 derecedir. suyun donma sıcaklığı 0 derecedir.

Buharlaşma ve Yoğuşma Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Sıvı maddenin hızlı buharlaşmasına da kaynama denir. Gaz bir maddenin ısı kaybederek sıvı hale geçmesine yoğunlaşma denir. Yoğunlaşmanın gerçekleştiği sıcaklığa da yoğunlaşma sıcaklığı denir. Her maddenin kaynama ve yoğunlaşma sıcaklığı birbirinden farklıdır. Aynı maddenin kaynama ve yoğunlaşma sıcaklıkları aynıdır.

Buharlaşma ve Yoğuşma NOT : Kaynama sıcaklığı sıvılar için yoğunlaşma sıcaklığı da yoğunlaşma için ayırt edici bir özelliktir. Kaynama ve yoğunlaşmada sıcaklık sabit kalır. Buharlaşma her sıcaklıkta olur. ISI ALIR KATI SIVI GAZ ISI VERİR

Bozunma Bazı katı maddelerin ısı alarak eridiğini sıvı maddelerin ise ısı vererek katılaştığını öğrendik. Isı maddenin hal değişiminde çok büyük bir etkendir. Şeker,odun, kağıt, ekmek, kömür, sebze ve meyve gibi bazı maddeler ısı aldığında erimez, şekillerinde ve görüntülerinde değişiklikler oluşur buna bozunma denir. Şekerin ısı alarak kömürleşmesi, kâğıdın ısı alarak koyu renge dönüşmesi buna örnektir. Isı etkisiyle gerçekleşen yanma ve pişme olayları madde de bozunmaya neden olur.

Bozunma Bir madde hal değiştirirken yapısı değişmez özelliklerini kaybetmez. Bozunmaya uğrayan maddelerin yapısı ve özellikleri değişir. Isı etkisiyle maddeler hal değiştirir ya da bozunur.